Ποιους κινδύνους «βλέπει» η ΡΑΕ για διακοπές στην παροχή ρεύματος και αερίου λόγω της κρίσης

Σε δημόσια διαβούλευση έδωσε η ΡΑΕ το Σχέδιο Ετοιμότητας Αντιμετώπισης Κινδύνων του τομέα ηλεκτρισμού της Ελλάδας, απαριθμώντας συνολικά 16 σενάρια κινδύνων.

Δύο από αυτά, η διακοπή τροφοδοσίας με ρωσικό φυσικό αέριο και οι κυβερνοεπιθέσεις χαρακτηρίζονται ως πολύ πιθανά ως προς την εμφάνιση τους με τον Ρυθμιστή να τα ανεβάζει στην υψηλότερη βαθμίδα των κινδύνων, «μη ανεκτοί». Οι δύο νέες απειλές μαζί με τους φυσικούς κινδύνους (ακραία καιρικά φαινόμενα) αναμένεται να προκαλέσουν εκτεταμένες διακοπές ηλεκτροδότησης και η ΡΑΕ στο σχέδιο που εκπόνησε σε συνεργασία με τον ΑΔΜΗΕ ιεραρχεί τις ενέργειες αντιμετώπισης των επιπτώσεων. Στις περιπτώσεις δε των διακοπών εφοδιασμού με ρωσικό αέριο και των κυβερνοεπιθέσεων σε κρίσιμες ενεργειακές υποδομές και το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας μιλά ακόμη και για «καταστροφικές» επιπτώσεις, όπως για παράδειγμα και το ενδεχόμενο απώλειας ανθρώπινης ζωής, μπλακ άουτ στην ηλεκτροδότηση της χώρας και διαρροής κρίσιμων εθνικών πληροφοριών.

Τα σενάρια

Όπως αναφέρει η ΡΑΕ στο κείμενο της «από την ανάλυση των υπό εξέταση σεναρίων κρίσης και λαμβάνοντας υπόψη τη μήτρα επικινδυνότητας που κατασκευάστηκε για την αποτίμηση της επικινδυνότητάς τους, προκύπτει ότι η εμφάνιση των σεναρίων που συγκαταλέγονται στις ομάδες κινδύνου «Κοινωνικοί – Γεωπολιτικοί κίνδυνοι» (ήτοι η Διακοπή τροφοδοσίας ΦΑ από Ρωσία και οι Κυβερνοεπιθέσεις) και «Σπάνιοι & Ακραίοι Φυσικοί Κίνδυνοι» (ήτοι ο Καύσωνας και το Κύμα ψύχους, συνοδευόμενο από μεγάλης έντασης χιονοπτώσεις) αναμένεται να έχει τις δυσμενέστερες συνέπειες στην τροφοδοσία των καταναλωτών και καθιστούν απαραίτητη την ταχεία προσαρμογή των σχεδιασμών και την παράλληλη λήψη μέτρων πρόληψης, αντιμετώπισης και άμβλυνσης των επιπτώσεων από τους αρμόδιους φορείς».

Έτσι, προέκυψε η κάτωθι προτεραιοποίηση ως προς το σχεδιασμό των μέτρων αντιμετώπισης:

I. Σενάρια μη ανεκτού κινδύνου

1) Σενάριο 16 (α): Διακοπή τροφοδοσίας ΦΑ από Ρωσία (χειμώνας 2022-2023 -χωρίς Πτολεμαΐδα V)

2) Σενάριο 16 (β): Διακοπή τροφοδοσίας ΦΑ από Ρωσία (χειμώνας 2022-2023 -με Πτολεμαΐδα V)

3) Σενάριο 4: Κύμα ψύχους – χιόνια

4) Σενάριο 6: Καύσωνας – συντήρηση ανάντι δικτύου ΦΑ

5) Σενάριο 15: Κυβερνοεπίθεση Β

II. Σενάρια μη επιθυμητού κινδύνου

6) Σενάριο 1: Πλημμύρες

7) Σενάριο 14: Κυβερνοεπίθεση Α

8) Σενάριο 9: Πανδημία – ανθρώπινο λάθος

9) Σενάριο 5: Ξηρασία – Δασικές πυρκαγιές

10) Σενάριο 12: Απόσυρση λιγνιτικών-διασύνδεση Κρήτης χωρίς Πτολεμαΐδα V 11)

Σενάριο 11: Βλάβη εξοπλισμού

12) Σενάρια 2 και 3: Ανεμοθύελλες

13) Σενάριο 10: Απόσυρση λιγνιτικών – καθυστέρηση ένταξης νέων μονάδων

III. Σενάρια ανεκτού κινδύνου

14) Σενάριο 13: Απόσυρση λιγνιτικών – διασύνδεση Κρήτης με Πτολεμαΐδα V

15) Σενάριο 7: Σεισμός

16) Σενάριο 8: Σεισμός – εκτός HVDC με Ιταλία

Διακοπή τροφοδοσίας Φυσικού Αερίου από τη Ρωσία

Στο συγκεκριμένο σενάριο, σύμφωνα με τη ΡΑΕ, εξετάστηκε η διακοπή τροφοδοσίας φυσικού αερίου από τη Ρωσία ως συνέπεια των πρόσφατων γεωπολιτικών εξελίξεων με αποκορύφωμα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Το σενάριο εξετάστηκε συνδυαστικά με σειρά από παραδοχές και εμφανίζονται επιπτώσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο (προβλήματα επάρκειας, κυκλικές περικοπές φορτίου) όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο καθώς εμφανίζεται αυξημένη πιθανότητα επιπτώσεων στο ισοζύγιο συναλλαγών με δεδομένο ότι οι συνθήκες κρίσης ισχύουν για όλη την Ευρώπη.

