Οι ΗΠΑ στα πρόθυρα χρεοκοπίας; Οι προειδοποιήσεις Ντάλιο, Όρζαγκ και Ντάιμον για την έκρηξη χρέους

«Χρεοκοπεί η Αμερική;». ΄Eνα σκίτσο του Θείου Σαμ που έχει γυρίσει τις τσέπες του ανάποδα… αυτό ήταν το εξώφυλλο του πιο επιδραστικού περιοδικού ειδήσεων της Αμερικής τον Μάρτιο του 1972.

Ο φόβος για μια επικείμενη κρίση χρέους αποδείχθηκε εξαιρετική για εταιρείες που προωθούν χρυσά νομίσματα και αμφίβολα χρηματοοικονομικά προϊόντα, αλλά έκανε έξυπνους και ειλικρινείς ανθρώπους να φαίνονται ανόητοι όταν τελικά δεν συνέβη τίποτα.

Γιατί λοιπόν ανησυχούν τώρα αρκετοί; Επειδή τα μαθηματικά είναι αμείλικτα, με τους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους των ΗΠΑ να ξεπερνούν πλέον το 1 τρισ. δολάρια ετησίως και την Ουάσινγκτον να ενεργεί απερίσκεπτα. Ακόμα και όσοι έχουν προειδοποιήσει στο παρελθόν αξίζει να ακουστούν ξανά — ίσως και για δεύτερη, τρίτη ή τέταρτη φορά.

Ο διαχειριστής hedge fund Ρέι Ντάλιο έχει όντως κάτι να πουλήσει — το νέο του βιβλίο με τίτλο «Πώς Χρεοκοπούν οι Χώρες», που κυκλοφόρησε την Τρίτη. Όμως ο 172ος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο δεν βασίζει τη φήμη του στα δικαιώματα πώλησης, και τα επιχειρήματά του είναι πειστικά. Όπως δήλωσε στο Bloomberg, δίνει στην Αμερική «τρία χρόνια, πάνω ή κάτω ένα χρόνο» για να αποφύγει έναν οικονομικό «καρδιακό επεισόδιο».

Ο Πίτερ Όρζαγκ, διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής τράπεζας Lazard και πρώην διευθυντής προϋπολογισμού, έγραψε την περασμένη εβδομάδα ότι «όσοι κατήγγειλαν τη μη βιωσιμότητα των ελλειμματικών δαπανών και των επιπέδων χρέους» την εποχή που ο ίδιος ήταν στην κυβέρνηση «έμοιαζαν να φωνάζουν “λύκος” — πολύ συχνά». Τώρα όμως ανησυχεί κι εκείνος, γιατί ο «λύκος» «παραμονεύει πολύ πιο κοντά στην πόρτα μας».

Το πακέτο μέτρων φορολογικής και δημοσιονομικής πολιτικής που εστάλη στη Γερουσία, με την επίσημη ονομασία One Big Beautiful Bill Act, μπορεί να λειτουργήσει σαν δόλωμα για τον λύκο του προϋπολογισμού. Σύμφωνα με την ανεξάρτητη Επιτροπή για Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό, το πακέτο αυτό θα προσθέσει περίπου 3 τρισ. δολάρια στο δημόσιο χρέος μέσα στην επόμενη δεκαετία, σε σύγκριση με τις τρέχουσες εκτιμήσεις — ή 5 τρισ. αν κάποια προσωρινά μέτρα γίνουν μόνιμα.

Για να έχουμε μέτρο σύγκρισης, οι τόκοι του ομοσπονδιακού χρέους για το τρέχον δημοσιονομικό έτος θα ξεπεράσουν ήδη τις αμυντικές δαπάνες και θα είναι μεγαλύτεροι από το σύνολο των δαπανών για το Medicaid, την ασφάλιση για αναπηρία και τα κουπόνια τροφίμων μαζί.

