Όλο το παρασκήνιο πίσω από την εντολή Τραμπ για στρατιωτικό πλήγμα στο Ιράν
Ο πρόεδρος Τραμπ έλεγε ότι θα έδινε στο Ιράν μέχρι και δύο εβδομάδες για να υποχωρήσει στις αμερικανικές απαιτήσεις πριν διατάξει επίθεση. Το απόγευμα του Σαββάτου, στο ιδιωτικό του κλαμπ στο Νιου Τζέρσεϊ, έδωσε την τελική έγκριση για να ξεκινήσει η επίθεση μέσα σε λίγες ώρες.
«Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί μια κατάσταση όταν κανείς δεν το περίμενε», δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης στη WSJ.
Η εντολή του προς τον στρατό οδήγησε σε μια επιχείρηση που υπήρξε αντικείμενο αυστηρά απόρρητου σχεδιασμού. Μέσα σε λίγες ώρες, βομβαρδιστικά B-2 των ΗΠΑ παραβίασαν τον εναέριο χώρο του Ιράν και έριξαν έξι βόμβες διάτρησης καταφυγίων στην υπόγεια πυρηνική εγκατάσταση του Φορντό. Υποβρύχια των ΗΠΑ εξαπέλυσαν πυραύλους Tomahawk σε στόχους στην Ισφαχάν και τη Νατάνζ.
Σε τηλεοπτικό διάγγελμα από τον Λευκό Οίκο το βράδυ του Σαββάτου, ο Τραμπ χαρακτήρισε τις επιθέσεις «εντυπωσιακή στρατιωτική επιτυχία» και είπε ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν «καταστράφηκαν πλήρως και ολοσχερώς».
Ωστόσο, παραμένουν βασικά ερωτήματα αναπάντητα, όπως το αν καταστράφηκε πλήρως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και αν η Τεχεράνη θα απαντήσει με επιθέσεις κατά των ΗΠΑ ή των συμμάχων τους – ή αν θα προσπαθήσει να διακόψει τις εξαγωγές πετρελαίου μέσω του Στενού του Ορμούζ.
Ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν δεσμεύτηκε το Σάββατο ότι δεν θα εγκαταλείψει τις προσπάθειές του. «Δεν θα επιτρέψουμε να σταματήσει η πρόοδος αυτής της εθνικής βιομηχανίας – η οποία έχει χτιστεί πάνω στο αίμα των “πυρηνικών” μαρτύρων», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, έχει εξουσιοδοτηθεί να συνομιλήσει με τους Ιρανούς, καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να διατηρήσει την (έστω και απίθανη) πιθανότητα μιας διπλωματικής κατανόησης που θα ηρεμήσει την περιοχή.
Αξιωματούχος των ΗΠΑ δήλωσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ είχε επικοινωνήσει με το Ιράν για να καταστήσει σαφές ότι η επίθεση ήταν μεμονωμένη και όχι η αρχή ενός πολέμου με στόχο την αλλαγή καθεστώτος.
Η απόφαση για επίθεση ήρθε έπειτα από εβδομάδες εσωτερικών συσκέψεων στον Λευκό Οίκο, διακριτικές στρατιωτικές προετοιμασίες και άμεσο συντονισμό με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος είχε εξαπολύσει παρόμοια αιφνιδιαστική επίθεση στο Ιράν μία εβδομάδα νωρίτερα.
Ωστόσο, ο Τραμπ φαινόταν διστακτικός καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας σχετικά με την τελική απόφαση. Οι σύμβουλοί του ανησυχούσαν επίσης για το ενδεχόμενο εμπλοκής σε μια ευρύτερη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, παρά τις απογοητεύσεις από τη διπλωματική πορεία για τον τερματισμό του εμπλουτισμού ουρανίου από το Ιράν.
Κατά τη διάρκεια συνάντησης στην Αίθουσα Κατάστασης την Τρίτη, ο Τραμπ ενέκρινε τα σχέδια για επίθεση, αλλά δεν έδωσε την τελική εντολή, δίνοντας χρόνο για να διαπιστωθεί εάν το Ιράν θα δεχόταν να τερματίσει πλήρως τον εμπλουτισμό.
«Υπήρξε πραγματική διαφωνία στην αρχή της εβδομάδας για το τι πρέπει να κάνουμε», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος. «Αλλά ο Τραμπ έδειξε την Τρίτη ότι κλίνει προς την επίθεση – και αυτό άλλαξε τα πάντα».
