Palantir: Πώς έγινε ένας από τους πολυτιμότερους τεχνολογικούς «παίκτες» παγκοσμίως

Της Jessica Mathews

Ο Alex Karp, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας αμυντικού λογισμικού Palantir, έχει γίνει κάπως επαγγελματίας στην αντιμετώπιση της κριτικής. Ενώ καθόταν για μια συνέντευξη τον Απρίλιο στο Hill and Valley Forum στην Ουάσινγκτον, με επίκεντρο την τεχνολογική πολιτική, και μία γυναίκα άρχισε να του φωνάζει από τον εξώστη, ο Karp απάντησε μάλλον ήρεμα, λέγοντας στο κοινό ότι πίστευε ότι ήταν δικαίωμά της να εκφράζει τις απόψεις της.

Αλλά αυτή την εβδομάδα – αφότου η Palantir ανακοίνωσε κέρδη-ρεκόρ τη Δευτέρα – ο Karp αφιέρωσε κάμποσο χρόνο για να υπερηφανευτεί για τη ραγδαία άνοδο της εταιρείας του και να επιτεθεί στους επικριτές του.

Η Palantir, με έδρα το Ντένβερ, ξεπέρασε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε τριμηνιαία έσοδα για πρώτη φορά αυτή την εβδομάδα, καταγράφοντας μεγέθη ανάπτυξης που ξεπέρασαν τις εκτιμήσεις των αναλυτών. Η μετοχή της Palantir εκτινάχθηκε στα 160 δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 555% από την ίδια περίοδο πέρυσι. Μέχρι το κλείσιμο της αγοράς την Τρίτη, η κεφαλαιοποίηση της Palantir είχε φτάσει σχεδόν τα 409 δισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας την την 23η πιο πολύτιμη εταιρεία στον κόσμο, ακριβώς πίσω από την Johnson & Johnson, μια εταιρεία με έσοδα πάνω από 23 φορές τα έσοδα της Palantir και πάνω από 35 φορές τον αριθμό των εργαζομένων.

Καθώς ξεκίνησε να μιλάει στην τηλεδιάσκεψη για τα αποτελέσματα της Δευτέρας, ο Karp, ο οποίος έχει διδακτορικό στη νεοκλασική κοινωνική θεωρία, ήταν απόλυτα ενθουσιασμένος – και λίγο σαρκαστικός επίσης.

«Λοιπόν, όπως συνήθως, με έχουν προειδοποιήσει να είμαι λίγο μετριόφρων σχετικά με τα εκρηκτικά μας νούμερα αλλά ειλικρινά, δεν μπορούμε παρά να έχουμε τεράστια υπερηφάνεια και ευγνωμοσύνη για αυτά τα εξαιρετικά νούμερα», είπε ο Karp. Καθώς ολοκλήρωνε την τηλεδιάσκεψη, είχε ένα αστείο μήνυμα προς τους ιδιώτες επενδυτές για τους αναλυτές που «έχουν κάνει λάθος αναφορικά με κάθε τρίμηνο. Ίσως πρέπει να σταματήσετε να μιλάτε σε όλους όσοι μας μισούν – οι συγκεκριμένοι υποφέρουν», είπε.

Η Palantir, μια εταιρεία λογισμικού που συνιδρύθηκε από τον Peter Thiel, έχει πολλούς «που τη μισούν», όπως το θέτει ο Karp. Ως εταιρεία τεχνολογίας που ξεκίνησε να πουλάει στον αμερικανικό στρατό κατά τη διάρκεια του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας, η Palantir έχει «εισβάλλει» σε μερικές από τις πιο πολωτικές συζητήσεις της σύγχρονης γεωπολιτικής. Ιδιαίτερα τώρα, η Palantir έχει προσελκύσει σφοδρή κριτική για το λογισμικό της που χρησιμοποιείται από την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE) των ΗΠΑ, καθώς και από τον ισραηλινό στρατό.

