Η ΤΝ όχι ως έργο πληροφορικής αλλά στρατηγικής Ανοιχτής Καινοτομίας
Γράφει ο Χρήστος Νικολούδης, Founder & CEO, Mantis Beyond Innovation, Επικεφαλής Έρευνας της Έδρας UNESCO για την Πράσινη Καινοτομία και την Κυκλική Οικονομία, ΕΜΠ
Η ανοιχτή καινοτομία είναι μια πρακτική συνεργατικής ανάπτυξης προϊόντων και υπηρεσιών όπου επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, κοινωνία/πολίτες, κυβερνητικοί & θεσμικοί φορείς μαθαίνουν να καινοτομούν μαζί, βγαίνοντας όλοι κερδισμένοι. Η ταχεία πρόοδος της Tεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) επιφέρει μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και εφαρμόζουμε την καινοτομία.
Σε έναν κόσμο όπου η συλλογική γνώση και η συνεργασία είναι πιο σημαντικές από ποτέ, η ΤΝ ενισχύει τρεις θεμελιώδεις προσεγγίσεις: την ανοιχτή, τη συμμετοχική και την εταιρική καινοτομία, επισημαίνοντας την ανάγκη για συνεργασίες και διαρκή επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων παραγόντων του οικοσυστήματος καινοτομίας. Αυτές οι τρεις έννοιες, αν και διακριτές, συναντώνται σε έναν κοινό δρόμο: τη χρήση της ΤΝ ως εργαλείο για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και της συμμετοχής.
Η ΤΝ δεν είναι άλλο ένα τεχνολογικό κύμα, αλλά ο επιταχυντής που αναδιαμορφώνει στρατηγικές, λειτουργίες και επιχειρηματικά μοντέλα. Όμως, όσο αυξάνεται η φιλοδοξία, τόσο αποκαλύπτεται και το χάσμα με την εκτέλεση: έλλειψη εξειδικευμένων δεξιοτήτων, υψηλό κόστος, γρήγοροι κύκλοι αλλαγής. Εδώ η Ανοιχτή Καινοτομία παύει να είναι «ωραία ιδέα» και γίνεται μηχανισμός κλεισίματος του χάσματος: οι μεγάλες εταιρείες συνεργάζονται με ευέλικτες νεοφυείς επιχειρήσεις για να υιοθετήσουν ταχύτερα και ουσιαστικότερα λύσεις ΤΝ. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2025, πάνω από τους μισούς οργανισμούς έχουν ήδη τρέξει έργα μέσω συνεργασιών, με τα 2/3 να εστιάζουν κυρίως στη δημιουργική ΤΝ.
Κι όμως, η σχέση δεν είναι πάντα αρμονική. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις αναδεικνύουν τις πολιτισμικές διαφορές ως υπ’ αριθμόν ένα εμπόδιο, ενώ πολλές εταιρείες υποτιμούν τη σημασία τους. Με απλά λόγια: η αγορά χρειάζεται καλύτερη «μετάφραση» μεταξύ δύο κόσμων. Για να γίνει αυτή η «μετάφραση», απαιτείται σαφήνεια στόχων, ξεκάθαρη στρατηγική «ανάπτυξης-αγοράς-σύμπραξης» και ένα λειτουργικό μοντέλο Ανοιχτής Καινοτομίας που ενσωματώνει τη ροή από ιδέα σε πιλοτική εφαρμογή και από εκεί σε παραγωγή κλίμακας. Τα δεδομένα δείχνουν ότι η ύπαρξη αφιερωμένου τμήματος Ανοιχτής Καινοτομίας ανεβάζει το ποσοστό επιτυχίας στο 73% (από 49%), ενώ η αξιοποίηση έμπειρου ενδιάμεσου «ενορχηστρωτή» αυξάνει την επιτυχία από 60% σε 73%
Ο ρόλος της Mantis Beyond Innovation
Σε αυτό το πλαίσιο, η Mantis Beyond Innovation λειτουργεί ως ενορχηστρωτής οικοσυστημάτων καινοτομίας με ισχυρό προσανατολισμό στην ΤΝ. Μέσα από μεθοδολογίες, εργαλεία και το Mantis Innovation Management Software (IMS), υποστηρίζει οργανισμούς να καταγράφουν ιδέες, να αξιολογούν λύσεις και να χαρτογραφούν χαρτοφυλάκια καινοτομίας με μετρήσιμα KPIs – με άλλα λόγια, να μετατρέπουν την καινοτομία από ένστικτο σε σύστημα.
Η φιλοσοφία αυτή ήδη εφαρμόζεται στην πράξη με έργα στην Ελλάδα και διεθνώς:
Κουλτούρα καινοτομίας: Στον Όμιλο ΤΙΤΑΝ, προγράμματα Ανοιχτής Καινοτομίας ενεργοποίησαν 1000+ εργαζομένους παγκοσμίως να προτείνουν 350+ λύσεις που βελτιώνουν την καθημερινότητα και τις υπηρεσίες προς τους πελάτες, ενισχύοντας ταυτόχρονα την εσωτερική κουλτούρα.
ΤΝ για προϊόντα & λειτουργία: Με ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ υλοποιούνται έργα που αξιοποιούν μοντέλα ΤΝ και τεχνολογίες εικονικής πραγματικότητας για ανάπτυξη λύσεων που συμβάλλουν στο μέλλον της ενέργειας – τρανό παράδειγμα όπου η τεχνητή νοημοσύνη συναντά τη βιομηχανική κλίμακα.
