Το blame game και η αλήθεια των σούπερ μάρκετ
Η συσσωρευμένη πίεση στην αγορά απειλεί να αναδιαμορφώσει εκ βάθρων τον χάρτη του λιανεμπορίου, ωθώντας τις μικρομεσαίες αλυσίδες σε ένα νέο κύμα συγκέντρωσης. Αυτό υποστήριξαν οι επικεφαλής των μεγαλύτερων αλυσίδων σούπερ μάρκετ κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ), σκιαγραφώντας έναν κλάδο όπου το κόστος λειτουργίας αυξάνεται ταχύτερα από την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Ο Γιάννης Μασούτης, επικεφαλής της ομώνυμης αλυσίδας, περιέγραψε ένα περιβάλλον «οριζόντιας πίεσης», όπου η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, τα υψηλά μισθώματα και οι δημοτικοί φόροι δημιουργούν ασφυξία για δεκάδες επιχειρήσεις. «Στις μικρομεσαίες αλυσίδες η κατάσταση είναι ακόμα πιο έντονη», ανέφερε, προβλέποντας ότι οι εξαγορές θα πυκνώσουν έως τις αρχές του 2026. «Δεν είμαστε χαρούμενοι με αυτή την προοπτική», πρόσθεσε, αφήνοντας να εννοηθεί πως πολλές κινήσεις θα είναι αναγκαστικές.
Οι εκτιμήσεις αυτές δεν δείχνουν να εκπλήσσουν την αγορά. Η Ελλάδα παραμένει μια από τις πιο κατακερματισμένες αγορές λιανεμπορίου στην Ευρώπη. Σήμερα λειτουργούν περίπου 40 αλυσίδες αλυσίδες σούπερ μάρκετ πανελλαδικά, από 70 το 2010, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. κινείται μεταξύ 4 και 8. Κατά τον επικεφαλής της Metro ΑΕΒΕ και πρόεδρο της ΕΣΕ, Αριστοτέλη Παντελιάδη, ο «μαγικός αριθμός» για την Ελλάδα είναι 4-6 μεγάλα, ισχυρά δίκτυα. Μια δομή που όπως υποστηρίζει μπορεί να μειώσει το λειτουργικό κόστος και να επιτρέψει χαμηλότερες τιμές στα ράφια.
Η πραγματικότητα, ωστόσο, δείχνει πιο σύνθετη. Η ΕΣΕ εκτιμά πως η ακρίβεια τροφοδοτείται από ένα μείγμα διεθνούς πληθωρισμού, υψηλού κόστους ενέργειας και καθήλωσης των εισοδημάτων την προηγούμενη δεκαετία. Τα στοιχεία που παρουσίασε ο διευθυντής της ΕΣΕ κ. Απόστολος Πεταλάς, μιλούν από μόνα τους. Από τα 15,15 δισ. ευρώ που δαπάνησαν οι καταναλωτές στα σούπερ μάρκετ το 2024, τα 9,55 δισ. ευρώ κατέληξαν στους προμηθευτές, 3,29 δισ. ευρώ σε λειτουργικά και χρηματοοικονομικά έξοδα, ενώ το Δημόσιο εισέπραξε 2,09 δισ. ευρώ σε ΦΠΑ. Τα κέρδη προ φόρων υποχώρησαν στα 215 εκατ. ευρώ από 230 εκατ. ευρώ το 2023, με το καθαρό περιθώριο προ φόρων να συρρικνώνεται στο 1,65%.
Η αθόρυβη «επανάσταση» της Σκλαβενίτης
20/11/2025Την ίδια περίοδο, τα εισοδήματα δεν ακολούθησαν. Από το 2008 έως το 2024, το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα αυξήθηκε μόλις 5% στην Ελλάδα, ενώ ο πληθωρισμός στα τρόφιμα εκτινάχθηκε κατά 42%, με το 30% αυτής της αύξησης να καταγράφεται μετά το 2020. Αντίθετα, στην Ε.Ε. τα εισοδήματα αυξήθηκαν κατά 55% και ο πληθωρισμός τροφίμων κατά 59%. «Η συζήτηση εξαντλείται στο πώς θα μοιράσουμε τη μιζέρια και όχι στο πώς θα αυξήσουμε τα εισοδήματα», είπε ο γενικός διευθυντής της ΕΣΕ, Απόστολος Πεταλάς.
Με τον κ. Παντελιάδη να επαναφέρει το ζήτημα της στοχοποίησης του κλάδου, κάνοντας λόγο για «λαϊκισμό» και «εύκολους στόχους». «Δεν υπάρχουν κρυφά κέρδη», είπε, τονίζοντας πως οι αλυσίδες ελέγχονται πλήρως και δεν έχουν κανένα όφελος να μεταφέρουν κέρδη σε παράλληλες δραστηριότητες. Αναφέρθηκε επίσης στις έντονες διακυμάνσεις στα μισθώματα, με μέσες αυξήσεις 20% και ακραίες περιπτώσεις έως 266%, καθώς και στη δεκαπλάσια αύξηση δημοτικών τελών την τελευταία τριετία. «Όσο κι αν το παλεύουμε, το κόστος στο τέλος το πληρώνει ο καταναλωτής», σημείωσε.
Την ίδια στιγμή ο κλάδος παραμένει επενδυτικά ενεργός. Την τελευταία δεκαετία οι αλυσίδες έχουν διοχετεύσει 3,5 δισ. ευρώ σε ανακαινίσεις καταστημάτων, logistics και τεχνολογίες όπως self-checkout και ψηφιακές πλατφόρμες. Οι μισθοί επίσης καταγράφουν ανοδική πορεία, με τον μέσο μικτό μισθό πλήρους απασχόλησης να φτάνει τα 1.341 ευρώ το 2024 από 1.219 ευρώ το 2023. «Η πραγματική διόρθωση θα έρθει μόνο από την ενίσχυση των μισθών μέσω μεγαλύτερης παραγωγικότητας», είπε ο κ. Παντελιάδης, αποκλείοντας κατηγορηματικά επιστροφή τιμών στα επίπεδα του 2019.
Οι σχέσεις με την κυβέρνηση παραμένουν τεταμένες. Αναφερόμενος στα πρόστιμα που επιβλήθηκαν πρόσφατα σε δύο μεγάλες αλυσίδες, ο κ. Παντελιάδης τα χαρακτήρισε «πρόστιμα εντυπώσεων» που τροφοδοτούν τον λαϊκισμό και κατασκευάζουν την εικόνα ενός «Ρομπέν των Δασών». Αντίστοιχα, εξέφρασε επιφυλάξεις για τα νέα μέτρα στα νωπά προϊόντα, προειδοποιώντας ότι η ανταλλαγή ευαίσθητων τιμολογιακών δεδομένων μπορεί να συγκρούεται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού.
