Νταϊάν Κίτον: Πόσο πλούσια ήταν η ηθοποιός που στιγμάτισε τον σύγχρονο κινηματογράφο;
Στη γλώσσα του αμερικανικού σινεμά, η Νταϊάν Κίτον μιλούσε με ένα δικό της, χαρακτηριστικό ιδίωμα — δίνοντας φωνή στο αγχώδες εσωτερικό στις πιο εμβληματικές κωμωδίες του Γούντι Άλεν, στη σιωπηλή δύναμη της γυναίκας στη οικογένεια Κορλεόνε και στη φλόγα μιας φεμινίστριας διανοούμενης εγκλωβισμένης ανάμεσα σε εποχές. Από τις υπερ-εκφραστικές της λαχανιασμένες παύσεις μέχρι τις ανδρογενείς σιλουέτες που φορούσε εκ προθέσεως, δημιούργησε γυναικείες μορφές ορισμένες από εσωτερική σύγκρουση και σκόπιμη ένταση.
Η βραβευμένη με Όσκαρ κατόρθωσε να χωρέσει διπλή συναισθηματικότητα χωρίς επιβολές, να μην απλοποιεί ποτέ την αμηχανία και να επιτρέπει στον αδόμητο αυτοσχεδιασμό να περιπλέξει το σχολαστικά γραμμένο. Διέσχισε τους λαβυρίνθους του Χόλιγουντ για πάνω από πενήντα χρόνια και αναδείχθηκε στην εποχή του “Νέου Χόλιγουντ”, εμφανιζόμενη σε οκτώ ταινίες του Γούντι Άλεν.
Ξεκίνησε την καριέρα της στο θέατρο, παίζοντας στα μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ Hair και Play It Again, Sam, και απέσπασε υποψηφιότητα για Tony για τη δεύτερη. Έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο με μικρό ρόλο στην υποψήφια για Όσκαρ ταινία Lovers and Other Strangers, και κέρδισε ευρεία αναγνώριση ως η Kay Adams στην Νονά, επαναλαμβάνοντας τον ρόλο στην Νονά 2 και Νονά 3. Ενώ καλλιεργούσε τη φήμη της σε δραματικούς ρόλους, άρχισε να συνεργάζεται επίσης με τον Γούντι Άλεν σε ταινίες όπως Sleeper και Love and Death, που οδήγησαν στις πολυβραβευμένες κωμωδίες Manhattan και Annie Hall.
Η τελευταία (δηλαδή το Annie Hall) χάρισε στην Κίτον το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου και τράβηξε την προσοχή στο ασυνήθιστο στιλ της. Τα επόμενα χρόνια εναλλάσσονταν ανάμεσα στο δράμα και στην κωμωδία, κερδίζοντας υποψηφιότητα για Όσκαρ για το Reds και αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικούς ρόλους όπως στο Baby Boom. Αργότερα πρωταγωνίστησε στο Father of the Bride και την συνέχεια του, και προτάθηκε ξανά για Όσκαρ για το Something’s Gotta Give. Η Κίτον μετέφερε την ώριμη τέχνη της στον σύγχρονο κινηματογράφο χωρίς να χάσει ρυθμό, προσαρμόζοντας την κληρονομιά της στους παλμούς μιας νέας γενιάς.
Ξαφνιάζοντας το κοινό, έδωσε τη φωνή της στη μητέρα της Dory στην ταινία της Pixar Finding Dory, η οποία απέφερε πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια παγκοσμίως — καθιστώντας την πιο εμπορική ταινία στην καριέρα της. Το 2019 πρωταγωνίστησε στην κωμωδία Poms, υποδυόμενη μια γυναίκα με καρκίνο που δημιουργεί ομάδα cheerleading σε κοινοτικό κέντρο συνταξιούχων. Η ταινία δέχτηκε αρνητικές κριτικές και σημείωσε χαμηλή επιτυχία στο box office. Η τελευταία της εμφάνιση έγινε στην ταινία Summer Camp (2024), η οποία απέφερε περισσότερα από 2,4 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Συνολικά, η Κίτον πρωταγωνίστησε σε 50 ταινίες, που συγκεντρωτικά απέφεραν πάνω από 2,9 δισεκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο box office.
Η Κίτον απεβίωσε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια στις 11 Οκτωβρίου 2025, σε ηλικία 79 ετών. Είχε βιώσει περίοδο επιδείνωσης της υγείας αλλά δεν αποκάλυψε δημόσια την ασθένειά της. Αν και η αιτία θανάτου δεν έχει επιβεβαιωθεί, μια πιθανή ένδειξη δόθηκε τον Μάρτιο, όταν έβγαλε προς πώληση το όνειρο – σπίτι της στο Λος Άντζελες, ένα ακίνητο που είχε σκοπό να διατηρήσει επ’ αόριστον. Κληρονόμοι είναι η κόρη της, Dexter, και ο γιος της, Duke. Η Νταϊάν Κίτον είχε καθαρή περιουσία ύψους περίπου 100 εκατομμυρίων δολαρίων κατά τον θάνατό της, εν μέρει λόγω της πενηντάχρονης καριέρας της στον κινηματογράφο που συνδύασε εμπορική επιτυχία και κριτικό έπαινο, και εν μέρει λόγω της ενασχόλησής της με τον χώρο των ακινήτων.