Από οικονομικής άποψης, υπάρχει ένα διαφορετικό είδος κριτικής: εκείνοι που αμφισβητούν πώς μια τόσο σχετικά μικρή εταιρεία – της οποίας τα έσοδα και τα κέρδη είναι τόσο μικρά που δεν πληρούν καν τις προϋποθέσεις για να μπει η εταιρεία στη λίστα Fortune 500 – θα μπορούσε εύλογα να γίνει μια από τις πιο πολύτιμες εταιρείες στον κόσμο.

Για την Palantir, η άνοδος μέχρι εκεί που βρίσκεται τώρα υπήρξε αργή και ασταθής – σημαδεμένη από αμφιλεγόμενες νομικές διαμάχες, θορυβώδεις διαμαρτυρίες και πικετοφορίες, και μια εκκεντρική ομάδα ηγεσίας και βάση εργαζομένων που μερικές φορές αναφέρονται ο ένας στον άλλον με τρυφερότητα ως «χόμπιτ», προς τιμήν του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. (Το Palantir είναι μια «πέτρα που βλέπει» που δημιουργήθηκε από ξωτικά και επιτρέπει στους ανθρώπους να βλέπουν μακριά ή να επικοινωνούν με άλλους.) Και, πιο πρόσφατα, τα τελευταία δύο χρόνια, η Palantir έχει βρεθεί πάνω στο «κύμα» της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης.

Αν και η εταιρεία είναι επί του παρόντος μια από τις μετοχές με τις καλύτερες επιδόσεις στον S&P 500, η μετοχή της Palantir είναι επίσης γνωστή για την απίστευτη αστάθειά της και μερικές φορές επηρεάζεται δραματικά από τη δραστηριότητα των ιδιωτών επενδυτών. Η Palantir αναμφίβολα έχει το μομέντουμ – αλλά θα διαρκέσει;

«Δύο φορές πιο ακριβή»

Υπάρχει μια σειρά από βραχυπρόθεσμα σημεία δεδομένων που εξετάζουν οι αναλυτές: πωλήσεις, ταμειακές ροές, κέρδος, διατήρηση πελατών. Αν κοιτάξετε τα περισσότερα από αυτά τα βραχυπρόθεσμα θεμελιώδη μεγέθη, η Palantir διαπραγματεύεται με premium.

«Διαπραγματεύονται τουλάχιστον δύο φορές πιο ακριβά με βάση τα παραδοσιακά metrics», λέει η Mariana Pérez Mora, αναλύτρια μετοχών στην Bank of America Securities, η οποία παρακολουθεί την εταιρεία από το 2022.

Η Pérez Mora θυμίζει άλλο ένα σημαντικό, μακροπρόθεσμο metric για τις εταιρείες SaaS στο οποίο ο Karp έχει επανειλημμένα ζητήσει από τους παρατηρητές να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή. Αυτό ονομάζεται «Κανόνας του Σαράντα».

Ο αριθμός του «Κανόνα του Σαράντα» υπολογίζεται προσθέτοντας τον ετήσιο ρυθμό αύξησης εσόδων και το προσαρμοσμένο λειτουργικό περιθώριο κέρδους. Εάν αυτά τα ποσοστά είναι συλλογικά υψηλότερα από 40%, έχετε βιώσιμη ανάπτυξη.

Αν κοιτάξετε το τελευταίο τρίμηνο της Palantir, επισημαίνει η Pérez Mora, ο Κανόνας του Σαράντα ήταν 94%.

«Αυτός είναι ο τύπος ανάπτυξης που έχουν. Και η πραγματικότητα είναι ότι η ανάπτυξη επιταχύνεται και ότι η επιτάχυνση της ανάπτυξης δεν γίνεται εις βάρος της κερδοφορίας. Και αυτό είναι αρκετά μοναδικό», λέει, προσθέτοντας: «Η Palantir διαπραγματεύεται ως η εταιρεία προς την οποία εξελίσσεται, όχι ως η εταιρεία η οποία είναι, και γι’ αυτό είναι πιο ακριβή».

Υπάρχουν μερικοί βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτά τα νούμερα. Καταρχάς, οι νέες κυβερνητικές συμβάσεις.

