Μάσκα στα σχολεία: Η νέα πραγματικότητα και πώς αναμένεται να επηρεάσει την ψυχολογία των παιδιών

Η περασμένη σχολική χρονιά πέρασε σαν αστραπή, καθώς, λόγω του κορωνοϊού, ένα μεγάλο μέρος των διδακτικών ωρών δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ ή έγινε μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών από το σπίτι, δίνοντας μια διαφορετική αίσθηση στη διδακτική εμπειρία. Παρόλα αυτά ο καιρός που τα παιδιά θα επισκεφτούν τις αίθουσες διδασκαλίας κοντοζυγώνει και οι γονείς σπεύδουν να προμηθευτούν τα απαραίτητα σχολικά είδη.

Ωστόσο, στη φετινή λίστα, εκτός από τσάντες, είδη γραφείου, βιβλία και τετράδια, προστίθεται και η … μάσκα, αφού συνιστά βασικό μέτρο πρόληψης και κρίνεται αναγκαία για την ομαλή διεξαγωγή μαθημάτων σε χώρους όπου ο αριθμός των παρευρισκόμενων είναι μεγάλος.

Σύμφωνα με τον Θοδωρή Βασιλόπουλο, ιδιοκτήτη της αλυσίδας βιβλιοπωλείων «Ευριπίδης», αρκετοί γονείς έχουν ήδη προνοήσει για την αγορά των σχολικών “πολεμοφόδιων” και κυρίως εκείνοι που τα παιδιά τους φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία. «Τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα με το που έληξε η φετινή σχολική χρονιά έβγαλαν τις λίστες και οι γονείς έχουν ήδη ξεκινήσει να κάνουν τις σχετικές παραγγελίες, εν αντιθέσει με τα δημόσια όπου εκεί οι παραγγελίες είθισται να ξεκινούν με την επιστροφή από τις διακοπές» λέει χαρακτηριστικά στο fortunegreece.com ο κ. Βασιλόπουλος.

Και αν σε κάποιες Πολιτείες της Αμερικής, όπως το Ντάλας, που τα σχολεία άνοιξαν ξανά στις 3 Αυγούστου, οι μαθητές προμηθεύονται τσάντες με ασορτί μάσκες, στην Ελλάδα, όπως αναφέρει ο κ. Βασιλόπουλος, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Εξηγεί πως, η εισαγωγή σχολικών τσαντών γίνεται από το εξωτερικό και οι παραγγελίες των βιβλιοπωλείων, παραδοσιακά, ξεκινούν μέσα Οκτωβρίου – Νοεμβρίου για να έρθουν στη χώρα μας οι σχολικές τσάντες τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου. Συνεπώς οι εταιρείες δεν είχαν προβλέψει να βγάλουν τσάντες με ασορτί μάσκες. Ωστόσο, όλα τα βιβλιοχαρτοπωλεία πουλάνε ξεχωριστά μάσκες τις οποίες έχουν παρασκευάσει τρίτες εταιρείες.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της ιταλικής Legami, με έδρα το Μπέργκαμο, η οποία παρήγαγε κατά την περίοδο του lockdown, δωρεάν μάσκες στην Ιταλία, τις οποίες στη συνέχεια διοχέτευσε στο εμπόριο και είναι διαθέσιμες και στη χώρα μας.

«Οι καταναλωτές επιλέγουν τις υφασμάτινες μάσκες, τόσο για τους ίδιους, όσο και για τα παιδιά τους, και προτιμούν αυτές που έχουν έντονα ζωηρά χρώματα. Όσο μικρότερη η τάξη, τόσο πιο απλόχερα γίνονται οι αγορές των γονιών, προκειμένου να ευχαριστήσουν το παιδί και να το βοηθήσουν με αυτό τον τρόπο να μπει πιο ομαλά στον κόσμο του σχολείου».

Σε ότι αφορά την ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων, ο κ. Βασιλόπουλος τονίζει πως η καραντίνα συνέβαλε σε αύξηση των πωλήσεων σε όλες τις ηλικίες. «Το βιβλίο μπήκε στη ζωή του Έλληνα και κυρίως στην καθημερινότητα των παιδιών λόγω του lockdown. Προκειμένου να διατηρηθούν απασχολημένα στο σπίτι άρχισαν να διαβάζουν αρκετά λογοτεχνικά βιβλία και βιβλία συναφή με την εκπαίδευση. Γενικότερα, συγκριτικά με πέρυσι καταγράφεται μία αυξητική τάση σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις των βιβλίων με τον Αύγουστο βεβαίως να παραμένει, ως ο μήνας, κατά τη διάρκεια του οποίου καταγράφονται οι υψηλότερες πωλήσεις» καταλήγει.

Ο παράγοντας ψυχολογία

Στην εξίσωση της νέας σχολικής πραγματικότητας μπαίνει έντονα και ο παράγοντας ψυχολογία. Πώς θα αντιδράσει το παιδί φορώντας καθ’ όλη τη διάρκεια του μαθήματος μάσκα; Θα επηρεαστεί η απόδοσή του; Και τι θα ισχύει την ώρα του παιχνιδιού όταν έχει μάθει ότι η επαφή πρέπει να είναι περιορισμένη; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που απασχολούν σε μεγάλο βαθμό -τους γονείς.

Η Αλεξία Βουρδουμπά, Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια είναι ξεκάθαρη.  «Τα παιδιά θα αντιδράσουν όπως ακριβώς αντιδρούν οι γονείς τους. Αυτό που πρέπει να αποφύγουμε είναι να μην δημιουργούμε πανικό σε αυτή την νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται. Όσο πιο ήρεμοι είναι οι γονείς τόσο πιο ήρεμα θα είναι και τα παιδιά τους. Δυστυχώς παρατηρούμε ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, οι γονείς αντιδρούν έντονα απέναντι στον κορωνοϊό -και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν- , φωνάζουν, φοβούνται και τρομάζουν τα παιδιά τους σε πολύ μεγάλο βαθμό λέγοντάς τους διαρκώς ΜΗ».

