Ποια ήπειρος παράγει τα περισσότερα τεχνολογικά σκουπίδια;
Κάθε άνθρωπος στον πλανήτη παράγει κατά μέσο όρο περίπου 8 κιλά ηλεκτρονικών αποβλήτων τον χρόνο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Global E-Waste Monitor 2024. Όμως πίσω από αυτόν τον μέσο όρο, κρύβονται τεράστιες περιφερειακές ανισότητες: η Ευρώπη βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, ενώ η Αφρική στην αντίθετη άκρη.
Οι «πρωταθλητές» στο e-waste
Οι Ευρωπαίοι πολίτες παράγουν 17,6 κιλά ηλεκτρονικών αποβλήτων ανά άτομο, σχεδόν επταπλάσια ποσότητα από τους κατοίκους της Αφρικής, που παράγουν μόλις 2,5 κιλά. Η Ωκεανία ακολουθεί με 16,1 κιλά, ενώ οι Αμερικές φτάνουν τα 14,1 κιλά ανά κάτοικο.
Αντίθετα, η Ασία, παρότι διαθέτει τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή πυκνότητα, περιορίζεται στα 6,4 κιλά ανά άτομο.
Η Ευρώπη, ωστόσο, δεν είναι μόνο ο μεγαλύτερος παραγωγός, αλλά και ο πιο «συνειδητοποιημένος» ανακυκλωτής: περίπου 43% των ηλεκτρονικών αποβλήτων συλλέγεται και ανακυκλώνεται επισήμως, ποσοστό υπερδιπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου (22%).
Το υπόλοιπο 80% «εξαφανίζεται»
Μόλις το ένα πέμπτο των ηλεκτρονικών αποβλήτων παγκοσμίως συλλέγεται και ανακυκλώνεται επίσημα. Το υπόλοιπο 80% είτε καταλήγει σε χωματερές, είτε διαχειρίζεται ανεπίσημα — συχνά μέσα από ανεξέλεγκτα ή επικίνδυνα δίκτυα ανακύκλωσης.
Η διαφορά ανάμεσα στις επίσημες και ανεπίσημες πρακτικές συλλογής διαφέρει δραματικά από ήπειρο σε ήπειρο:
-
στην Ασία, μόνο το 12% του e-waste ανακυκλώνεται σωστά,
-
ενώ στην Αφρική, το ποσοστό πέφτει στο 1%.
Η έλλειψη υποδομών, νομοθεσίας και δημόσιας ευαισθητοποίησης καθιστά την ανακύκλωση ηλεκτρονικών παγκόσμια πρόκληση, την ώρα που η τεχνολογία εξελίσσεται και οι συσκευές αντικαθίστανται με ολοένα ταχύτερους ρυθμούς.
Ένα μήνυμα για το μέλλον
Η «έκρηξη» των ηλεκτρονικών αποβλήτων δεν έχει μόνο περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά είναι αντανάκλαση της ψηφιακής μας κουλτούρας.
Η Ευρώπη δείχνει τον δρόμο στην ανακύκλωση, αλλά η διαφορά με άλλες ηπείρους αποδεικνύει ότι η παγκόσμια πρόοδος μένει άνιση. Αν δεν αλλάξει η νοοτροπία γύρω από την υπεύθυνη κατανάλωση και επαναχρησιμοποίηση των συσκευών, τα e-waste ίσως αποδειχθούν η πιο τοξική “κληρονομιά” της ψηφιακής εποχής.