Η Palantir συνεργάζεται με την αμερικανική κυβέρνηση εξαρχής – ο πρώτος πελάτης της ήταν η CIA – και οι κυβερνητικές συμβάσεις εξακολουθούν να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων της. Στα τέλη Ιουλίου, η Palantir υπέγραψε μια 10ετή σύμβαση αξίας έως και 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τον Αμερικανικό Στρατό. Ήταν μία από τις μεγαλύτερες συμβάσεις λογισμικού που έχει υπογράψει ποτέ το Υπουργείο Άμυνας και, μακράν, η μεγαλύτερη σύμβαση της Palantir μέχρι σήμερα. Και ειρωνικά, είναι ο ίδιος πελάτης που η Palantir μήνυσε (με επιτυχία) πριν από σχεδόν 10 χρόνια, κατηγορώντας το υπουργείο ότι είχε αποκλείσει παράνομα εταιρείες όπως η Palantir από τη διαδικασία προμηθειών του.

Θα μπορούσαν να υπάρξουν και άλλες συμβάσεις αυτής της κλίμακας στο μέλλον. Ο νόμος για την ενίσχυση της μεταρρύθμισης και της κυβερνητικής αποτελεσματικότητας στην άμυνα, ή αλλιώς ο νόμος «Forged Act», που βρίσκεται επί του παρόντος στο τραπέζι, θα αναδιαμορφώσει τη διαδικασία προμηθειών του Υπουργείου Άμυνας για ιδιωτικές συμβάσεις, καταργώντας εκατοντάδες νόμους και διευκολύνοντας τις εταιρείες τεχνολογίας όπως η Palantir να πουλάνε στην κυβέρνηση. Η νομοθεσία, την οποία η Palantir έχει εγκρίνει δημόσια και την οποία τα στελέχη της έχουν προωθήσει σε δημόσιες ακροάσεις, πιθανότατα θα μειώσει το πλεονέκτημα που έχουν αποκτήσει ορισμένοι κατεστημένοι φορείς του κλάδου, όπως η Boeing, η Lockheed Martin, η RTX και η Northrop Grumman, όλα αυτά τα χρόνια.

Το Υπουργείο Άμυνας κάνει περικοπές στον προϋπολογισμό του από τότε που ο Τραμπ διόρισε τον Pete Hegseth στην κορυφαία θέση. Αλλά η Palantir φαίνεται να επωφελείται και από αυτό. Μόλις λίγους μήνες αφότου το Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι είχε περικόψει περισσότερα από 5,1 δισεκατομμύρια δολάρια σε συμβάσεις σε συμβουλευτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Accenture και Deloitte, και οι δύο εταιρείες ανακοίνωσαν νέες στρατηγικές συνεργασίες με την Palantir για την συλλογική παροχή λύσεων σε κυβερνητικούς πελάτες.

Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης στην Palantir κατά το τελευταίο έτος προέρχεται από ένα νεότερο τμήμα πελατών – την εμπορική πλευρά της επιχειρηματικής της δραστηριότητας. Τα έσοδα για την εμπορική πλευρά αυξήθηκαν κατά 93% σε ετήσια βάση το τελευταίο τρίμηνο. Και σχεδόν όλα αυτά τα συμβόλαια προέρχονται από την πλατφόρμα παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης που κυκλοφόρησε το 2023, που ονομάζεται «AIP» («πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης»).

Η Pérez Mora λέει ότι ενώ πολλές εταιρείες κατασκευάζουν και προσφέρουν μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, η Palantir έχει βρει έναν τρόπο να βοηθήσει τις εταιρείες να τα χρησιμοποιήσουν – και να επιτύχουν πραγματικά αποτελέσματα για τις επιχειρήσεις τους.

Στην τελευταία κλήση κερδών, ο Karp δήλωσε ότι η Citibank ενσωματώνει τους πελάτες της στο εν λόγω σύστημα και πλέον διεξάγει τους σχετικούς ελέγχους ασφαλείας και «γνωρίστε-τον-πελάτη-σας» σε δευτερόλεπτα, από εννέα ημέρες που διαρκούσε η διαδικασία προηγουμένως. Επίσης είπε ότι η επιχείρηση στεγαστικών δανείων Fannie Mae αποκαλύπτει απάτες στεγαστικών δανείων σε δευτερόλεπτα, έναντι μιας προηγούμενης περιόδου δύο μηνών. Και επεσήμανε ότι η Lear Corp. χρησιμοποιεί την πλατφόρμα της Palantir για τη διαχείριση της έκθεσης σε δασμούς.

