Μήπως η τηλεργασία ήρθε για να μείνει;
Εργασία εξ αποστάσεως: Αναγκαίο κακό, «μάννα εξ ουρανού» ή αφορμή για γρηγορότερη μετάβαση σε νέο μοντέλο εργασίας; Από όποια οπτική και να ιδωθεί, η τηλεργασία χαρακτηρίζει τις τελευταίες ημέρες την καθημερινότητά μας και δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι μετά το πέρας του κορωνοϊού, η υιοθέτησή της θα εξεταστεί σοβαρά από αρκετές επιχειρήσεις.
Η αλήθεια είναι πως το remote working αποτελεί μια ευρέως διαδεδομένη μορφή εργασίας στο εξωτερικό, όπως επίσης και οι digital nomads που, κατά κύριο λόγο, απασχολούνται σε startups που διαθέτουν μεγαλύτερη ευελιξία και πιο μοντέρνο τρόπο σκέψης. Δυστυχώς στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα με την πλειοψηφία των εργοδοτών να συνδέουν την παραγωγικότητα του εργαζομένου, αποκλειστικά, με την φυσική του παρουσία στο γραφείο.
Σύμφωνα με την Βενετία Κουσία, Γενική Διευθύντρια στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδος & Πρόεδρος Απασχόλησης στο ΕλληνοΑμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, για να λειτουργήσει η εξ αποστάσεως εργασία χρειάζεται μία νοοτροπία που απέχει κατά πολύ από την ισχύουσα στην Ελλάδα, με το έλλειμμα εμπιστοσύνης να παραμένει αρκετά μεγάλο ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους. Από την άλλη μεριά, επισημαίνει πως δεν έχουμε εντάξει την τεχνολογία στην ζωή μας (είμαστε από τις τελευταίες ευρωπαϊκές χώρες στον DESI) κι αυτό είναι κάτι που δυσχεραίνει την αποτελεσματικότητα της εργασίας από το σπίτι.
Εξηγεί πως ο λόγος που αρκετοί εργοδότες θέλουν ακόμη να βλέπουν το προσωπικό στην εταιρεία τους είναι γιατί πιστεύουν ότι το «ελέγχουν».
«Από τις μεγαλύτερες πλάνες είναι να πιστεύει κανείς ότι έχει υπό τον έλεγχο του κάτι επειδή το βλέπει, ξεχνώντας ότι τα άυλα είναι αυτά που είναι ανεκτίμητα, όπως πχ η αφοσίωση και το φιλότιμο κλπ. Βέβαια και ο νομοθέτης δεν βοήθησε τόσες δεκαετίες την εξέλιξη. Κι εδώ έχουν ευθύνη και όλοι όσοι επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Αν εργάζομαι από το χώρο μου βέβαια θα ήθελα να αμείβομαι με βάση το παραγόμενο έργο και όχι με βάση την παρουσία μου- όπως ακόμη ορίζει ο νόμος» επισημαίνει στο fortunegreece.com η κα Κουσία.
Ακόμα και αν συναινούσαν εργοδότες και εργαζόμενοι προς αυτή την κατεύθυνση, η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε όλες τις εργασίες. Μπορούμε όμως πάρα πολλές να τις κάνουμε από… χιλιόμετρα μακριά. Η κα Κουσία αναγνωρίζει πως ναι μεν θα είχαμε λιγότερο χάσιμο χρόνου, λιγότερες δαπάνες μετακίνησης και λιγότερη κατανάλωση καυσίμων, ωστόσο θα ερχόμασταν παράλληλα αντιμέτωποι με περισσότερα περιστατικά υπερβολικού άγχους και κατάθλιψης, περισσότερα προβλήματα στην επικοινωνία, λιγότερη επαφή και ενσυναίσθηση και ίσως, τελικά, χειρότερη ποιότητα στη διαχείριση του χρόνου.
«Ας μην ξεχνάμε ότι με το κινητό μας μπορούμε να το παρακάνουμε και να μην έχουμε ποτέ ωράριο- πράγμα που είναι εξίσου κακό και για την υγεία μας και για την ποιότητα της δουλειάς μας. Υπάρχουν πολλοί κατάλογοι για το τι πρέπει να κάνουμε ώστε να κερδίζουμε περισσότερα από όσα διακινδυνεύουμε».
Ερωτηθείσα αναφορικά με το αν πιστεύει ότι μόλις οι επιχειρήσεις επιστρέψουν στην κανονική λειτουργία τους θα δούμε ολοένα και περισσότερους εργαζόμενους να ζητούν εργασιακή ευελιξία, δουλεύοντας και από το σπίτι, η κα Κουσία εκτιμά ότι αυτό θα εξαρτηθεί, ως ένα βαθμό, από το πόσο καλά θα ενσωματώσουμε την τεχνολογία στο επιχειρείν.
«Για να ζητήσεις την ευελιξία αυτή θα πρέπει να έχεις τακτοποιήσει τα θέματα των ορίων και όχι των ωραρίων μόνο. Θα πρέπει η νοοτροπία να αλλάξει, οι εταιρείες να δίνουν υποστήριξη στους εργαζόμενους, να αντιλαμβάνονται ότι μία και δύο ημέρες την εβδομάδα μόνο καλό θα έκανε σε πολλούς. Ας μην πάμε από την μία άκρη στην άλλη. Το άλμα του βατράχου δεν ισχύει για όλες τις περιπτώσεις. Το ζητούμενο είναι η αύξηση της παραγωγικότητας χρησιμοποιώντας ως εργαλείο την τεχνολογία και την τηλεργασία» τονίζει.
