Πόσο «αήττητη» είναι τελικά η αεροπορική ασπίδα του Ισραήλ;
Η κλιμακούμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν δεν έχει αναζωπυρώσει μόνο γεωπολιτικούς φόβους, αλλά έχει φέρει στο προσκήνιο σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία του περίφημου συστήματος αεράμυνας Iron Dome. Η εισβολή πυραύλων και drones από το Ιράν προς τις ισραηλινές πόλεις –μεταξύ των οποίων η Τελ Αβίβ, η Ιερουσαλήμ και η Χάιφα– έχει προκαλέσει απώλειες και καταστροφές, παρότι το Ισραήλ διαθέτει ένα από τα πιο εξελιγμένα συστήματα πολυεπίπεδης αεράμυνας στον κόσμο.
Η κρίση ξέσπασε στις 13 Ιουνίου, όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε την επιχείρηση «Ανατέλλων Λέων», με επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και στρατιωτικούς στόχους στο εσωτερικό του Ιράν. Η απάντηση ήταν άμεση: οι Φρουροί της Επανάστασης (IRGC) εκτόξευσαν περισσότερους από 350 πυραύλους και drones κατά του Ισραήλ. Παρά την ενεργοποίηση του Iron Dome, του Arrow και της Σφενδόνης του Δαυίδ, ορισμένοι πύραυλοι κατάφεραν να πλήξουν κρίσιμες υποδομές και αστικές περιοχές.
Αναποτελεσματικότητα ή υπερφόρτωση του Iron Dome;
Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι πέτυχε ποσοστά αναχαίτισης της τάξης του 80%-90% χάρη στο συνδυασμό των συστημάτων του, με το Iron Dome να διατηρεί υψηλά επίπεδα απόδοσης για απειλές μικρού βεληνεκούς. Ωστόσο, η πραγματικότητα στο έδαφος είναι διαφορετική: πύραυλοι έπληξαν κατοικημένες περιοχές και στρατηγικές εγκαταστάσεις, ακόμη και κοντά στο αρχηγείο των Ενόπλων Δυνάμεων στο Τελ Αβίβ.
Οι επικριτές υποστηρίζουν πως το Iron Dome σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίζει ρουκέτες μικρού βεληνεκούς από τη Γάζα ή τον Λίβανο – όχι βαλλιστικούς πυραύλους υψηλής ταχύτητας και ακρίβειας, όπως οι ιρανικοί Shahab-3 ή οι πιθανοί υπερηχητικοί πύραυλοι. Η Ισραηλινή Αεράμυνα φάνηκε να πιέζεται από την ταυτόχρονη εκτόξευση πυραύλων, drones και decoys, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν «κενά» στο αμυντικό πλέγμα.
Κάθε μονάδα Iron Dome κοστίζει περίπου 100 εκατ. δολάρια και κάθε αναχαιτιστικός πύραυλος περί τα 50.000 δολάρια. Το υψηλό κόστος έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας «έξυπνης» στρατηγικής επιλογής στόχων: οι αναχαιτίσεις γίνονται επιλεκτικά, με προτεραιότητα στις πυραυλικές απειλές προς κατοικημένες ή στρατηγικές περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένοι πύραυλοι επιτρέπεται να πλήξουν ανοιχτούς χώρους για να μειωθεί το κόστος ή να αποφευχθούν μη αναγκαίες αναχαιτίσεις.
Τα άλλα «στρώματα» της ισραηλινής άμυνας
Το Arrow-3, σχεδιασμένο για να αναχαιτίζει βαλλιστικούς πυραύλους στο διάστημα, αποδείχθηκε καθοριστικό σε πολλές περιπτώσεις, με φωτογραφίες να δείχνουν επιτυχή πλήγματα σε εξωατμοσφαιρικό ύψος. Αντίστοιχα, η Σφενδόνη του Δαυίδ, που καλύπτει μεσαίου βεληνεκούς απειλές, όπως πυραύλους cruise, έπαιξε καθοριστικό ρόλο.
Ωστόσο, η ισραηλινή πλευρά αναγνωρίζει ότι κανένα σύστημα δεν είναι 100% αποτελεσματικό. Ακόμη και αν το 90% των πυραύλων καταρρίπτεται, το 10% που διαπερνά το πλέγμα μπορεί να προκαλέσει σημαντικές απώλειες.
Στη μάχη έχει εμπλακεί και η αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη, με συστήματα όπως τα Patriot και THAAD να συνδράμουν στην άμυνα. Παρότι έχουν αποτρέψει περαιτέρω καταστροφές, ούτε αυτά έχουν καταφέρει να εξαλείψουν πλήρως την απειλή.
Κάποιοι στρατιωτικοί αναλυτές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο το Ισραήλ να επιτρέπει στρατηγικά ορισμένες διαρροές στην άμυνα ώστε να δικαιολογήσει μια πιο εκτεταμένη απάντηση κατά του Ιράν. Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκαλάντ, προειδοποίησε πρόσφατα ότι «ο ιρανικός λαός θα πληρώσει βαρύ τίμημα», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο γενικευμένης σύρραξης.
Η επόμενη ημέρα
Το Iron Dome εξακολουθεί να αποτελεί θαύμα της σύγχρονης στρατιωτικής τεχνολογίας, αλλά η παρούσα σύγκρουση απέδειξε πως δεν είναι παντοδύναμο. Οι κορεσμένες επιθέσεις, τα προηγμένα οπλικά συστήματα και οι ταυτόχρονες απειλές από drones, βαλλιστικούς και cruise πυραύλους αποκαλύπτουν τα όρια της τεχνολογίας – ακόμη και της πιο χρηματοδοτημένης στον κόσμο.
Σε μια εποχή όπου η αεράμυνα είναι κρίσιμη για τη στρατηγική ισορροπία στη Μέση Ανατολή, τα γεγονότα του Ιουνίου αποδεικνύουν πως κανένα σύστημα δεν είναι άτρωτο, και πως η αποτροπή περνά πλέον και από την ψηφιακή μάχη της πληροφορίας και της αντίληψης.
