Πέντε διαρθρωτικές τάσεις που θα αναδιατάξουν την παγκόσμια οικονομία
Στην εποχή των βραδύτερων ρυθμών ανάπτυξης, των εντεινόμενων εμπορικών εντάσεων και των αυστηρότερων διασυνοριακών κεφαλαιακών ροών, η γνωστή οικονομολόγος Dambisa Moyo επισημαίνει με άρθρο της στο Project Syndicate πέντε διαρθρωτικές τάσεις που θα μπορούσαν να έχουν ακόμα μεγαλύτερο μετασχηματιστικό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία.
Η πρώτη τάση αφορά τη δημογραφική αλλαγή. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να κορυφωθεί γύρω στα 10,3 δισ. μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2080, αλλά οι δημογραφικές μεταβολές είναι άνισες. Η Ινδία θα ξεπεράσει την Κίνα, ενώ χώρες όπως η Ιαπωνία και η Ιταλία βλέπουν τον πληθυσμό τους να μειώνεται δραστικά. Ταυτόχρονα, χώρες όπως η Νιγηρία θα τριπλασιάσουν τον πληθυσμό τους, ασκώντας πιέσεις στην εργασία, την οικονομία και τη μετανάστευση, ενώ μεταβάλλονται και τα πρότυπα κατανάλωσης σε βασικά αγαθά και ενέργεια.
Η δεύτερη τάση είναι το disrupt της αγοράς εργασίας από την τεχνητή νοημοσύνη (AI). Η αυτοματοποίηση μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα, αλλά και να εκτοπίσει εκατομμύρια εργαζόμενους, εντείνοντας τις ανισότητες. Η προσαρμογή των κυβερνήσεων μέσω πολιτικών πρόνοιας, ακόμη και καθολικού βασικού εισοδήματος, μπορεί να καταστεί αναγκαία για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων.
Η τρίτη τάση αφορά τους περιορισμούς στους φυσικούς πόρους, με κρίσιμες πρώτες ύλες όπως χαλκός, λίθιο και νικέλιο να τελούν σε έλλειψη. Η λειψυδρία και η αυξημένη ζήτηση για νερό λόγω της AI επιβαρύνουν περαιτέρω την παραγωγή και τη μετάβαση σε καθαρή ενέργεια, ενώ οι τιμές τροφίμων και ενέργειας ενδέχεται να γίνουν πιο ασταθείς.
Η τέταρτη τάση αφορά την αυξημένη διάθεση ανάληψης κινδύνου στις ΗΠΑ, με τις χρηματιστηριακές αγορές, τα venture capitals και τις επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα να βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά. Η διαγενεακή μεταφορά πλούτου αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τη ρευστότητα, αλλά δημιουργεί ευπάθειες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την πραγματική οικονομία, ιδίως μέσω του σκιώδους τραπεζικού συστήματος.
Η πέμπτη τάση, όπως επισημαίνει η Moyo, είναι η χρηματοοικονομική καχεξία της Ευρώπης. Το Λονδίνο κατέγραψε τη χαμηλότερη άντληση κεφαλαίων μέσω εισαγωγών των τελευταίων 30 ετών, ενώ τα ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά ταμεία έχουν μειώσει σημαντικά τη μετοχική τους έκθεση. Η διαχρονική αποφυγή ανάληψης κινδύνου περιορίζει την καινοτομία και κινδυνεύει να αφήσει την Ευρώπη πίσω στον υπερκύκλο της AI.
Καθεμία από αυτές τις πέντε διαρθρωτικές τάσεις μπορεί να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια οικονομία, αναδιανέμοντας επενδυτικές ροές, επηρεάζοντας την παραγωγή και την τιμολόγηση βασικών αγαθών και αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν την κατανομή κεφαλαίων και τη διαχείριση των εφοδιαστικών αλυσίδων. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων που θα αναγνωρίσουν έγκαιρα αυτές τις τάσεις και θα προσαρμοστούν θα είναι οι πιο έτοιμοι να διαχειριστούν τις προκλήσεις του μέλλοντος, καταλήγει η Moyo.