E–mails αντί για χρονοβόρα meetings
Πολλοί ισχυρίζονται πως τώρα που εργάζονται από το σπίτι διαπιστώνουν πως χρονοβόρα meetings θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από teleconferences και emails. Η κα Κουσιά απαντά: «Αν όσοι καλούν σε συνάντηση αφιέρωναν 30 λεπτά για την προετοιμασία της ατζέντας της συνάντησης θα διαπίστωναν ότι τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται να πραγματοποιηθεί. Έχω υπάρξει μέρος απίστευτα χρονοβόρων διαδικτυακών συναντήσεων. Ο ανθρώπινος παράγοντας μετράει και όχι το μέσον».
Τη δική της εμπειρία μοιράζεται με τους αναγνώστες του Fortune η Κατερίνα Μάνου, Αντιπρόεδρος Πωλήσεων της IWG ολόκληρης της Μέσης Ανατολής, Πολωνίας, Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Σλοβακίας και Τσεχίας, η οποία έγινε υπέρμαχος του teleconferencing το 2005 όταν ξεκίνησε να εργάζεται στην Regus και διαπίστωσε τα πολλαπλά οφέλη αφού αποτελούσε μία από τις τότε καινοτόμες υπηρεσίες, ενώ πλέον, όπως λέει, τα emails έχουν γίνει ο βασικός τρόπος επικοινωνίας.
«Προφανώς και πολλά meetings είναι είτε περιττά, είτε έχουν σαφώς μεγαλύτερη διάρκεια από όσο χρειάζεται, και αποβαίνουν σε βάρος άλλων παραγωγικότερων δραστηριοτήτων. Το teleconferencing επιλύει κάποια από αυτά προβλήματα: επιβάλλεται καλύτερη δομή και αποφεύγονται συζητήσεις που δεν σχετίζονται με το θέμα. Βέβαια και το teleconferencing δεν είναι πανάκεια τακική: υπάρχουν θέματα που πρέπει να συζητηθούν πρόσωπο με πρόσωπο, ενώ σε μερικές περιπτώσεις την φυσική συναναστροφή επιβάλλει η κουλτούρα ενός τόπου, ή μίας επιχείρησης. Νομίζω ότι το teleconferencing δίνει αξία σε αυτά τα meeting αφού τα διαφοροποιεί από απλές συνεννοήσεις που μπορούν να γίνονται μέσω teleconferences και e-mails» τονίζει η κα Μάνου.
«Crash test» η καραντίνα για το αν μας ταιριάζει ή όχι η τηλεργασία
Απαριθμώντας τα οφέλη της τηλεργασίας στέκεται στην εξοικονόμηση χρόνου σε άσκοπες μετακινήσεις, στην ευελιξία στην κατανομή του χρόνου εργασίας εντός της ημέρας, στην υποχρεωτική χρήση τεχνολογιών που τελικά βελτιώνουν την απόδοση και την ποιότητα της εργασίας, και στον λιγότερο άμεσο έλεγχο που αυξάνει την αυτονομία, αλλά και την υπευθυνότητα του εργαζόμενου. Βέβαια, όπως κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις έτσι και στην περίπτωση του teleworking υπάρχουν και αρκετά μειονεκτήματα που δεν πρέπει να αψηφούμε.
Το κυριότερο είναι ότι χάνεται η κοινωνική φύση της εργασίας, αφού δεν υπάρχει η επαφή. Αυτό μπορεί να αποβεί σε βάρος της ψυχικής υγείας, αλλά και της δημιουργικότητας που συνεπάγεται η ανταλλαγή απόψεων και ιδεών που δεν είναι στενά συνδεδεμένες με την εργασία. Επίσης η διείσδυση της εργασίας στον προσωπικό χώρο και χρόνο μπορεί να καταλήξει στην άνιση κατανομή του χρόνου υπέρ της εργασίας και σε βάρος του ελεύθερου χρόνου. «Όλα αυτά είναι συνυφασμένα με τον χώρο στον οποίο φιλοξενείται η τηλεργασία. Αν αφορά τον ιδιωτικό χώρο η σύγχυση μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη. Υπάρχουν λύσεις που μπορούν να υποστηρίξουν την τηλεργασία μακριά από το σπίτι απαλείφοντας τις όποιες αρνητικές παραμέτρους» υπογραμμίζει.
Η αίσθησή της είναι πως η απαίτηση για ευέλικτη εργασία γίνεται όλο και πιο επιτακτική και σταδιακά καθιερώνεται σε ορισμένους κλάδους, ως ο βασικός τρόπος εργασίας. Αυτό που συντελείται τώρα, με αφορμή τον κορωνοϊό, είναι ότι περισσότεροι άνθρωποι θα μυηθούν στην ευέλικτη εργασία και θα διαπιστώσουν τα οφέλη, αλλά και τις δυσκολίες της, επομένως θα μπορούν με βάση της ανάγκες τους να κρίνουν αν είναι μία μορφή εργασίας που τους ταιριάζει, ή όχι. «Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αυτοί που θεωρούν τα θετικά της ευέλικτης εργασίας περισσότερα από τα αρνητικά, θα επιδιώξουν να την υιοθετήσουν. Μένει να δούμε σε ποιο βαθμό αυτό θα ισχύσει» καταλήγει.
