Πολωνία: Φιλοευρωπαίος ή εθνικιστής ο νέος πρόεδρος;
Ποιος θα διαδεχθεί τον σημερινό πρόεδρο Αντρέι Ντούντα στην Πολωνία; Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν μάχη στήθος με στήθος ανάμεσα στον φιλελεύθερο και φιλοευρωπαίο υποψήφιο Ραφάλ Τρζασκόφσκι και τον υπερσυντηρητικό, ευρωσκεπτικιστή Κάρολ Ναβρότσκι.
Στον πρώτο γύρο των εκλογών, που έγινε στις 18 Μαΐου, ο Τρζασκόφσκι εξασφάλισε την πρωτιά με 31,36% των ψήφων, αλλά με μικρή διαφορά από τον Ναβρότσκι, που συγκέντρωσε 29,54%.
Από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών ενδέχεται να κριθεί η πορεία της φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης του Ντόναλντ Τουσκ, καθώς και η ευρωπαϊκή προοπτική της Πολωνίας. Μια νίκη του Ναβρότσκι πιθανότατα θα διαιωνίσει την τακτική του σημερινού προέδρου Αντρέι Ντούντα, ο οποίος βάζει βέτο σε σημαντικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, ιδιαίτερα σε αυτές που αποκαθιστούν το κράτος δικαίου. Το σύνθημά του «Πρώτα η Πολωνία» τον φέρνει σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες. Επιπλέον, ο Ναβρότσκι απορρίπτει τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ και το «Πακέτο για το Άσυλο», ενώ εκφράζει επιφυλάξεις για την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία.
Δήθεν «απώλεια εθνικής κυριαρχίας
Στην τελική ευθεία του προεκλογικού αγώνα, ο επικεφαλής του υπερσυντηρητικού κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη» (PiS), Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, από το οποίο προέρχεται ο Ναβρότσκι, καταφεύγει για ακόμη μία φορά στην αντι-γερμανική και αντι-ευρωπαϊκή ρητορική, που του έχει αποφέρει πολιτικό κεφάλαιο στο παρελθόν. Ο Κατσίνσκι κατηγορεί τον Τρζασκόφσκι ότι επιδιώκει τροποποίηση των ευρωπαϊκών συνθηκών, κάτι που θα οδηγούσε σε «απώλεια εθνικής κυριαρχίας» για την Πολωνία.
Η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της ΕΕ θα ωφελούσε τη Γερμανία, που εμφανίζει «ιμπεριαλιστικές τάσεις», ισχυρίζεται ο Κατσίνσκι. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Ναβρότσκι δήλωσε την Πέμπτη, σε προεκλογική συγκέντρωση στο Κατοβίτσε, ότι ο αντίπαλός του Τρζασκόφσκι είναι «δειλός και αχυράνθρωπος του (φιλοευρωπαίου πρωθυπουργού) Τουσκ», που δήθεν εποπτεύεται από γερμανικά πολιτικά ιδρύματα.
Έχει σκοτεινό παρελθόν ο Ναβρότσκι;
Από την πλευρά του, ο Τρζασκόφσκι «οργώνει» την Πολωνία και θέτει το ερώτημα: «Ποιος είναι πραγματικά ο Ναβρότσκι», που το PiS παρουσιάζει ως «υποψήφιο των πολιτών»;
Ο 42χρονος Ναβρότσκι είναι ιστορικός, με καταγωγή από το Γκντανσκ. Παραδέχεται πως στο παρελθόν συμμετείχε σε ένα «ραντεβού για ξυλοδαρμό» αντιπάλων χούλιγκαν, αλλά το χαρακτηρίζει ως εκδήλωση του «ευ αγωνίζεσθαι». Μια άλλη αδιευκρίνιστη υπόθεση αφορά κατηγορίες ότι εξασφάλισε κατοικία με δημόσια επιδότηση, στερώντας την από έναν φτωχό και εθισμένο στο αλκοόλ που μάλλον την είχε περισσότερο ανάγκη.
Επιπλέον, η ενημερωτική ιστοσελίδα Onet αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια των σπουδών του ο Ναβρότσκι συνεργαζόταν με ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας, η οποία φέρεται να ωθούσε γυναίκες στην πορνεία, προσελκύοντας πελάτες σε πολυτελές ξενοδοχείο του Σόποτ, στις ακτές της Βαλτικής.
