Να γίνει ο πλούτος της παράδοσης, πνευματική εγρήγορση και τρόπος ζωής

Πρόσφατα, το Γενικό Λύκειο Φιλοθέης, μετά από ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, μετονομάστηκε σε Λύκειο «ΧΡ. ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ», τιμώντας τη μνήμη του Χρήστου Μαλεβίτση, διακεκριμένου Φιλοθεάτη στοχαστή και φιλοσόφου. Ο Δήμαρχος Φιλοθέης- Ψυχικού, Δημήτρης Γαλάνης, είναι παράδειγμα του τρόπου που απότεινε φόρο τιμής σε έναν διακεκριμένο στοχαστή και φιλόσοφο που έζησε για περισσότερα από τριάντα χρόνια στο Δήμο του, δηλώνοντας, επιπλέον, ιδιαίτερα περήφανος γι’ αυτήν του την πρωτοβουλία. Όταν το διάβασα, σκέφτηκα τη Νάξο, όπου αμφισβητήθηκε η μετονομασία του Γενικού Λυκείου σε «Λύκειο Μανώλη Γλέζου», και έγινε πρωτοσέλιδο το Δημοτικό Συμβούλιο, μέχρι να πράξει το αυτονόητο, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και τιμής σε έναν εμβληματικό αγωνιστή με τεράστια προσφορά στην πατρίδα του και την δημοκρατία.

«Αυτή η αναγνώριση ήταν πολύ τιμητική και μου έδωσε μεγάλη χαρά. Ευχαριστώ θερμά τον Δήμαρχο Φιλοθέης – Ψυχικού Δημήτρη Γαλάνη» είναι η απάντηση του γιου του, Κωσταντίνου Μαλεβίτση, όταν συναντηθήκαμε με αφορμή την μετονομασία του Λυκείου Φιλοθέης και τον ρωτώ ποια είναι η πρώτη εικόνα που του έρχεται στο μυαλό από τον πατέρα του. «Σοβαρός και ήρεμος, άνθρωπος του γραφείου και της μελέτης. Ταυτόχρονα, λάτρης της φύσης και του περιπάτου. Έβρισκε διέξοδο στη φύση μετά από πολύωρο διάβασμα και όταν ήμουν μικρός με έπαιρνε και περπατούσαμε μαζί στα Τουρκοβούνια. Είχε λατρεία με τη «νέα ζωή» και δεν είναι τυχαίο ότι είχε γεμίσει το σπίτι με παιδικές μου φωτογραφίες σε κάδρα, τις οποίες τραβούσε ο ίδιος ως ερασιτέχνης φωτογράφος καλλιτεχνικής φωτογραφίας.»

Ο Χρήστος Μαλεβίτσης με το γιο του Κωνσταντίνο.

Πέρα από τις διακρίσεις που είχε αποσπάσει εν ζωή, εξακολουθεί και μετά τον θάνατό του, να εμπνέει και να συσπειρώνει τους ανθρώπους γύρω από τις ιδέες και τους στοχασμούς του, την πνευματική του ανησυχία δηλαδή για το πώς μπορούμε να ζήσουμε αυθεντικά το πέρασμά μας από τη ζωή. Απόδειξη ο δραστήριος Σύνδεσμος Φίλων Χρήστου Μαλεβίτση, με δυναμική, μάλιστα παρουσία, και στα social media. «Ενθαρρύνω φίλους για συμμετοχή στην ομάδα Χρήστος Μαλεβίτσης στο FB, ώστε μέσα από μικρά αποσπάσματα στο διαδίκτυο να γίνει γνωστό το αξιόλογο έργο του πατέρα μου. Όταν δημιουργήθηκε ο Σύνδεσμος το 2004, ζούσε η μητέρα μου που ήταν πολύ δραστήρια. Ο δικός μου ρόλος γίνεται πιο ουσιαστικός τα τελευταία χρόνια» λέει ο Κωσταντίνος και αναρωτιέμαι, ποιο είναι το μάθημα ζωής, η συμβουλή που του έδωσε ο πατέρας του και δεν θα ξεχάσει ποτέ. «Να βρίσκομαι πάντα σε πνευματική εγρήγορση, διότι η λησμονιά της πνευματικής διάστασης του ανθρώπου επιφέρει και τον ευτελισμό του». Μου αφιέρωσε επίσης ένα βιβλίο του: Δοκίμια Ιδεών. Στον γιο μου, Κωνσταντίνο, την ελπίδα!».

