Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Ο πλανήτης σε κρίσιμο σταυροδρόμι – Η ώρα για δράση είναι… τώρα
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου με στόχο να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για τον κίνδυνο της μόλυνσης του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Φέτος, το κεντρικό μήνυμα της ημέρας που έχει θεσμοθετήσει ο ΟΗΕ είναι η ενημέρωση για τις επιπτώσεις των πλαστικών στο περιβάλλον.
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών, κάθε χρόνο παράγονται παγκοσμίως πάνω από 400 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού, εκ των οποίων τα μισά είναι σχεδιασμένα να χρησιμοποιηθούν μόνο μια φορά. Αυτά τα υλικά, με σύντομο κύκλο ζωής, καταλήγουν σύντομα ως απορρίμματα, επιβαρύνοντας σημαντικά το φυσικό περιβάλλον.
Από αυτήν την ποσότητα, ο ΟΗΕ σημειώνει ότι μόλις το 10% ανακυκλώνεται.
Περίπου 11 εκατ. τόνοι πλαστικού υπολογίζεται ότι καταλήγουν σε ποτάμια, λίμνες και θάλασσα. Κι από εκεί βρίσκουν τον τρόπο να «επιστρέψουν» στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της τροφής ή ακόμη και του αέρα.
Με αφορμή, όμως, την Παγκόσμια Ημέρα για το Περιβάλλον δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.
Έχει αξία να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με μελέτη της WWF, ο περιορισμός της πλαστικής ρύπανσης και οι αλλαγές που θα έπρεπε να μπουν στην καθημερινότητα των πολιτών της Ευρώπης πήραν τη μορφή νόμου το 2019 μέσω μιας ευρωπαϊκής οδηγίας.
Η οδηγία προέβλεπε μια σειρά μέτρων για να σταματήσει η διάθεση στην αγορά κάποιων ιδιαίτερα προβληματικών πλαστικών μίας χρήσης, όπως τα πλαστικά καλαμάκια, τα οποία, μολονότι απαγορευμένα, τα βρίσκουμε παντού.
Αν και η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που ενσωμάτωσε τις προβλέψεις της οδηγίας στο εθνικό της δίκαιο, όπως ισχυρίζεται το WWF, παραθέτοντας στοιχεία και από τις κρατικές υπηρεσίες, η συνέχεια δεν ήταν τόσο δυναμική όσο η αρχή.
Οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες για το περιβάλλον
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις σε πολιτικές ESG σε παγκόσμιο επίπεδο -και τη χώρα μας- τοποθετούνται ψηλά στη λίστα προτεραιοτήτων στις περισσότερες επιχειρήσεις. Η Έρευνα της ΕΥ για το 2024 με τίτλο ΕΥ Sustainable Value Study Ελλάδα 2024 κατέγραψε ότι το 91 % των επιχειρήσεων θα δαπανήσουν τα ίδια ή περισσότερα χρήματα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Πάντως, όσον αφορά τις κορυφαίες προτεραιότητες για τις επιχειρήσεις σχετικά με τις επενδύσεις τους σε πολιτικές ESG, η ίδια έρευνα έδειξε ότι στην Ελλάδα η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης έρχεται τρίτη κατά σειρά προτίμησης, πίσω από τον κοινωνικό αντίκτυπο / εργασία και τη διαχείριση κινδύνων για την εφοδιαστική αλυσίδα.
Η απειλή της υπερθέρμανσης και η στάση των «μεγάλων δυνάμεων»
Είναι γεγονός, όμως, ότι το κλίμα αλλάζει. Και αυτές οι λέξεις έχουν διπλή σημασία.
Καταρχάς, στην κυριολεκτική τους ερμηνεία, μαρτυρούν αυτό το οποίο ζούμε κι εμείς στη χώρα μας. Η άνοδος της θερμοκρασίας, οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας, οι θερινές πυρκαγιές και οι χειμερινές πλημμύρες «φωνάζουν» ότι η κατάσταση γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη χρόνο με τον χρόνο.
Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (ΠΜΟ), του ΟΗΕ, προβλέπει ότι η μέση αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη αναμένεται να ξεπεράσει τον 1,5° Κελσίου κατά την περίοδο 2025-2029, σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή.
Ο πλανήτης αναμένεται κατά συνέπεια να παραμείνει σε ιστορικά επίπεδα αύξησης της θερμοκρασίας, έπειτα από τα δυο θερμότερα χρόνια που καταγράφτηκαν ποτέ (2023 και 2024) κι επίσης τη θερμότερη δεκαετία στα χρονικά, σύμφωνα με ετήσια έκθεση για το κλίμα που καταρτίστηκε από τη βρετανική μετεωρολογική υπηρεσία (Met Office).
Από την άλλη υπάρχει και η πολιτική ερμηνεία αυτής της αλλαγής κλίματος. Και δεν μιλάμε για τίποτε παραπάνω από τη στάση των ΗΠΑ και της κυβέρνησης Τραμπ. Η χώρα που συνεισφέρει τα μεγαλύτερα κονδύλια παγκοσμίως όσον αφορά τις πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, ξεκίνησε στις αρχές του έτους τη διαδικασία αποχώρησης από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ενώ η άποψη του Λευκού Οίκου για το ότι η κλιματική κρίση είναι fake news, επαναλαμβάνεται σε κάθε ευκαιρία.
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει χαρακτηρίσει, μάλιστα, την κλιματική αλλαγή ως «φάρσα» και ήδη από την προηγούμενη θητεία του, τον έχουμε δει να αποσύρει πλήρως περιβαλλοντικών πολιτικών και κανονισμών.
Πάντως και η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, υποφέρει από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Υπολογίζεται ότι σε όλη τη χώρα κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους 2 εκατ. άνθρωποι εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με τη χώρα να έχει πολύ βεβαρημένο ιστορικό όσον αφορά τις περιβαλλοντικές πολιτικές της. Αν και, από το 2024 το Πεκίνο τρέχει έναν αγώνα δρόμου να μειώσει τις εκπομπές αερίου και να περιορίσει την ατμοσφαιρική ρύπανση μέχρι το τέλος του 2025.
Το ζήτημα, όμως, είναι να μην φτάσουμε στο σημείο χωρίς επιστροφή. Για αυτό και η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για να συμβάλουμε κι εμείς προσωπικά στην αντιστροφή της κατάστασης.