Επιπλέον, οι προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου υποθέτουν ότι η αγορά ομολόγων όχι μόνο θα ανεχθεί την αύξηση των δαπανών, αλλά θα την αντιμετωπίσει και με μεγαλύτερη χαλαρότητα, με χαμηλότερες αποδόσεις. Αλλά αν, για παράδειγμα, η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου του αμερικανικού Δημοσίου παραμείνει στο σημερινό επίπεδο του 4,4% για την επόμενη δεκαετία, τότε η CRFB υπολογίζει πως θα προστεθούν άλλα 1,8 τρισ. δολάρια σε τόκους στο ίδιο διάστημα.

Και τι θα συμβεί αν οι αποδόσεις εκτιναχθούν σε έναν φαύλο κύκλο; Ο επικεφαλής της JPMorgan, Τζέιμι Ντάιμον, προειδοποίησε την Παρασκευή για τις συνέπειες: «Θα δείτε ρωγμές στην αγορά ομολόγων, εντάξει;»

Κι όμως, η αγορά ομολόγων δεν καταρρέει, παρόλο που οι αποδόσεις των 30ετών ομολόγων έφτασαν πρόσφατα σε υψηλό μετά την κρίση. Ποιον λοιπόν να πιστέψετε—εκατομμύρια σχετικά ήρεμους επενδυτές ή κάποιους πλούσιους αναλυτές;

Ένας άλλος διαχειριστής hedge fund, ο Πολ Τούντορ Τζόουνς, αποκαλεί αυτό το παράδοξο οικονομικό «kayfabe», έναν όρο από την επαγγελματική πάλη. Όσοι γνωρίζουν ότι τα νούμερα δεν είναι βιώσιμα, είναι πρόθυμοι να αναστείλουν την κρίση τους όσο συνεχίζεται το θέαμα.

Ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, επανέλαβε το περασμένο Σαββατοκύριακο ότι οι ΗΠΑ δεν θα αθετήσουν ποτέ τις υποχρεώσεις τους στο χρέος. Αλλά δεν χρειάζεται να γίνει αυτό: μια ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα, εάν η Fed αναγκαστεί να παρέμβει μέσω ενός μηχανισμού που ονομάζεται «δημοσιονομική κυριαρχία» (fiscal dominance).

Ποιο είναι το σημείο καμπής όπου η αγορά ομολόγων θα περάσει από ήπια ανησυχία σε αυτοτροφοδοτούμενο πανικό; Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κένεθ Ρόγκοφ, ειδικός στις κρίσεις χρέους, εξήγησε τον Απρίλιο ότι «δεν πρόκειται ποτέ για ένα απλό ζήτημα αριθμητικής». 

«Σχεδόν κάθε χρεοκοπία, είτε άμεση είτε μέσω υψηλού πληθωρισμού, συμβαίνει πολύ πριν τα μαθηματικά αναγκάσουν σε κάτι τέτοιο», δήλωσε.

Παρά τις εικασίες του Ντάλιο, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πότε οι καταστροφολόγοι θα δικαιωθούν. Θυμηθείτε τον Νόμο του Στάιν: «Αν κάτι δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον, θα σταματήσει». (Αντίθετα με τον αστικό μύθο, αυτή η φράση δεν ειπώθηκε από τον Μπεν Στάιν, τον βαρετό καθηγητή οικονομικών στην ταινία Ferris Bueller’s Day Off, αλλά από τον πατέρα του, Χερμπ Στάιν, που ήταν πραγματικός οικονομολόγος.) Η ζωή σε αιφνιδιάζει γρήγορα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• ΟΟΣΑ: «Κλειδί» η μεταρρυθμιστική συνέπεια για την ελληνική οικονομία
• Ιάκωβος Μιχαλίτσης στο Business Monitor: Η «οσκαρική» φαρµακευτική που έφερε πιο κοντά τη Σελήνη
• Μάρκος Βερέμης: Δεν έχει σημασία ο κλάδος, αλλά το πόσο καλό είναι το προϊόν σου