Γέννηση ιδεών & νεοφυών επιχειρήσεων: Με δεκάδες πανεπιστήμια (ΕΜΠ, ΔΠΘ, ΑΠΘ, Πα.Πελ, Π.Ι. κλπ), καθώς και την Έδρα UNESCO/ΕΜΠ μέσω του GreenTech Challenge, γεφυρώνεται η έρευνα με την αγορά και κινητοποιούνται χιλιάδες φοιτητές και ερευνητές για να δημιουργήσουν νεοφυείς επιχειρήσεις.
Χαρτογράφηση Οικοσυστήματος: Στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων δημιούργησε το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων, Elevate Greece, καθώς και στον ευρωπαϊκό φορέα EIT Raw Materials, αλλά και σε δεκάδες πανεπιστημιακούς Κόμβους Καινοτομίας, χαρτογραφώντας τη διανοητική ιδιοκτησία.
Ο ρόλος της Mantis επεκτείνεται και σε ευρωπαϊκές συμπράξεις όπου η ΤΝ είναι οργανικό συστατικό. Στο WaterWise Hub, η Mantis ηγείται της Επιτάχυνσης Καινοτομίας, σχεδιάζοντας και τρέχοντας Tech Challenges και Accelerators που υποστηρίζουν ΜμΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις σε ανάπτυξη, δοκιμή και κλιμάκωση λύσεων νερού – ένα παράδειγμα εφαρμοσμένης Ανοιχτής Καινοτομίας με ΤΝ «στον πυρήνα», ενώ στο GAEA, το Impetus και το Climate Neutral Cities (του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας) ασχολείται με τους τομείς ενέργειας, περιβάλλοντος και αστικής βιωσιμότητας. Επιπλέον, μέσω ανοιχτών προσκλήσεων διατίθενται 600 χιλ. ευρώ για 10–20 πιλοτικά έργα τρίτων, με υποστήριξη mentoring, bootcamps και πρόσβαση σε επιταχυντή – ένα πλήρες μονοπάτι «από την ιδέα στην αγορά».
Το μέλλον είναι στο παρόν
Τί δείχνει η εμπειρία «πεδίου»; Ότι οι πιο επιτυχημένοι οργανισμοί δεν κυνηγούν απλώς την τεχνολογία, αλλά χτίζουν ευέλικτες συνεργασίες. Στην πράξη, κάθε πρόγραμμα Ανοιχτής Καινοτομίας είναι ένα εργαστήριο μάθησης: η εμπειρία γίνεται μάθηση και η μάθηση πρόοδος. Εκεί όπου η συνεργασία είναι ξεκάθαρη (σκοποί, ρόλοι, διανοητική ιδιοκτησία-ΔΙ, δεδομένα), η ΤΝ περνά ταχύτερα από το πιλοτικό στο παραγωγικό. Για τους ηγέτες που θέλουν να κινηθούν «από το hype σε αποτέλεσμα», πέντε κανόνες κάνουν τη διαφορά:
- Στρατηγική ένταξη: η Ανοιχτή Καινοτομία να «γράφεται» στον εταιρικό προϋπολογισμό μέσω σαφών επιχειρηματικών περιπτώσεων, όχι να μένει παράπλευρο έργο.
- «Ανάπτυξη-αγορά-σύμπραξη» με κριτήρια: αποφάσεις βάσει ρίσκου-χρόνου στην αγορά και ΔΙ.
- Ετοιμότητα δεδομένων & διακυβέρνηση: η ΤΝ θέλει πρόσβαση σε δεδομένα, αλλά με ασφάλεια, ποιότητα και ξεκάθαρα δικαιώματα.
- Επιχειρησιακό μοντέλο Ανοιχτής Καινοτομίας: ρόλοι, ρυθμός, KPIs, πύλες απόφασης και πολιτισμικές «γέφυρες».
- Ενδιάμεσος/ενορχηστρωτής: όταν χρειάζεται, ένας τρίτος που μιλά και «εταιρικά» και «startup-ικά».
Η εικόνα είναι ξεκάθαρη: τα επόμενα δύο χρόνια, το 76% των εταιρειών σχεδιάζει συνεργασίες με νεοφυείς επιχειρήσεις και το 63% θα εστιάσει στην ΤΝ, με τη δημιουργική ΤΝ να κυριαρχεί στην ατζέντα. Όσοι ενσωματώσουν γρήγορα τη λογική «μαθαίνουμε να καινοτομούμε μαζί» θα αποκτήσουν ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Όσοι μείνουν στο «πειραματίζομαι», κινδυνεύουν να χάσουν το παράθυρο της παραγωγικής κλιμάκωσης. Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν θα συνεργαστείτε – είναι πόσο γρήγορα μπορείτε να κινηθείτε. Και η Mantis Beyond Innovation αποτελεί τον επιταχυντή σας.
MANTIS σε αριθμούς:
- 60+ προγράμματα ανοιχτής καινοτομίας
- 80+ συνεργασίες με καθιερωμένες εταιρίες
- 20.000 innovation idea holders
- 500 νεοφυείς επιχειρήσεις
- 80 ίδρυση spinoff και νεοφυών επιχειρήσεων
*H νέα έκδοση του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου στα περίπτερα. Δείτε τον χάρτη με τα σημεία πώλησης.
