Μέση Ανατολή: Στα πρόθυρα γενικευμένου χάους, με τον Τραμπ να μπαίνει στο παιχνίδι

Η Μέση Ανατολή βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της διεθνούς ανησυχίας, καθώς η στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έχει εισέλθει σε επικίνδυνη κλιμάκωση, με έντονες πολιτικές, γεωστρατηγικές και ενεργειακές προεκτάσεις. Ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε πως επιδιώκει έναν «πραγματικό τερματισμό» του πυρηνικού ζητήματος με την Τεχεράνη, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ενδέχεται να αποστείλει κορυφαίους Αμερικανούς αξιωματούχους — μεταξύ αυτών τον Μεσανατολικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ  ή τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς — για συνομιλίες με το ιρανικό καθεστώς. Ωστόσο, ο Τραμπ ξεκαθάρισε πως «κάτι πολύ μεγαλύτερο» βρίσκεται σε εξέλιξη, διαχωρίζοντας τη δική του αποχώρηση από τη σύνοδο των G7 από οποιαδήποτε ειρηνευτική πρωτοβουλία.

Ταυτόχρονα, το Ισραήλ εντείνει τις επιθέσεις του στο ιρανικό έδαφος, εξαπολύοντας την μεγαλύτερη αεροπορική εκστρατεία στην ιστορία του κατά του Ιράν, με στόχο όχι μόνο στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αλλά και κρίσιμες πυρηνικές υποδομές. Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ισραέλ Κατζ, απηύθυνε άμεση προειδοποίηση στον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αφήνοντας αιχμές πως μπορεί να έχει την τύχη του Σαντάμ Χουσεΐν. Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, έχουν ήδη εξοντωθεί κορυφαίοι Ιρανοί στρατιωτικοί, συμπεριλαμβανομένου του νέου αρχηγού του γενικού επιτελείου, Αλί Σαντμανί, μόλις τέσσερις ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.

Η Ισλαμική Δημοκρατία φέρεται να έχει απαντήσει εκτοξεύοντας σχεδόν 400 βαλλιστικούς πυραύλους και εκατοντάδες drones, με περίπου 35 εξ αυτών να διαπερνούν την ισραηλινή αεράμυνα. Το Ιράν υποστηρίζει ότι έπληξε μεταξύ άλλων την έδρα της Μοσάντ και το Κέντρο Στρατιωτικών Πληροφοριών του Ισραήλ – ισχυρισμοί που δεν έχουν επιβεβαιωθεί από το Τελ Αβίβ.

Ενώ η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επιβεβαιώνει πλήγματα στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού του Νατάνζ, το Ισραήλ δηλώνει αποφασισμένο να εξουδετερώσει πλήρως το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Ο Νετανιάχου ξεκαθάρισε ότι δεν θα κάνει πίσω, ενώ ο Τραμπ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο εκεχειρίας μόνο αν το Ιράν δεσμευτεί σε αυστηρούς περιορισμούς. Το Ιράν από την πλευρά του επιμένει πως δεν επιδιώκει πυρηνικά όπλα, επικαλούμενο το δικαίωμά του στην ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, στο πλαίσιο της Συνθήκης Μη Διάδοσης (NPT).

Η εσωτερική ασφάλεια του ιρανικού καθεστώτος εμφανίζει ρωγμές, με την κυβερνοασφάλεια της χώρας να απαγορεύει τη χρήση κινητών τηλεφώνων από κρατικούς αξιωματούχους, ενώ πηγές αναφέρουν σημαντική αποδιοργάνωση στην ανώτατη στρατιωτική ηγεσία. Η επιρροή του Χαμενεΐ στην ευρύτερη περιοχή έχει δεχθεί σημαντικά πλήγματα, μετά την ουσιαστική αποδυνάμωση οργανώσεων-δορυφόρων, όπως η Χεζμπολάχ, οι Χούθι και οι ιρακινές πολιτοφυλακές. Ακόμα και ο επί χρόνια σύμμαχος της Τεχεράνης, Μπασάρ αλ Άσαντ, φέρεται να έχει εκτοπιστεί από την εξουσία.

Η κρίση δεν περιορίζεται σε στρατιωτικό επίπεδο, καθώς ο φόβος για διατάραξη της παγκόσμιας ενεργειακής ασφάλειας εντείνεται. Η σύγκρουση δύο δεξαμενόπλοιων στα Στενά του Ορμούζ — όπου διέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου — ανέβασε τον παγκόσμιο συναγερμό, αν και δεν αναφέρθηκαν τραυματισμοί ή διαρροές. Το Κατάρ, που μοιράζεται με το Ιράν το κοίτασμα South Pars, δήλωσε ότι η επίθεση των Ισραηλινών στην περιοχή είναι εξαιρετικά ανησυχητική, αν και η παραγωγή παραμένει σταθερή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Το Ιράν μετά την «ταπείνωση»: Ρήγμα στο καθεστώς ή πυροδότηση εμφυλίου;