Οι επενδυτές φαίνεται να το έχουν λάβει υπόψη, καθώς υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της κυκλοφορίας της AIP το 2023 και της σταθερής ανοδικής πορείας που έχει βιώσει η μετοχή της Palantir έκτοτε.

Ωστόσο, η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη είναι ακόμα νέα – και πολλές εταιρείες και κλάδοι δεν έχουν διερευνήσει ή συνειδητοποιήσει πλήρως ποιες θέσεις εργασίας θα μπορέσει να αντικαταστήσει ή να καταστήσει πιο αποτελεσματικές η τεχνητή νοημοσύνη. Η ίδια η Palantir δεν φαίνεται να το έχει διευθετήσει.

Ο διευθύνων σύμβουλος Karp δήλωσε σε συνέντευξή του στο CNBC αυτή την εβδομάδα ότι πιστεύει πως η Palantir θα μπορούσε να συνεχίσει να αυξάνει τα έσοδά της, μειώνοντας παράλληλα τον αριθμό των εργαζομένων κατά 500 σε περίπου 3.600 άτομα. Αλλά αν κοιτάξετε τον αριθμό των εργαζομένων της Palantir, αυτή κάνει το αντίθετο: προσέθεσε περίπου 200 άτομα μεταξύ 2023 και 2024, αντί να μειώσει θέσεις εργασίας. Αν και εταιρείες όπως η Alphabet και η Salesforce καυχιούνται για την αποτελεσματικότητα που εξασφαλίζουν χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη, οι ίδιες αυτές εταιρείες έχουν δει το εργατικό δυναμικό τους να αυξάνεται.

Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες εταιρείες της Silicon Valley

Η αποτίμηση της Palantir μπορεί να ανεβαίνει σε νέα ύψη, αλλά η εταιρεία παραμένει εξίσου αμφιλεγόμενη όπως πάντα. Έχει γίνει στόχος διαδηλώσεων, πικετοφοριών και άλλων διαμαρτυριών που έχουν συγκεντρώσει εκατοντάδες στη Νέα Υόρκη, το Πάλο Άλτο, το Ντένβερ, το Σιάτλ και το Λος Άντζελες, σε μια δημόσια καταδίκη της σύμβασης της Palantir με την ICE (η Palantir έχει εκτελέσει μια εξάμηνη πιλοτική σύμβαση «με επίκεντρο την ιεράρχηση της επιβολής του νόμου και τη διαχείριση του κύκλου ζωής της μετανάστευσης», αναφέρει η εταιρεία). Η Palantir έχει μια συνεργασία με τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις για «αποστολές που σχετίζονται με τον πόλεμο», η οποία έχει επίσης δεχθεί πυρά. Μια έκθεση που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ τον Ιούνιο, η οποία ξεχώρισε τις εταιρείες που βοηθούν το Ισραήλ στον πόλεμο στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένης της Lockheed Martin, ανέφερε ότι υπάρχουν «βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε» ότι η Palantir παρέχει τεχνολογία αυτόματης προγνωστικής αστυνόμευσης και βασικές στρατιωτικές υποδομές στο Ισραήλ.

Μια εκπρόσωπος της Palantir δήλωσε ότι η εταιρεία «δεν παρέχει την τεχνολογία στο Ισραήλ για να διεξάγει πυραυλικές επιθέσεις ή επιχειρήσεις στόχευσης στη Γάζα και δεν έχει καμία εμπλοκή στα συστήματα Lavender ή Gospel. Αυτές οι δυνατότητες στόχευσης είναι εντελώς ανεξάρτητες και προηγούνται της συνεργασίας μας με το Υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ».

