Υπό πίεση οι πετρελαϊκές – Τι σηματοδοτεί η απόφαση ολλανδικού δικαστηρίου σχετικά με τη Shell

Στις 26 Μαΐου, τρεις από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου στον κόσμο έλαβαν το ίδιο μήνυμα την ίδια ημέρα – μειώστε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα πολύ περισσότερο και πολύ πιο γρήγορα, για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ή προετοιμαστείτε να αντιμετωπίσετε συνέπειες. Η συνέχεια αυτού του μηνύματος πιθανότατα θα εντείνει τις πιέσεις για σημαντικά πιο φιλόδοξες κλιματικές δράσεις από τον κλάδο των ορυκτών καυσίμων σε εταιρικές αίθουσες συνεδριάσεων και σε νομικές αίθουσες δικαστηρίων παγκοσμίως.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τρεις ακτιβιστές για το κλίμα εξελέγησαν στο διοικητικό συμβούλιο της Exxon Mobil. Μια «ανταρσία» των μετόχων με επικεφαλής ένα μικρό αμοιβαίο κεφάλαιο προκάλεσε αυτή την εκλογή, κάτι που μπορεί να εμπνεύσει παρόμοιες ανταρσίες μετόχων και αλλού.

Επίσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι μέτοχοι της Chevron ενέκριναν μια πρωτοποριακή πρόταση για μείωση των εκπομπών άνθρακα από τη χρήση των προϊόντων της εταιρείας από τους πελάτες της – εκπομπές που δεν συνδέονται άμεσα με την παραγωγή καυσίμων της εταιρείας. Αυτή η έγκριση προμηνύει ότι περισσότεροι μέτοχοι θα αναλάβουν περισσότερες τέτοιες ενέργειες για να διασφαλίσουν ότι οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων δεσμεύονται υπέρ ενεργειών για τη μείωση των εκπομπών κατά τον πλήρη κύκλο ζωής των προϊόντων τους.

Την ίδια ημέρα, σε μια υπόθεση που έφερε στο δικαστήριο το ολλανδικό παράρτημα της οργάνωσης Friends of the Earth, το περιφερειακό δικαστήριο της Χάγης διέταξε τη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου της Ευρώπης, Royal Dutch Shell, να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 45% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019. Αυτή η νομική απόφαση-ορόσημο θα οδηγήσει αναμφίβολα σε αύξηση παρόμοιων νομικών ενεργειών εναντίον εταιρειών ορυκτών καυσίμων και εταιρειών εξαρτημένων από τα ορυκτά καύσιμα παγκοσμίως.

Συνολικά, αυτές οι τρεις ενέργειες προαναγγέλλουν μια κοινωνική ώθηση, ανεξάρτητα των κυβερνητικών αποφάσεων ή κανονισμών, που θα απαιτεί από τον κλάδο των ορυκτών καυσίμων να γίνει όλο και πιο υπεύθυνος για όλες τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι διαμαρτυρίες για το κλίμα θα συνεχιστούν στους δρόμους. Όμως, ενώ οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να αναλαμβάνουν, έστω και με αργό ρυθμό, φιλόδοξες κλιματικές δράσεις, φαίνεται πιθανό ότι αυτές οι κοινωνικές διαμαρτυρίες θα μεταφέρονται όλο και πιο συχνά μέσα σε αίθουσες συνεδριάσεων και δικαστηρίων για να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων.

Επί του παρόντος, έχουν ασκηθεί περίπου 1.800 αγωγές σχετικά με την κλιματική αλλαγή ενώπιον δικαστηρίων σε όλο τον κόσμο. Θα υπάρξουν τώρα πολλές περισσότερες.

Στις περιπτώσεις που οι νέες υποθέσεις στραφούν εναντίον του κλάδου των ορυκτών καυσίμων, θα βασιστούν στην ολλανδική δικαστική απόφαση. Στις περιπτώσεις που οι νέες υποθέσεις στραφούν εναντίον των κυβερνήσεων, ενδέχεται επίσης να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τον κλάδο των ορυκτών καυσίμων.

Πολλές από τις μεγάλες εταιρείες ορυκτών καυσίμων έχουν φανταστεί τη μακροπρόθεσμη μετατροπή τους από εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου σε εταιρείες ενέργειας που θα βασίζονται όλο και περισσότερο σε ένα αυξανόμενο χαρτοφυλάκιο αιολικής και ηλιακής ενέργειας, τεχνολογιών δέσμευσης άνθρακα, και άλλων προϊόντων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η μετάβαση αυτή μπορεί να απαιτήσει περαιτέρω επιτάχυνση με σαφέστερους βραχυπρόθεσμους στόχους, παρά το ενδεχόμενο ορισμένων επιφυλάξεων των μετόχων. Αυτά τα πρόσφατα γεγονότα μπορεί επίσης να ενθαρρύνουν τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων να συμμετάσχουν σε ευρύτερες συνεργασίες για την από κοινού προώθηση της απεξάρτησης από τον άνθρακα στον τομέα της βιομηχανίας και να υποστηρίξουν κυβερνητικές δράσεις για την τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να καταστεί δυνατή η επέκταση των λύσεων που βασίζονται στην αγορά για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Χωρίς τέτοιες πρωτοβουλίες, μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσουν πιο τρομακτικές προκλήσεις από τα δικαστήρια και από τους ίδιους τους μετόχους τους.