Ο Χρήστος Μαλεβίτσης γεννήθηκε στην Καλοσκοπή Παρνασσίδος το 1927 και έζησε τραυματικά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πατέρας του ήταν σιδηροδρομικός, και ως μαθητής έζησε στην Ξάνθη και στην Έδεσσα πριν επιστρέψουν οικογενειακώς στην πατρίδα τους το 1943, στη διάρκεια της Κατοχής. Σπούδασε οικονομικές και εμπορικές επιστήμες στην Αθήνα και ως φοιτητής έκανε την εμφάνισή του στα γράμματα δημοσιεύοντας ποίηση με το ψευδώνυμο Φρίξος Ζαγγανάς. Από το 1963 μέχρι το τέλος της ζωής του το 1997, έζησε με την οικογένειά του στη Φιλοθέη Αττικής, και μέσα σε αυτό το διάστημα είδαν το φως της δημοσιότητας περισσότερα από είκοσι βιβλία δοκιμίων και δέκα βιβλία μεταφράσεων κλασικών έργων της σύγχρονης σκέψης. Βραβεύτηκε από την Εθνική Τράπεζα για το βιβλίο Εσωτερική Διάσταση, τιμήθηκε με το Βραβείο Δοκιμίου για το βιβλίο Η Τραγωδία της Ιστορίας, με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο Οι Αγραυλούντες, με το Βραβείο Ουράνη για το βιβλίο Εφημερία και με το Βραβείο Δοκιμίου του ελληνικού Pen Club για το βιβλίο Ο Φωτισμός του Ανθρώπου.

O Κωνσταντίνος Μαλεβίτσης μαζί με τον Δήμαρχο Φιλοθέης-Ψυχικού, Δημήτρη Γαλάνη, μπροστά από την προτομή του πατέρα του, απέναντι από το ΓΕΛ Φιλοθέης.

«Από παιδί ήταν δεμένος με τα μεγάλα πνεύματα. Είχε συντροφιά του τον Όμηρο, τους Τραγικούς, την αρχαία Ελληνική φιλοσοφία, την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, τους Καντ, Χέγκελ, Νίτσε, Ντοστογιέφσκι, Χάιντεγκερ. Θα σας έλεγα ότι ήταν ένας ελεύθερος στοχαστής. Όπου έβρισκε αυθεντικό πνευματικό λόγο αντλούσε από αυτόν. Γι’ αυτό και το έργο του είναι αποτέλεσμα του συνθετικού του πνεύματος». Αυτή είναι η ανάλυση του Κωνσταντίνου σήμερα, που μπορεί και αξιολογεί τον πατέρα του από την απόσταση του χρόνου και με την εμπειρία του ενήλικα, και συμπληρώνει ότι ο Χρήστος Μαλεβίτσης πίστευε ότι το έργο του πνευματικού ανθρώπου είναι να παιδεύει και να εκπαιδεύει τις ανθρώπινες ψυχές και να τις καθιστά ευγενέστερες. Έλεγε μάλιστα, συχνά, ότι με την γρήγορη αστικοποίηση οι Έλληνες λησμονήσαμε την πνευματική μας κληρονομιά ενώ πρέπει να προσπαθήσουμε να μεταποιήσουμε όλον τον πλούτο της παράδοσης στον παρόντα τρόπο ζωής μας. Πόσο δίκιο έχει αλήθεια, αν σκεφτούμε ότι επικαλούμαστε την ιστορία και την παράδοσή μας ως πηγή υπερηφάνειας, αλλά δεν πράττουμε αντίστοιχα, ώστε η περηφάνια να ανήκει στο σήμερα κι όχι μόνο στο χθες.