Ο πιο ακριβός χειμώνας της Ευρώπης; Εισαγωγές-ρεκόρ πριν το νέο εμπάργκο στα ρωσικά καύσιμα
Οι εισαγωγές ντίζελ και καυσίμων jet στην Ευρώπη βρίσκονται σε πορεία για ιστορικό ρεκόρ, καθώς οι traders σπεύδουν να εξασφαλίσουν αποθέματα ενόψει του χειμώνα και των νέων περιορισμών της ΕΕ σε προϊόντα που προέρχονται από ρωσικό πετρέλαιο.
Σύμφωνα με στοιχεία της Kpler που συνέλεξε το Bloomberg, σχεδόν 1,9 εκατ. βαρέλια καυσίμων από χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία και οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέφθασαν στα λιμάνια της ΕΕ μεταξύ 1 και 20 Οκτωβρίου. Αν διατηρηθεί αυτός ο ρυθμός, ο Οκτώβριος θα κλείσει με το υψηλότερο επίπεδο εισαγωγών καυσίμων που έχει καταγραφεί ποτέ.
Μετά την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικών καυσίμων το 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση στράφηκε σε νέους προμηθευτές για τα λεγόμενα «μεσαία αποστάγματα» (ντίζελ, καύσιμα jet κ.ά.), τα οποία τροφοδοτούν φορτηγά, τρένα, αεροσκάφη, εργοτάξια αλλά και συστήματα θέρμανσης κατοικιών. Ωστόσο, το νέο ευρωπαϊκό σχέδιο περιορισμού προϊόντων που προέρχονται από ρωσικό αργό απειλεί να διαταράξει εκ νέου την αλυσίδα εφοδιασμού, τη στιγμή που η ζήτηση για θέρμανση αυξάνεται.
Την ίδια ώρα, οι πιέσεις εντείνονται μετά τις νέες αμερικανικές κυρώσεις κατά των ενεργειακών κολοσσών Rosneft PJSC και Lukoil PJSC, που δυσκολεύουν πλέον τη ροή ρωσικού αργού προς τις ινδικές διυλιστικές μονάδες. Στελέχη της ινδικής βιομηχανίας πετρελαίου ανέφεραν ότι οι κυρώσεις καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη συνέχιση των συναλλαγών, αναγκάζοντας τους εξαγωγείς να αναζητήσουν νέες πηγές προμήθειας.
Η Ευρώπη, ήδη αντιμέτωπη με κλειστά ή υπολειτουργούντα διυλιστήρια, βλέπει την προσφορά της να πιέζεται περαιτέρω, την ώρα που οι traders εκμεταλλεύονται τις υψηλές τιμές για να διοχετεύσουν περισσότερα φορτία στην ΕΕ όσο το παράθυρο ευκαιρίας παραμένει ανοιχτό.
«Όταν ανοίγει το arbitrage πριν από τον χειμώνα, δεν χάνεις την ευκαιρία — αγοράζεις», εξηγεί ο Eugene Lindell, επικεφαλής προϊόντων διύλισης στην FGE NexantECA.
Η αρχική απαγόρευση του 2023 δεν εμπόδισε ορισμένες χώρες εκτός ΕΕ να συνεχίσουν να εισάγουν ρωσικό αργό και ταυτόχρονα να εξάγουν διυλισμένα προϊόντα όπως ντίζελ και jet fuel στην Ευρώπη. Από τις 21 Ιανουαρίου 2026, όμως, η νέα απαγόρευση της ΕΕ στοχεύει να κλείσει αυτό το «παραθυράκι».
Αν και μικρότερης εμβέλειας από την αρχική απαγόρευση (η Ρωσία ήταν τότε ο μεγαλύτερος προμηθευτής ντίζελ της ΕΕ), το νέο πλαίσιο μπορεί να προκαλέσει αναταράξεις στις ροές καυσίμων, κυρίως από την Ινδία. Παρά τις αβεβαιότητες, οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι αποστολές από τη χώρα θα συνεχιστούν, αν και σε διαφορετική μορφή.
Οι αμερικανικές κυρώσεις αυξάνουν το ρίσκο και το κόστος μεταφοράς των φορτίων που έχουν οποιαδήποτε σχέση με τη Ρωσία, οδηγώντας σε δραματική μείωση των ροών ρωσικού πετρελαίου προς την Ινδία, που είχε εξελιχθεί σε βασικό αγοραστή ρωσικού αργού μετά το 2022, εκμεταλλευόμενη το πλαφόν των 60 δολαρίων το βαρέλι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι ινδικές αποστολές αντιστοιχούν σε περίπου 362.000 βαρέλια ημερησίως ή 20% των συνολικών εισαγωγών μεσαίων αποσταγμάτων της ΕΕ στο διάστημα 1–20 Οκτωβρίου — ποσοστό-ρεκόρ από το 2017.
Η νέα γεωοικονομική ανακατάταξη θυμίζει «παιχνίδι μουσικών καρεκλών» στις αγορές ενέργειας, με τις ινδικές διυλιστικές μονάδες να προσπαθούν να καλύψουν το κενό από τα υπό κυρώσεις βαρέλια και τη Ρωσία να αναζητά νέους αγοραστές. Το ερώτημα είναι αν η Κίνα θα θελήσει να αναλάβει μεγαλύτερο όγκο, τη στιγμή που οι πιέσεις και οι διαπραγματεύσεις της με την Ουάσινγκτον βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο.
Όπως σημειώνει ο Fernando Ferreira της Rapidan Energy Group, ορισμένες ινδικές εταιρείες θα επιδιώξουν να διατηρήσουν τις εξαγωγές τους προς την Ευρώπη.
«Θα υπάρξει αναδιάταξη των εμπορικών ροών, όχι όμως πλήρης παύση», τονίζει.
