Μέση Ανατολή: Στο «κόκκινο» η αγωνία για τις επιπτώσεις στην οικονομία
Στελέχη της κυβέρνησης και οικονομικοί αναλυτές παρακολουθούν με κομμένη ανάσα τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή μετά την αιφνίδια κλιμάκωση της πολεμικής έντασης τα ξημερώματα της Κυριακής μεταξύ Ισραήλ – Ιράν με την εμπλοκή των ΗΠΑ.
Με το Ιράν να απειλεί να δώσει σκληρή απάντηση, στο κάδρο μπαίνει και το ενδεχόμενο να κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, με δραματικές συνέπειες, αφού πρόκειται για το σημείο απ’ όπου διέρχεται πάνω από 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου. Στο στενότερο σημείο τους, τα Στενά έχουν πλάτος 29 ναυτικά μίλια (54 χιλιόμετρα) που σημαίνει ότι τα πλοία έχουν χώρο περί τα 5 ναυτικά μίλια για να περάσουν εάν αφαιρεθούν τα 12 ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων των χωρών της περιοχής, από τη μια μεριά το Ιράν και από την άλλη Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ και Ομάν.
Η διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί απειλή και για την ελληνική οικονομία που επηρεάζεται από τις εξελίξεις σε μια σειρά από τομείς, από την ενέργεια και τις εξαγωγές, μέχρι τη ναυτιλία και τον τουρισμό ενώ υπάρχουν φόβοι για αύξηση του πληθωρισμού.
Προς το παρόν καλλιεργούνται ελπίδες ότι το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ είναι κίνδυνος που αξιοποιείται διπλωματικά και δεν θα επιβεβαιωθεί, όπως άλλωστε είχε συμβεί και σε πολέμους στο παρελθόν. Προς το παρόν το Ιράν φαίνεται να αναζητά υποστήριξη μέσω της διπλωματίας, με ενδεικτικό ότι την Τετάρτη συνεδριάζει εκτάκτως το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών μετά από αίτημα Ιράν, Ρωσίας και Κίνας. Ενδεικτικές επίσης ήταν οι αναφορές στο πλαίσιο της διάσκεψης των υπουργών εξωτερικών του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας στην Κωνσταντινούπολη.
Σε κάθε περίπτωση πάντως τα τεκταινόμενα επηρεάζουν τις αγορές που άνοιξαν με συγκρατημένες απώλειες σήμερα εν αναμονή των εξελίξεων. Η αντίδραση των τιμών του πετρελαίου παραμένει επίσης συγκρατημένη, με άνοδο του αργού πετρελαίου Brent στα 79,45 δολ. το βαρέλι και του WTI στα 76,19 δολ.. Οι αναλυτές αποδίδουν τη συμπεριφορά των τιμών στις εφεδρείες του ΟΠΕΚ+ καθώς και στα ισχυρά παγκόσμια αποθέματα. Πάντως προειδοποιούν για αύξηση του Brent πάνω από τα 100 δολ. το βαρέλι εάν οι ροές από τα Στενά του Ορμούζ μειωθούν.
Η άνοδος των τιμών του πετρελαίου προοιωνίζεται ανατιμήσεις σε καύσιμα, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο, με συνέπειες στις τιμές και άλλων προϊόντων τροφοδοτώντας πληθωριστικές πιέσεις. Αυτός είναι και ο πονοκέφαλος του Μαξίμου όπου οι συσκέψεις για τις γεωπολιτικές εξελίξεις είναι συνεχείς, καθώς η χώρα μας μπορεί να είναι θωρακισμένη ενεργειακά αλλά έχει υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας. Κάθε αύξηση στις τιμές του πετρελαίου έχει αποτύπωμα στο ΑΕΠ, ήτοι αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 10 δολ. το βαρέλι μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ κατά 0,4% και αντίστοιχα κάθε αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 10 ευρώ ανά MWh ενδέχεται να προκαλέσει μείωση του ΑΕΠ κατά 0,3% (Optima bank). Επίσης, στο εμπόριο η αύξηση του κόστους εισαγωγών και οι καθυστερήσεις λόγω μειωμένων δυνατοτήτων στα logistics, σημαίνει απώλειες κύκλου εργασιών 200-300 εκατ. ευρώ, καθώς και αύξηση 5-7% στο κόστος των εισαγόμενων προϊόντων από Ασία, επιβαρύνοντας τον πληθωρισμό (ΕΒΕΠ).
Στις παρενέργειες της κρίσης σημειώνεται επίσης η αλλαγή συμπεριφοράς από μερίδα ναυτιλιακών εταιρειών καθώς αρκετοί πλοιοκτήτες δηλώνουν επιφυλακτικοί για μεταφορά φορτίων από τη Μέση Ανατολή. Ναυλομεσίτες προβλέπουν περαιτέρω αύξηση των ναύλων, καθώς το τελευταίο δεκαήμερο οι ναύλοι για μεταφορές από τον Περσικό Κόλπο στην Κίνα έχουν αυξηθεί από 20.000 δολ. σε πάνω από 50.000 δολ.. Ως αποτέλεσμα και η ελληνική ναυτιλία είναι σε εγρήγορση ενόψει εξελίξεων που θα οδηγήσουν σε αύξηση ναύλων και ασφαλίστρων και αλλαγή διαδρομής των πλοίων με συνέπειες αυξημένα κόστη και καθυστερήσεις στο εμπόριο.
