Ο κρυφός εχθρός της παραγωγικότητας: Γιατί η αποφυγή συγκρούσεων καταστρέφει τις επιχειρήσεις
Κάθε ομάδα έχει εκείνον τον άνθρωπο που αποφεύγει οτιδήποτε «καυτερό». Είναι ο τύπος που δεν αγγίζει τίποτα πιο πικάντικο από την κέτσαπ, τρομάζει στη θέα ενός jalapeño και ζει με το μότο «καλύτερα ασφαλής παρά μετανιωμένος». Στον επαγγελματικό χώρο, όμως, αυτή η απέχθεια στη «θερμότητα» έχει εξελιχθεί σε μια σιωπηλή απειλή για την απόδοση των ομάδων. Πρόκειται για αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν «χαμηλή ανοχή στο spice» — μια εργασιακή κουλτούρα που αποφεύγει τη σύγκρουση και την ειλικρίνεια, καταλήγοντας σε άνοστα, αδύναμα αποτελέσματα.
Η στασιμότητα δεν είναι αθώα. Είναι επικίνδυνη, ιδίως σε ένα περιβάλλον όπου η αλλαγή είναι συνεχής, οι υβριδικές ομάδες έχουν γίνει κανονικότητα και η τεχνητή νοημοσύνη ανατρέπει τα δεδομένα. Το ζητούμενο δεν είναι πώς θα αποφευχθεί η «θερμότητα» αλλά πώς θα καλλιεργηθεί ανθεκτικότητα απέναντί της. Τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους: σε εθνική μελέτη στις ΗΠΑ, το 84% των εργαζομένων δήλωσε ότι οι ισχυρές κοινωνικές δεξιότητες είναι καθοριστικές για την προσαρμογή στις αλλαγές. Παρ’ όλα αυτά, πάνω από τους μισούς προτιμούν να δουλεύουν μόνοι τους αντί να συνεργάζονται, δείχνοντας ότι η αποφυγή δεν περιορίζεται στις συγκρούσεις, αλλά επεκτείνεται και στις ίδιες τις ανθρώπινες συνδέσεις.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι δύσκολες συζητήσεις συχνά δεν ξεκινούν ποτέ. Ειλικρινή emails μένουν στα drafts, η σιωπηλή διαφωνία καλύπτεται με χαμόγελα στις συσκέψεις, ενώ οι αποφάσεις αναβάλλονται επ’ αόριστον με το κλασικό «ας το ξαναδούμε». Το κόστος είναι υψηλό: καθυστερήσεις, χαμένες προθεσμίες, στρατηγικά αδιέξοδα.
Η πρόταση που κερδίζει έδαφος στον κόσμο του management είναι η «spice exploration» — η εκπαίδευση των ομάδων στην ανοχή της δυσφορίας. Δεν πρόκειται για τυφλή ειλικρίνεια ούτε για σκληρές αντιπαραθέσεις. Πρόκειται για την ικανότητα να διαχειρίζονται εποικοδομητικά την τριβή: την αμηχανία, τη διαφωνία, την έντονη ανατροφοδότηση. Σε έναν οργανισμό με χαμηλή «θερμότητα», η ψευδαίσθηση της ασφάλειας συχνά κρύβει τη στασιμότητα. Σε έναν οργανισμό με ισορροπημένη «θερμότητα», η τριβή γίνεται εργαλείο ανάπτυξης.
Ενδεικτικά σημάδια ότι μια ομάδα πάσχει από χαμηλή ανοχή στο spice είναι τα εξής: συναντήσεις που καταλήγουν σε ψευδή συναίνεση, γενικόλογη ή υπερβολικά θετική ανατροφοδότηση, έλλειψη ανοιχτής διαφωνίας με τους ηγέτες. Μια «audit» άσκηση σε αμερικανική διαφημιστική εταιρεία αποκάλυψε ότι οι εργαζόμενοι φοβούνταν να εκφράσουν την αλήθεια για καθυστερήσεις και εσωτερικές εντάσεις. Η στιγμή ήταν άβολη, αλλά λειτούργησε καταλυτικά: η ειλικρίνεια οδήγησε σε ενίσχυση της εμπιστοσύνης και καλύτερα αποτελέσματα.
Το θετικό είναι ότι η ανοχή στην «θερμότητα» είναι δεξιότητα που καλλιεργείται. Μπορεί να ξεκινήσει με μικρές κινήσεις: ένα πιο ειλικρινές σχόλιο σε μια σύσκεψη, ένα αίτημα για στοχευμένο feedback, μια αναβλημένη συζήτηση που τελικά πραγματοποιείται. Μελέτες δείχνουν ότι ομάδες που εκπαιδεύονται συστηματικά σε τέτοιες πρακτικές εμφανίζουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα, θετικότητα και συνεργατικότητα.
Ο ρόλος των ηγετών είναι κρίσιμος. Δεν πρόκειται για το «γύρισμα του θερμοστάτη στο τέρμα», αλλά για σωστή ρύθμιση. Πολύ λίγη θερμότητα σημαίνει στασιμότητα. Υπερβολική θερμότητα οδηγεί σε διάρρηξη εμπιστοσύνης. Οι ηγέτες καλούνται να λειτουργούν σαν chefs: να σχεδιάζουν κουλτούρες με τη σωστή δόση τριβής που πυροδοτεί την πρόοδο χωρίς να καίει τους ανθρώπους.
Στην τελική, η δουλειά δεν γίνεται ευκολότερη όταν αποφεύγουμε τη δυσκολία. Γίνεται ευκολότερη όταν καλλιεργούμε τη δύναμη να την αντιμετωπίζουμε. Σε έναν κόσμο που δείχνει εμμονή με την ομαλότητα, το προβάδισμα ανήκει στις ομάδες που τολμούν να «ανεβάσουν την ένταση».