Για να υπάρξει μια ομαλή μετάβαση στις νέες συνθήκες απαιτείται ψυχραιμία, διάλογος και όχι σπασμωδικές κινήσεις. Σκοπός, όπως επισημαίνει η κα Βουρδουμπά, είναι να μην κάνουμε τα παιδιά να αισθάνονται ότι τους επιβαλλόμαστε και ότι τους στερούμε την ελευθερία τους, αλλά να τους εξηγήσουμε το πρόβλημα.

«Το παιδί δεν έχει την ελευθερία να επιλέξει εάν θα φορέσει ή όχι την μάσκα. Έχει όμως τη δυνατότητα να επιλέξει ποια μάσκα του αρέσει ή ακόμη και να την φτιάξει μαζί με τους γονείς του. Σε μία περίοδο κρίσης αυτό που βοηθάει είναι να νιώθουμε ότι  έχουμε κάπως τον έλεγχο».

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Καταλυτικός είναι και ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Η μάσκα πρέπει να γίνει καθημερινότητα και να μην υπάρχει ελαστικότητα ως προς την εφαρμογή των κανόνων ή χρήση της υπό προϋποθέσεις. Και αυτό γιατί όταν υπάρχουν κανόνες που τηρούνται σε καθημερινή βάση τα παιδιά προσαρμόζονται πολύ πιο εύκολα σε μία συνθήκη. «Δεν θεωρώ ότι η χρήση μάσκας θα επηρεάσει την ψυχολογία και την απόδοση των μικρότερης ηλικίας μαθητών. Αρκεί να υπάρξει συζήτηση και από την πλευρά των εκπαιδευτικών έτσι ώστε να γίνει ξεκάθαρο στα παιδιά για ποιο λόγο γίνεται όλο αυτό. Οι έφηβοι θα αντιδράσουν, αλλά θα το έκαναν έτσι κι αλλιώς λόγω ηλικίας».

Η κα Βουρδουμπά, αποκαλύπτει μάλιστα πως κατά την περίοδο του lockdown υπήρξαν πολλοί γονείς που εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις αντιδράσεις των παιδιών τους, ρωτώντας εάν ήταν φυσιολογικές. Για παράδειγμα, πολλά παιδιά, όταν επετράπη και πάλι η κυκλοφορία στους δρόμους, δεν ήθελαν να βγουν έξω. Παίρνοντας ως δεδομένο το γεγονός ότι τα παιδιά “ρουφάνε” την αγωνία των γονιών, υπενθυμίζει στους δεύτερους ότι πρέπει να φιλτράρουν τη συμπεριφορά τους έτσι ώστε να μην επηρεάζεται η ψυχολογία των παιδιών.

Η συμπεριφορά των παιδιών είναι προέκταση της συμπεριφοράς των γονιών

Στο άγχος των γονιών που περνάει στα παιδιά εστιάζει και η Γκρέτα Γκεράζη, Ψυχολόγος & Θεραπεύτρια Gestalt. Για εκείνη το νήμα πρέπει να το πιάσει ο γονιός, όχι από το στάδιο του σχολείου, αλλά από την ενημέρωση πάνω στο τι εστί πανδημία. Για να κατανοήσει ένα παιδί 7-8 ετών τη χρήση μάσκας είναι αναγκαίο να καταλάβει πόσο επικίνδυνη είναι η πανδημία και τι είδους επιπτώσεις θα έχει η μη πρόληψη στην υγεία τη δική μας και των αγαπημένων μας προσώπων.

«Το πρώτο βήμα είναι να περιοριστεί ο φόβος και ο πανικός από την πλευρά των ενηλίκων. Το παιδί θα πρέπει να αντιληφθεί την υιοθέτηση της μάσκας ως μέρος μιας σειράς κανόνων που έτσι και αλλιώς ακολουθεί στην καθημερινότητά του. Όπως πλένει τα χέρια του, πριν και μετά το φαγητό, έτσι θα φοράει και την μάσκα. Αυτό που θα πρέπει να μας απασχολήσει είναι τι κανόνες θα ισχύουν εκτός τάξης, πχ στα διαλλείματα, όπου το παιδί θα θέλει να παίξει, να τρέξει ή να φάει και η μάσκα θα το εμποδίζει» τονίζει η κα Γκεράζη.

Προσθέτει πως η αποστειρωμένη εμπειρία που καλείται να βιώσει ένα παιδί, χαλάει την αίσθηση της επαφής, σπάει την κανονικότητα και ενδέχεται να του δημιουργήσει ένα πρόσθετο άγχος.

«Τα μηνύματα που λαμβάνουν τα παιδιά είναι λεκτικά και μη λεκτικά και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η συμπεριφορά των παιδιών είναι προέκταση της συμπεριφοράς των γονιών. Δεν σας κρύβω ότι όταν ξέσπασε η πανδημία και ο κόσμος κλείστηκε στα σπίτια, μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων ένιωσε αποπροσανατολισμένη. Όταν όμως άρχισε η ενημέρωση, άρχισαν να ηρεμούν και να απολαμβάνουν τα θετικά του σπιτιού».

Υπογραμμίζει δε πως εκείνο το διάστημα χάθηκε το κομμάτι των ορίων σε ότι αφορά τα παιδιά. Οι γονείς έγιναν πιο ελαστικοί στα videogames και στις ώρες ύπνου και δυσκολεύτηκαν στη συνέχεια να επιστρέψουν στο προηγούμενο καθεστώς.