Ο Karp αναφέρθηκε σε ορισμένες από τις επικρίσεις που έχει δεχθεί η Palantir όλα αυτά τα χρόνια κατά την τελευταία κλήση κερδών της εταιρείας. «Η Palantir δέχεται επιθέσεις μόνο και μόνο επειδή βοηθάμε να γίνει αυτή η χώρα ακόμα καλύτερη. Επειδή υποστηρίζουμε τις αξίες, επειδή την υπερασπιζόμαστε», είπε. Νωρίτερα φέτος, ο Karp και ο επικεφαλής εταιρικών υποθέσεων της Palantir, Nicholas Zamiska, δημοσίευσαν το βιβλίο The Technological Republic, το οποίο επικρίνει τη Silicon Valley επειδή αφιερώνει τον χρόνο της σε εφαρμογές καταναλωτών και αποφεύγει τη συνεργασία με την κυβέρνηση για την υπεράσπιση της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Ωστόσο, υπήρξαν και κάποιες αξιοσημείωτες αντιδράσεις, ακόμη και από πρώην υπαλλήλους τα τελευταία δύο χρόνια. Τον Μάιο, περισσότεροι από δώδεκα πρώην υπάλληλοι της Palantir υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή προς την τεχνολογική κοινότητα, ισχυριζόμενοι ότι η Palantir είχε παραβιάσει βασικές αρχές της εταιρείας λόγω της συνεργασίας της με την κυβέρνηση Τραμπ.

«Η Palantir υπερηφανεύεται για μια κουλτούρα έντονου εσωτερικού διαλόγου, ακόμη και διαφωνίας σε δύσκολα ζητήματα που σχετίζονται με το έργο μας», δήλωσε μια εκπρόσωπος της Palantir. «Ο μικρός αριθμός πρώην υπαλλήλων της Palantir – 13 από τους 4.000 – που εγείρουν ανησυχίες έχουν σίγουρα το δικαίωμα να εκφράσουν τις απόψεις τους».

Παρά την έντονη κριτική που δέχεται στη δημόσια σκηνή, η Silicon Valley αγκαλιάζει την αμυντική τεχνολογία από το 2022, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς τομείς αυτή τη στιγμή, με εταιρείες όπως η νεοσύστατη εταιρεία drone Anduril να συγκεντρώνουν αποτίμηση 30,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ιδιωτικές αγορές.

Οι εταιρείες τεχνολογίας απέφευγαν παλαιότερα τις αμυντικές συμβάσεις. Αλλά υπό την κυβέρνηση Τραμπ, υπήρξε μια τεκτονική μετατόπιση. Η Meta συνεργάστηκε με την Anduril για να παράγουν κράνη και ακουστικά για τον αμερικανικό στρατό. Πολλές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των OpenAI, xAI και Anthropic, άρχισαν να συνεργάζονται με το Υπουργείο Άμυνας για την εθνική ασφάλεια. Ακόμη και η Google, η οποία σταμάτησε να συνεργάζεται με την κυβέρνηση το 2018 μετά από εσωτερικές αναταραχές από τους υπαλλήλους της, έχει εισέλθει στον στρατιωτικό κλάδο.

Κατά κάποιο τρόπο, η Palantir -και η SpaceX- υπήρξαν καταλύτες για αυτή την αλλαγή. Η Palantir είχε αρχικά απορριφθεί από κορυφαίες εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων της Silicon Valley όταν οι ιδρυτές προσπαθούσαν να συγκεντρώσουν αρχικό κεφάλαιο, καθώς οι Sequoia Capital και Kleiner Perkins απέρριψαν και οι δύο την επένδυση. Ο συνιδρυτής Thiel κατέληξε να επενδύσει πολλά από τα δικά του χρήματα και να συγκεντρώσει κεφάλαια από πρώην αξιωματούχους της κυβέρνησης του Προέδρου George W. Bush, καθώς και από την εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων της CIA, In-Q-Tel.

Τώρα, με τον προστατευόμενο του Thiel, JD Vance, ως αντιπρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και έναν Λευκό Οίκο φιλικό προς την αμυντική τεχνολογία, η εταιρεία έχει πρόσβαση στον στενό κύκλο των υψηλότερων κλιμακίων εξουσίας.