Ο Ναβρότσκι αρνείται όλες τις κατηγορίες, ενώ το κόμμα του τον στηρίζει άνευ όρων. Ο επικεφαλής του PiS, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, επιρρίπτει την ευθύνη για τις «απεχθείς και ψευδείς επιθέσεις» σε Τρζασκόφσκι και Τουσκ, ενώ υποβαθμίζει το επεισόδιο με τον ξυλοδαρμό, σημειώνοντας πως ο ίδιος και ο δίδυμος αδελφός του είχαν συμμετάσχει σε παρόμοια περιστατικά νεότητας, που τους οδήγησαν «αμέτρητες φορές» στο νοσοκομείο.
Χείρα βοηθείας από τον Τραμπ
Ο υποψήφιος του PiS έχει εξασφαλίσει τη στήριξη του Λευκού Οίκου. Δηλώνει υπερήφανος για μια φωτογραφία του με τον Ντόναλντ Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο. Η τραμπική «Διάσκεψη Συντηρητικής Πολιτικής Δράσης» (CPAC) είχε οργανώσει πρόσφατα την ετήσια σύνοδό της στην Πολωνία, με την Αμερικανίδα υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας, Κρίστι Νόεμ, να χαρακτηρίζει τον Τρζασκόφσκι «σοσιαλιστή που επιχειρεί να κυβερνήσει με τον φόβο, ακυρώνοντας την ατζέντα της ελευθερίας».
Αντίθετα, η Νόεμ επαίνεσε τον «ισχυρό ηγέτη Κάρολ» και κάλεσε ανοιχτά τους Πολωνούς να προτιμήσουν τον υποψήφιο που συνεργάζεται με τον Τραμπ, ώστε «να εξασφαλίσουν έναν ισχυρό σύμμαχο». Όπως επισημαίνει ο σχολιαστής Μίχαλ Ζουλντζίνσκι στην εφημερίδα Rzeczpospolita, «η παρέμβαση του ‘τραμπικού στρατοπέδου’ αποδεικνύει ότι η Εναλλακτική Δεξιά βλέπει την Πολωνία ως μέτωπο στον παγκόσμιο αγώνα της εναντίον του φιλελευθερισμού».
Το «αίνιγμα» που λέγεται Μέντζεν
Ένα ακόμη στοίχημα του δεύτερου γύρου είναι πού θα κατευθυνθούν τα τρία εκατομμύρια ψήφων που κέρδισε στον πρώτο γύρο ο υποψήφιος του ακραίου δεξιού κόμματος Konfederacja, Σλάβομιρ Μέντζεν. Μετά από διαβουλεύσεις τόσο με τον Ναβρότσκι όσο και με τον Τρζασκόφσκι, ο 43χρονος επιχειρηματίας δεν υπέδειξε συγκεκριμένο υποψήφιο και κάλεσε τους οπαδούς του να ψηφίσουν «κατά συνείδηση» στον δεύτερο γύρο.
Ο Τρζασκόφσκι ελπίζει να κερδίσει τουλάχιστον μέρος των ψηφοφόρων του Μέντζεν, ιδιαίτερα εκείνους που επιθυμούν λιγότερο παρεμβατικό κράτος και χαμηλότερους φόρους. Σύσταση υπέρ του Ναβρότσκι απηύθυνε ο εμφανώς αντισημίτης και ακροδεξιός Γκζέγκοζ Μπράουν, που είχε αναδειχθεί τέταρτος στον πρώτο γύρο, με ένα εκατομμύριο ψήφους.
Όπως τονίζει στο τηλεοπτικό δίκτυο TVN η καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών Μπάρμπαρα Μπροτζίνσκα-Μιρόφσκα, «προβλέπεται μάχη στήθος με στήθος μέχρι το κλείσιμο των καλπών, και ακόμη και 200.000 ψήφοι μπορεί να κάνουν τη διαφορά». Προσθέτει ότι όποιος κι αν φανεί νικητής το βράδυ της Κυριακής, καλό είναι να μην σπεύσει να πανηγυρίσει, γιατί «το αποτέλεσμα μπορεί να αλλάξει το πρωί της Δευτέρας».
