Οικονομία: Εβδομάδα εξελίξεων για RRF, ρήτρα διαφυγής, επιτόκια
Περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής πιθανολογείται ότι θα αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αυτή την εβδομάδα, εν μέσω εξελίξεων σε δύο κρίσιμα μέτωπα για τις χώρες μέλη της ΕΕ, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, αφενός για την λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης και αφετέρου για την ρήτρα διαφυγής στις αμυντικές δαπάνες.
Ειδικότερα, η απόφαση για την ολοκλήρωση του προγράμματος ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αναμένεται να ανακοινωθεί την Τετάρτη, 4 Ιουνίου βάζοντας τέλος στη συζήτηση περί παράτασης της ημερομηνίας λήξης του, κάτι που θα εξυπηρετούσε και την Ελλάδα καθώς και τα αιτήματα άλλων χωρών, από τους βασικούς ωφελούμενους, όπως Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Πολωνία.
Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα που ενεργοποιήθηκε το 2021, μετά την πανδημία, είχε ύψος 650 δισ. ευρώ και τρέχει στη βάση δύσκολων στόχων και μεταρρυθμίσεων από τις ευρωπαϊκές χώρες. Οι καθυστερήσεις στην ικανοποίηση των στόχων, ως αποτέλεσμα και των τροποποιήσεων που κρίθηκαν αναγκαίες στην πορεία υλοποίησης του προγράμματος -εν μέσω ενεργειακής κρίσης και έξαρσης του πληθωρισμού- καθιστούν τώρα κρίσιμη την επανεξέταση δράσεων που δεν είναι εφικτό να ολοκληρωθούν. Τα έργα του ταμείου θα πρέπει να δρομολογηθούν μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2026, όπως αναμένεται να ανακοινώσει την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρά το γεγονός ότι η πορεία υλοποίησης των έργων υστερεί αφού από τα 650 δισ. ευρώ του συνολικού πακέτου έχουν εκταμιευθεί 315 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει εκταμιεύσει 21,3 δισ. ευρώ από τα 36 δισ. ευρώ του δικού της προγράμματος. Υπολείπονται ακόμη 14,7 δις ευρώ ενώ έχει κατατεθεί η τελική αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος. Η χώρα μπορεί να ολοκληρώσει τις προϋποθέσεις εκτέλεσης των έργων και να υλοποιήσει υπό εξέλιξη έργα.
Εντωμεταξύ, αναφορικά με το δημοσιονομικό περιθώριο που θα προκύψει δυνητικά με την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής στις αμυντικές δαπάνες, θέμα που επίσης θα πρωταγωνιστήσει με τις αποφάσεις της Κομισιόν, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο έτος αναφοράς για την αύξηση των σχετικών δαπανών. Την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής στις αμυντικές δαπάνες, που έχουν όριο αύξησης 1,5% του ΑΕΠ ετησίως, ζήτησε η Ελλάδα και συνολικά 12 χώρες μέλη της ΕΕ. Μάλιστα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, έχει προσδιορίσει το δημοσιονομικό περιθώριο που μπορεί να προκύψει με την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, με έτος βάσης το 2024, στα 600 εκατ. ευρώ, κάτι που μένει να επιβεβαιωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τέλος σημειώνεται ότι αυτή την εβδομάδα συνεδριάζει και η ΕΚΤ, που φέρεται να βρίσκεται προ των πυλών για νέα μείωση των επιτοκίων του ευρώ κατά 25 μονάδες βάσης στη συνεδρίασή της την Πέμπτη, 5 Ιουνίου. Πρακτικά, μια περαιτέρω μείωση θα οδηγήσει το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο 2% από 4% που ήταν πριν ένα χρόνο. Ως αποτέλεσμα, θα πρέπει να αναμένεται υποχώρηση του euribor και άρα ελάφρυνση του κόστους για δάνεια σε ευρώ με κυμαινόμενο επιτόκιο.