Ο Λευκός Οίκος έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες του Τραμπ με κόκκινο καπέλο “Make America Great Again” μαζί με την ομάδα εθνικής ασφάλειας στην Αίθουσα Κατάστασης το Σάββατο, την ώρα που λάμβαναν ενημερώσεις για την εξέλιξη της επίθεσης.
Ο Τραμπ μίλησε με τον Νετανιάχου αμέσως μετά την επιχείρηση και, σύμφωνα με τον αξιωματούχο, ο Ισραηλινός ηγέτης ήταν «απίστευτα ευγνώμων».
Ο Τραμπ υποσχέθηκε να πραγματοποιήσει νέες επιθέσεις αν το Ιράν απαντήσει στρατιωτικά ή απορρίψει τις διπλωματικές προσπάθειες για ειρήνη. «Οι επόμενες επιθέσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες και πολύ ευκολότερες», προειδοποίησε. «Ή θα υπάρξει ειρήνη ή θα υπάρξει τραγωδία για το Ιράν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι έχουμε δει τις τελευταίες οκτώ ημέρες».
Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία επιτέθηκε σε ιρανικά πολεμικά πλοία και αποθήκες όπλων στο ιρανικό λιμάνι Μπαντάρ Αμπάς το Σάββατο, προφανώς για να μειώσει τη δυνατότητα του Ιράν να απαντήσει στρατιωτικά στον Περσικό Κόλπο.
Ο Τραμπ δήλωσε το Σάββατο ότι οι επιθέσεις είχαν γίνει σε στενό συντονισμό με το Ισραήλ. Ωστόσο, ο ρόλος των ΗΠΑ άλλαξε δραματικά τις επόμενες εβδομάδες.
Στις 9 Ιουνίου, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι ετοιμαζόταν για επίθεση και σκοπεύει να προχωρήσει. Ο Τραμπ απάντησε ότι ήθελε να δώσει λίγο ακόμα χρόνο στη διπλωματία. Τρεις ημέρες αργότερα, ο Νετανιάχου ενημέρωσε ότι η ισραηλινή επίθεση ήταν πλέον άμεση και δεν μπορούσε να περιμένει άλλο – η 60ήμερη διορία για διπλωματική συμφωνία είχε λήξει.
Ο Τραμπ απάντησε ότι οι ΗΠΑ δεν θα σταθούν εμπόδιο, αλλά υπογράμμισε ότι ο αμερικανικός στρατός δεν θα συμμετάσχει σε επιθετικές επιχειρήσεις.
Όταν άρχισαν οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στις 12 Ιουνίου, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν εμπλακεί στην ισραηλινή επίθεση. Ο αρχικός ρόλος των ΗΠΑ περιορίστηκε στην άμυνα – με σκοπό την προστασία του Ισραήλ από ιρανικές επιθέσεις με drones και πυραύλους.
Καθώς η επιτυχία των ισραηλινών πληγμάτων γινόταν φανερή, ο Τραμπ άρχισε να αποδίδει στον εαυτό του τα εύσημα για την επιχείρηση, λέγοντας ότι τα αμερικανικά όπλα συνέβαλαν καθοριστικά και ότι τα πλήγματα ίσως υποχρεώσουν το Ιράν σε διαπραγμάτευση.
Τις επόμενες ημέρες, ο Τραμπ συζήτησε εκτενώς με στενούς συμβούλους του τις επιλογές του – από το να ασκήσει πίεση στο Ιράν να εγκαταλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα, μέχρι την έγκριση αμερικανικών επιθέσεων σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Μετά την τελική εντολή το Σάββατο από το Νιου Τζέρσεϊ, βομβαρδιστικά B-2 έριξαν έξι βόμβες 30.000 λιβρών στο Φορντό, ενώ πάνω από είκοσι πύραυλοι Κρουζ εκτοξεύτηκαν από αμερικανικά υποβρύχια κατά των εγκαταστάσεων σε Νατάνζ και Ισφαχάν.
«Δεν θα ξέρουμε με βεβαιότητα μέχρι το πρωί τι καταστράφηκε, αλλά η πεποίθησή μας είναι ότι πλήξαμε ό,τι ακριβώς θέλαμε», δήλωσε ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος.