Κυβερνοεπίθεση Α

Στο συγκεκριμένο σενάριο εξετάζεται συμβάν κυβερνοεπίθεσης σε κρίσιμα υποσυστήματα του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΕΧΕ). Με συνέπεια την πιθανότητα διακοπής της λειτουργίας ή αναστολής της διαθεσιμότητας της χρηματιστηριακής αγοράς, την πιθανότητα αλλοίωσης των δεδομένων χρηματιστηριακών συναλλαγών, την εμφάνιση σημαντικών οικονομικών απωλειών για τους συμμετέχοντες φορείς, την ζημιά στην εικόνα και τη φήμη του ΕΧΕ κ.ά. .

Κυβερνοεπίθεση Β

Στη συγκεκριμένη περίπτωση εξετάζεται το σενάριο κυβερνοεπίθεσης σε κρίσιμες υποδομές και συστήματα ενεργειακού φορέα που συνδέεται με το σύστημα (δίκτυο). Ενδεικτικά μπορεί να αφορά συστήματα του ΑΔΜΗΕ (σύστημα ενεργειακής διαχείρισης, σύστημα αυτόματης ρύθμισης παραγωγής, σύστημα επίλυσης αγοράς, σύστημα ελέγχου φορτίου – συχνότητας, σύστημα διαχείρισης αγοράς, σύστημα εξισορρόπησης αγορά πραγματικού χρόνου, κ.ά.), συστήματα του ΔΕΔΔΗΕ (σύστημα διαχείρισης της διανομής, μετρητικά συστήματα, συστήματα εποπτείας διαχείρισης και τηλεχειρισμού δικτύου, κ.ά.), συστήματα ηλεκτροπαραγωγών ή/και άλλων ενεργειακών φορέων.

Ως συνέπεια εμφάνισης τέτοιου συμβάντος μπορεί να είναι η εμφάνιση κινδύνων στην ασφάλεια τροφοδοσίας με ακραία περίπτωση την εμφάνιση blackout.

Όργανα Διαχείρισης Διακινδύνευσης

Για την αποτελεσματική διαχείριση της διακινδύνευσης, συγκροτούνται τα ακόλουθα όργανα:

1. Ομάδα Διαχείρισης Διακινδύνευσης (ΟΔΔ).

2. Υπεύθυνος Διαχείρισης Κινδύνων Ασφάλειας Εφοδιασμού (ΥΔΚΑΕ).

3. Ομάδα εργασίας για την αξιολόγηση της διακινδύνευσης (OEAΔ).

Όργανα Διαχείρισης Κρίσης

Για την έκδοση έγκαιρων προειδοποιήσεων σχετικά με επερχόμενη κατάσταση κρίσεων ηλεκτρικής ενέργειας, την κήρυξη κατάστασης κρίσης ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και την αποτελεσματική διαχείριση τέτοιων καταστάσεων κρίσης, ορίζονται ως αρμόδια και συγκροτούνται τα ακόλουθα όργανα:

1. Η Μονάδα Διαχείρισης Κρίσεων (ΜΔΚ)

2. Η Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων η.ε (ΟΔΚΗΛ)

3. Η Επιτροπή Συντονισμού Μέτρων Έκτακτης Ανάγκης (ΕΣΜΕΑ)

Μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης

Σύμφωνα με το Σχέδιο Ετοιμότητας Αντιμετώπισης Κινδύνων στον τομέα Ηλεκτρισμού ο ΑΔΜΗΕ προκειμένου σε ένα από τα παραπάνω απρόβλεπτα γεγονότα να αποφύγει την κατάρρευση και καταστροφήγ του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας προχωρά σε σειρά ενεργειών.

Το σύστημα τίθεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και προβλέπεται ακόμη και η χειροκίνητη, σε συνεργασία με τον ΔΕΔΔΗΕ, περικοπή φορτίων. Η διαδικασία αυτή ξεκινά π.χ. από τη διακοπή λειτουργίας των υδραντλητικών μονάδων, την διακοπή εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, την ενεργοποίηση εφεδρειών, την εφαρμογή του μηχανισμού κατανάλωσης σε μειωμένες ώρες κατανάλωσης, και ως τελευταίο μέτρο λαμβάνεται η διακοπή ηλεκτροδότησης σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Σε αυτό το σενάριο προτείνεται η εκ περιτροπής ηλεκτροδότηση των καταναλωτών.