Ντίμιταρ Ράντεφ: Το νέο μέλος της ΕΚΤ γνωρίζει από πρώτο χέρι πώς καταρρέει μια παγκόσμια τάξη

Από το σοκ της κατάρρευσης του κομμουνιστικού καθεστώτος μέχρι την εκρηκτική άνοδο του πληθωρισμού και την κρίση του τραπεζικού συστήματος, ο Ντίμιταρ Ράντεφ έχει δει την Ιστορία να γράφεται – και να διαλύεται – μπροστά στα μάτια του. Στα 69 του χρόνια, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Βουλγαρίας ετοιμάζεται να καθίσει στο τραπέζι όπου γράφεται η νομισματική πολιτική της Ευρωζώνης, ως νέο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) από την 1η Ιανουαρίου 2026.

Και το timing μόνο αδιάφορο δεν είναι: η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει φέρει ξανά ένταση στο παγκόσμιο εμπόριο, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αυξάνουν τις δημόσιες δαπάνες, και η πολιτική αβεβαιότητα κερδίζει έδαφος. «Η πολιτική κάποτε θεωρούνταν πηγή σταθερότητας. Στην πραγματικότητα είναι πλέον πηγή μεταβλητότητας, αβεβαιότητας και συστημικού κινδύνου», είπε ο Ράντεφ σε συνέντευξή του από τη Σόφια.

Η δική του διαδρομή του δίνει ένα μοναδικό προνόμιο: να βλέπει τι δεν πρέπει να κάνει μια κεντρική τράπεζα. «Έχω άμεση εμπειρία από τον τρόπο που ασκούνταν η δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε ένα κεντρικά σχεδιασμένο σύστημα – και κυρίως, τι πρέπει να αποφεύγεται. Αυτή η εμπειρία έχει διαρκή αξία», τόνισε.

Από τη Βουλγαρία στην καρδιά της Ευρωζώνης

Η Βουλγαρία, που έχει ζήσει επτά εκλογικές αναμετρήσεις σε μόλις τέσσερα χρόνια, βλέπει την ένταξή της στο ευρώ ως επιστέγασμα δεκαετιών προσπαθειών για οικονομική σταθερότητα. Μετά την υπερπληθωριστική κρίση της δεκαετίας του 1990, η χώρα «κλείδωσε» το λεβ πρώτα με το γερμανικό μάρκο και έπειτα με το ευρώ, ουσιαστικά παραχωρώντας την ανεξαρτησία της νομισματικής της πολιτικής.

Η πορεία όμως δεν ήταν χωρίς αναταράξεις. Το 2014 κατέρρευσε η τέταρτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, αποκαλύπτοντας τις αδιαφανείς σχέσεις μεταξύ πολιτικών και επιχειρήσεων. Ο Ράντεφ ανέλαβε την κεντρική τράπεζα το 2015, καθιέρωσε ελέγχους αντοχής (stress tests) και δρομολόγησε την ένταξη στην τραπεζική ένωση και τον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ERM-2) – βασικές προϋποθέσεις για το ευρώ.

Η έκρηξη του πληθωρισμού στην Ευρώπη, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, χτύπησε και τη Βουλγαρία. Όμως η σύγκλιση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης σταδιακά επετεύχθη, ανοίγοντας τον δρόμο για την πλήρη ένταξη.

Συντηρητικός ρεαλιστής, αλλά όχι δογματικός

Ο ίδιος αποφεύγει να αυτοχαρακτηριστεί «γεράκι» ή «περιστέρι» (οι γνωστοί όροι για όσους τάσσονται υπέρ της αυστηρής ή χαλαρής νομισματικής πολιτικής). «Η θέση μου βασίζεται σε πολυετή εμπειρία στη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική. Αυτό αναπόφευκτα οδηγεί σε μια συντηρητική στάση – με αυστηρή προσήλωση στην εντολή της κεντρικής τράπεζας», είπε.

Με το επιτόκιο καταθέσεων στο 2%, εντός ή κοντά στη λεγόμενη «ουδέτερη ζώνη», ο Ράντεφ βλέπει ότι τυχόν περαιτέρω προσαρμογές πρέπει να είναι «σταδιακές και βασισμένες σε δεδομένα». Το ζητούμενο, όπως λέει, είναι «να ρυθμίσουμε προσεκτικά την πολιτική, λαμβάνοντας υπόψη το παγκόσμιο πλαίσιο και τους κινδύνους από το εμπόριο και τις γεωπολιτικές εξελίξεις».

Ο ρόλος του ευρώ στη νέα εποχή

Η ενίσχυση του ευρώ έναντι του δολαρίου και οι ανακατατάξεις στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα αποτελούν, σύμφωνα με τον Ράντεφ, μια ευκαιρία. «Ο ρόλος του ευρώ πρέπει και θα μεγαλώσει. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες θεσμικές και πολιτικές προϋποθέσεις για να στηριχθεί αυτή η εξέλιξη», υπογράμμισε.

Με φόντο τη νέα εποχή παγκόσμιας αστάθειας, η παρουσία ενός κεντρικού τραπεζίτη που έχει ζήσει τη μετάβαση από το κεντρικά σχεδιασμένο μοντέλο στην ελεύθερη αγορά ίσως αποδειχθεί πιο επίκαιρη από ποτέ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Θα βάλουν τέλος οι δασμοί στη χρυσή εποχή της εξόρυξης bitcoin;
• Δημοσιονομική υπεραπόδοση στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2025: Πρωτογενές πλεόνασμα 5,3 δισ. ευρώ