ΚΕΠΕ: Ποιες περιφέρειες της Ελλάδας έχουν τους ισχυρότερους οικονομικούς πολλαπλασιαστές
-
Οι νησιωτικές περιφέρειες (Νότιο Αιγαίο, Βόρειο Αιγαίο, Ιόνια Νησιά) εμφανίζουν τους υψηλότερους πολλαπλασιαστές παραγωγής, αναδεικνυόμενες σε ιδιαίτερα δυναμικούς οικονομικούς πόλους.
-
Η μη ενσωμάτωση των εισαγωγών στους πολλαπλασιαστές ενισχύει τις χωρικές ανισότητες, κυρίως υπέρ της Αττικής, υπογραμμίζοντας την ανάγκη στοχευμένων πολιτικών υποκατάστασης εισαγωγών.
-
Η εξειδίκευση στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα συνδέεται με χαμηλότερες πολλαπλασιαστικές επιδράσεις, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης σε περιφερειακό επίπεδο.
Μια νέα έκδοση με τίτλο «Sectoral and Regional Multiplier Values of the Greek Economy» ολοκλήρωσε το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), φωτίζοντας κρίσιμες πτυχές της λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας και της χωρικής της διάρθρωσης.
Όπως αναφέρει το ΚΕΠΕ, η μελέτη προσφέρει μια ολοκληρωμένη, θεωρητικά τεκμηριωμένη ανάλυση των εθνικών και περιφερειακών πολλαπλασιαστών εισροών-εκροών, με στόχο να στηρίξει τον σχεδιασμό αναπτυξιακών πολιτικών τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Βασιζόμενη στους πίνακες εισροών-εκροών, η έκδοση καταγράφει τις ενδιάμεσες και τελικές συναλλαγές, τις πληρωμές στους συντελεστές παραγωγής και τις εισαγωγές, επιτρέποντας και την εκτίμηση του ΑΕΠ ανά κλάδο. Η μεθοδολογία αναδεικνύει τις τεχνικές σχέσεις και αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των κλάδων, καθώς και τις επιπτώσεις από μεταβολές στη ζήτηση.
Κεντρική καινοτομία της μελέτης αποτελεί η περιφερειοποίηση των πινάκων εισροών-εκροών, μια διαδικασία απαραίτητη λόγω των έντονων χωρικών ανισοτήτων σε παραγωγή, απασχόληση και εισόδημα. Για τη σύνταξη των περιφερειακών πινάκων δεν χρησιμοποιούνται τα συνήθη απλά διανεμητικά πηλίκα, αλλά το επαυξημένο πηλίκο του Flegg (AFLQ), που ενσωματώνει το μέγεθος της αγοράς και τον βαθμό παραγωγικής εξειδίκευσης κάθε περιφέρειας.
Η ανάλυση στηρίζεται στον εθνικό πίνακα του 2015 και ενσωματώνει πλήρως τη διάσταση της ανοικτής οικονομίας. Έτσι, προκύπτουν πολλαπλασιαστές παραγωγής και απασχόλησης για όλες τις ελληνικές περιφέρειες, ενώ παράλληλα εξετάζεται η χωρική και κλαδική ετερογένεια και ο καθοριστικός ρόλος των εισαγωγών. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν σημαντικές ανισορροπίες που συνδέονται με τη δομή της παραγωγής και την εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενες εισροές.
Με βάση τους εκτιμώμενους πολλαπλασιαστές, οι περιφέρειες κατατάσσονται σε τέσσερις ομάδες.
Στην πρώτη ομάδα βρίσκονται οι νησιωτικές περιφέρειες Νότιο Αιγαίο, Βόρειο Αιγαίο και Ιόνια Νησιά, οι οποίες εμφανίζουν τους υψηλότερους πολλαπλασιαστές παραγωγής – γεγονός που τις αναδεικνύει σε ιδιαίτερα δυναμικές οικονομικές ενότητες.
Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει τη Δυτική Ελλάδα, την Αττική, την Πελοπόννησο και την Κρήτη, που καταγράφουν επίσης σχετικά υψηλές επιδόσεις.
Στις επόμενες δύο ομάδες κατατάσσονται η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, η Ήπειρος, η Θεσσαλία και η Στερεά Ελλάδα, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλότερους πολλαπλασιαστές και, αντίστοιχα, μικρότερη ικανότητα ανταπόκρισης σε αυξήσεις της ζήτησης.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι η μη ενσωμάτωση των εισαγωγών στους πολλαπλασιαστές ενισχύει τις χωρικές ανισότητες – ιδίως προς όφελος της Αττικής. Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, υποδηλώνει την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές υποκατάστασης εισαγωγών με κλαδικό προσανατολισμό.
Παράλληλα, καταγράφεται αρνητική συσχέτιση μεταξύ εξειδίκευσης στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα και του μεγέθους των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων, καθώς οι κλάδοι του πρωτογενούς τομέα διαθέτουν πιο αδύναμες διασυνδέσεις με την υπόλοιπη οικονομία.
Η έκθεση καταλήγει ότι μια αποτελεσματική στρατηγική περιφερειακής ανάπτυξης απαιτεί ταυτόχρονη ενίσχυση της παραγωγικότητας, των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων και της διαφοροποίησης της παραγωγής — όχι απλώς εστίαση σε περιοχές με υψηλό ΑΕΠ. Προτείνεται, επίσης, η δημιουργία πολυπεριφερειακού υποδείγματος εισροών-εκροών, προκειμένου να εκτιμηθούν αναλυτικά οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις μεγάλων έργων υποδομής, πολιτικών μείωσης του κόστους μεταφοράς και δράσεων ενίσχυσης της διασυνδεσιμότητας.