Η σταρ του Νονού ανέπτυξε παράλληλη καριέρα ως ανακαινίστρια ακινήτων, γνωστή για την αφοσίωσή της στη λεπτομέρεια και τη διατήρηση ιστορικής αρχιτεκτονικής. Τις τελευταίες δεκαετίες, πέρασε μεγάλο μέρος του χρόνου της εκτός οθόνης δουλεύοντας πρακτικά στο σχεδιασμό και την ανακαίνιση, μεταμορφώνοντας παλιά κτίρια σε επιμελώς αποκαταστημένα σπίτια, διατηρώντας την αρχιτεκτονική τους πρόθεση. Φημολογείται ότι κέρδισε περισσότερα από ακίνητα παρά από τον κινηματογράφο, χάρη στην πρακτική της προσέγγιση και την βαθιά αγάπη της για την αρχιτεκτονική κληρονομιά. Έφερνε το στίγμα της αισθητικής της σε σπίτια ισπανικού αποικιακού στυλ, Mission Revival και mid-century μοντέρνα, ανακαινίζοντας προσωπικά έργα των Lloyd Wright και Wallace Neff με προσοχή σε κάθε πλακάκι και διατηρημένο στοιχείο.
Η κάτοχος Golden Globes εμφανιζόταν τακτικά στα περιοδικά Architectural Digest και Elle Decor. Το 2012 εξέδωσε το βιβλίο House, μια οπτική εξερεύνηση των ακινήτων που είχε αποκαταστήσει και της δημιουργικής της ευαισθησίας. Ενεπλάκη στην αναδιαμόρφωση ακινήτων σε περιοχές όπως Beverly Hills, Bel-Air και Pacific Palisades. Το 2002 απέκτησε ακίνητο στο Bel-Air σε άγνωστη τιμή, πραγματοποίησε εκτεταμένη ανακαίνιση και το πουλήσε το 2005 σε στέλεχος τεχνολογίας για 16,5 εκατομμύρια δολάρια. Δύο χρόνια αργότερα, το 2004, αγόρασε σπίτι κοντά στην παραλία στη Laguna Beach για 7,5 εκατομμύρια δολάρια, το ανακαίνισε με προσοχή στη λεπτομέρεια και το πούλησε το 2006 για 12,75 εκατομμύρια — σημειώνοντας πολυεκατομμυριαίο κέρδος σε λιγότερο από δύο χρόνια. Επένδυσε σε σπίτια που διατήρησαν αρχιτεκτονική ακεραιότητα και παράλληλα προσαρμόστηκαν σε σύγχρονη χρήση.
Το 2012 αγόρασε σπίτι στο Pacific Palisades σχεδόν 743 τ.μ. για 5,6 εκατομμύρια δολάρια και το πούλησε το 2016 για 6,9 εκατομμύρια μετά από πλήρη ανακαίνιση. Το 2017 εξέδωσε βιβλίο σχεδίασης με τίτλο The House That Pinterest Built, που χαρακτηρίστηκε ως οπτικός οδηγός και πηγή έμπνευσης. Αποκάλυψε ότι το έργο γεννήθηκε από την απόφασή της να χτίσει το δικό της σπίτι, ακολουθώντας τη συμβουλή της σκηνοθέτιδας Νάνσυ Μέιερς να εξερευνήσει ιδέες στο Pinterest. Το 2018 απέκτησε παλιό σπίτι στο Tucson, Αριζόνα, δίνοντας 1,5 εκατομμύρια δολάρια για ακίνητο 418 τ.μ., με στοιχεία αρχιτεκτονικής αρχών του 20ού αιώνα, τα οποία αποκατέστησε προσεκτικά προτού το καταχωρήσει το 2020 προς πώληση για 2,6 εκατομμύρια δολάρια.
Το κύριο σπίτι της στο Los Angeles στην περιοχή Brentwood το αγόρασε το 2009 για 4,7 εκατομμύρια δολάρια. Το ακίνητο υπέστη εκτεταμένη ανακαίνιση και δομικές αναβαθμίσεις κατόπιν δικής της καθοδήγησης σε διάστημα τριών ετών, με τελική εκτιμώμενη αξία 30 εκατομμυρίων δολαρίων. Το μετέτρεψε σε σπίτι «αχυρώνας-συνδυασμός εργοστασίου», εμπνευσμένο από την παιδική της λατρεία στην αρχιτεκτονική τούβλου, επηρεασμένη από το παραμύθι των Τριών Γουρουνιών. Το ακίνητο των 9.200 τ.μ. διαθέτει πέντε υπνοδωμάτια και επτά μπάνια και βρίσκεται δίπλα σε κατοικία του Μπεν Άφλεκ. Τον Μάρτιο του 2025, επτά μήνες πριν τον θάνατό της, το έθεσε προς πώληση για 28,9 εκατομμύρια δολάρια.
