Ο γερμανικός ρεαλισμός επιστρέφει στη Γη, υποχώρησε ο δείκτης Ifo
Ακόμα και χωρίς εντολές από «το έδαφος», η γερμανική αισιοδοξία έχει προσγειωθεί λόγω των αμερικανικών δασμών, του ισχυρότερου ευρώ και της πολιτικής αδυναμίας να συνδυαστεί η δημοσιονομική τόνωση με μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη.
Με άλλα λόγια, ο σημερινός δείκτης Ifo αποτελεί μια επώδυνη υπενθύμιση του πόσο γρήγορα οι μεγάλες ελπίδες μπορούν να εξατμιστούν.
Ειδικότερα, μετά από μια μακρά σειρά εν μέρει ανεξήγητης αυξανόμενης αισιοδοξίας, ο δείκτης Ifo, ο πιο σημαντικός προγνωστικός δείκτης της Γερμανίας, κατέγραψε απότομη πτώση τον Σεπτέμβριο, διαμορφούμενος στις 87,7 μονάδες, έναντι 88,9 τον Αύγουστο. Μειώθηκαν τόσο η τρέχουσα αξιολόγηση όσο και οι προσδοκίες.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το κλίμα στη Γερμανία επιδεινώθηκε. Η αισιοδοξία “προσγειώθηκε” και αυτό δεν οφείλεται μόνο στους αμερικανικούς δασμούς και στο ισχυρότερο ευρώ – δύο παράγοντες που θα περιπλέξουν περαιτέρω την κατάσταση για τη βιομηχανία εξαγωγών. Συνδέεται επίσης με την εγχώρια πολιτική. Φαίνεται ότι έχει χαθεί η ελπίδα ότι η νέα κυβέρνηση και η δημοσιονομική τόνωση θα αναζωογονήσουν επιτέλους την οικονομία από τη διαρκή στασιμότητα.
Προβλέπεται ακόμη ένα έτος στασιμότητας καθώς οι ελπίδες για μεταρρυθμίσεις εξασθενούν
Κοιτάζοντας μπροστά, παραμένουμε επιφυλακτικοί για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της γερμανικής οικονομίας, σημειώνει η ING. Η αλλαγή στον κύκλο των αποθεμάτων, που αναγνωρίσαμε στην αρχή του έτους ως κινητήρια δύναμη για ανάπτυξη και αισιοδοξία, αποδείχθηκε προς το παρόν κυρίως αποτέλεσμα της αμερικανικής “προφόρτωσης”. Επίσης, η ισχυρότερη ισοτιμία του ευρώ και οι αμερικανικοί δασμοί αποτελούν αντίθετους ανέμους για τη βιομηχανία εξαγωγών, με πλήρη επίδραση που χρειάζεται χρόνο για να αποτυπωθεί. Γι’ αυτό, όλες οι ελπίδες για μια βιώσιμη γερμανική ανάκαμψη εξακολουθούν να στηρίζονται στη δημοσιονομική τόνωση.
Ωστόσο, η τρέχουσα πολιτική συζήτηση στη Γερμανία για πιθανά μέτρα λιτότητας θα μπορούσε να υπονομεύσει την –έστω και ψυχολογική– επίδραση της ανακοινωθείσας δημοσιονομικής τόνωσης για υποδομές και άμυνα. Επιπλέον, καθώς η κυβέρνηση μετέφερε προηγουμένως προγραμματισμένες επενδύσεις από τον ετήσιο προϋπολογισμό σε ειδικά επενδυτικά ταμεία, η δημιουργική λογιστική εισήλθε στις γερμανικές δημοσιονομικές πολιτικές. Δύο εξελίξεις που, για τους Γερμανούς, όχι μόνο φέρνουν δυσάρεστες μνήμες από τις διαμάχες της προηγούμενης κυβέρνησης, αλλά και αυξάνουν τον κίνδυνο οι νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να συγκρατήσουν τις δαπάνες και τις επενδύσεις τους.
Από την άλλη, το μέγεθος της ανακοινωθείσας γερμανικής δημοσιονομικής τόνωσης, με 500 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε υποδομές και στάση “ό,τι χρειαστεί” για την άμυνα, παραμένει σημαντικό. Κάποια στιγμή αυτά τα χρήματα θα φτάσουν στην οικονομία. Ωστόσο, ο κίνδυνος έχει αυξηθεί ότι, παρά τη δημοσιονομική τόνωση, θα υπάρχουν πολύ λίγες μεταρρυθμίσεις και μέτρα που να ενισχύουν δομικά τη γερμανική ανταγωνιστικότητα.
Ο καγκελάριος Friedrich Merz έχει υποσχεθεί ένα “Φθινόπωρο μεταρρυθμίσεων”. Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν έχει βρει απάντηση, αλλά φαίνεται να παραμένει κολλημένη στο μακροοικονομικό μοντέλο του 20ού αιώνα, χωρίς σχέδιο για το πώς θα οδηγήσει την οικονομία στον 21ο αιώνα.
