Πώς η Mastercard σχεδιάζει να μετατρέψει κάθε εμπορικό κατάστημα στην Ελλάδα σε mini-ATM
Το πρώτο δίκτυο πρόσβασης στα μετρητά πέρα από τα όρια της τραπεζικής υποδομής επιχειρεί να χτίσει η Mastercard στην Ελλάδα, επεξεργαζόμενη ένα μοντέλο που θα επιτρέπει στα εμπορικά καταστήματα σε κάθε γωνιά της χώρας να λειτουργούν ως σημεία ανάληψης και κατάθεσης. Σε μια περίοδο όπου τα τραπεζικά δίκτυα, τα ATM αλλά και τα ΕΛΤΑ συρρικνώνονται με σταθερό ρυθμό, αφήνοντας πολλούς πολίτες χωρίς άμεση πρόσβαση σε φυσικό χρήμα, η εταιρεία -που κατέχει την πρώτη θέση στις παγκόσμιες συναλλαγές με χρήση πλαστικού χρήματος- επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της λιανικής στην καθημερινή εξυπηρέτηση των πολιτών, μεταφέροντας μια κρίσιμη υπηρεσία πιο κοντά στον καταναλωτή, σε επίπεδο «γειτονιάς».
πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο καινοτόμων εφαρμογών και παρεμβάσεων που σχεδιάζει η αμερικανική πολυεθνική, αντανακλώντας το νέο τοπίο που έχει διαμορφωθεί στην ελληνική αγορά πληρωμών και θέτοντας στο επίκεντρο και τον «εκδημοκρατισμό» των μετρητών. Το περιβάλλον αυτό περιέγραψε αναλυτικά σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο Country Manager της Mastercard για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, Παναγιώτης Πολύδωρος, αναδεικνύοντας τις τεχνολογικές αλλαγές, τις ρυθμιστικές εξελίξεις και τη μετατόπιση στις συναλλακτικές συνήθειες που μεταμόρφωσαν την αγορά τα τελευταία χρόνια.
Το νέο μοντέλο
Στο επίκεντρο της νέας υπηρεσίας που σχεδιάζεται βρίσκεται ο κάτοχος κάρτας Mastercard, ο οποίος θα μπορεί να ζητά μετρητά απευθείας από τον έμπορο με χρέωση της κάρτας του, αλλά και να πραγματοποιεί κατάθεση στον λογαριασμό του μέσω του POS του καταστήματος. Το μοντέλο αυτό έχει ήδη εφαρμοστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες αγορές, όμως στην Ελλάδα -εφόσον υλοποιηθεί- αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς πάνω από το 40% των συναλλαγών εξακολουθεί να πραγματοποιείται με μετρητά, την ώρα που η πρόσβαση σε ATM γίνεται ολοένα και πιο περιορισμένη. «Δεν θέλουμε να αντικαταστήσουμε τα μετρητά, αλλά να τα κάνουμε πιο προσβάσιμα και περισσότερο διαθέσιμα εκεί όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη», ανέφερε ο κ. Πολύδωρος, υπογραμμίζοντας ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία δεν αποτελεί ψηφιοποίηση «αντί» των μετρητών αλλά υπηρεσία «υπέρ» της ισότιμης πρόσβασης.
Παράλληλα, εκτιμάται ότι η πρωτοβουλία αυτή θα ενισχύσει και τον τζίρο των εμπόρων, ιδιαίτερα σε περιοχές με υψηλή τουριστική κίνηση, όπου η ανάγκη για μετρητά παραμένει ισχυρή. Στην παρούσα φάση, η Mastercard βρίσκεται στη διαδικασία διερεύνησης των προθέσεων όλων των εμπλεκόμενων παικτών του οικοσυστήματος πληρωμών: των τραπεζών, των παρόχων POS, των εκκαθαριστών συναλλαγών και των ίδιων των εμπόρων. Όπως επισημάνθηκε, μόλις ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός της υπηρεσίας και διαμορφωθεί το επιχειρησιακό της μοντέλο, η εταιρεία θα υποβάλει την τελική της πρόταση.
Η ανάπτυξη των ψηφιακών πληρωμών
Η συζήτηση για το νέο μοντέλο, όπως είπε ο κ. Πολύδωρος, δεν μπορεί να αποκοπεί από τη βαθιά μεταμόρφωση που γνώρισε η ελληνική αγορά πληρωμών την τελευταία δεκαετία, και ακόμη εντονότερα τα τελευταία χρόνια. Όπως υπογράμμισε ο ίδιος, η καθιέρωση της κάρτας ως βασικού μέσου συναλλαγής λειτούργησε ως καταλύτης διαφάνειας, περιορίζοντας φαινόμενα φοροδιαφυγής και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ηλεκτρονικό χρήμα. Η μετάβαση αυτή συνδέθηκε άμεσα και με το ευρύτερο κανονιστικό πλαίσιο που άνοιξε την αγορά σε νέους παρόχους, τεχνολογικές εταιρείες και εναλλακτικές υπηρεσίες πληρωμών, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό και ωθώντας τις τράπεζες και τους fintech παίκτες σε ανανέωση των υποδομών τους.
Επιπλέον, η ενίσχυση των μηχανισμών προστασίας του καταναλωτή και η σταδιακή εξοικείωση του κοινού με τις ανέπαφες και ψηφιακές συναλλαγές διαμόρφωσαν μια νέα κουλτούρα γύρω από τις πληρωμές. Από την έκδοση αποδείξεων έως τη χρήση mobile wallets, οι πολίτες απέκτησαν νέες συνήθειες που έδειξαν ότι η ψηφιακή καθημερινότητα θα μπορούσε κάποια στιγμή να γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.
Η συμβολή στη μείωση του «κενού ΦΠΑ»
Η ψηφιακή αυτή μετάβαση είχε και σαφές δημοσιονομικό αντίκτυπο, το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ» -η διαφορά μεταξύ του φόρου που θα έπρεπε θεωρητικά να εισπράττεται και αυτού που τελικά εισπράττεται- το οποίο μειώθηκε από το 29,1% το 2017 σε περίπου 11% σήμερα. Σύμφωνα με τα όσα είπε ο κ. Πολύδωρος, η αύξηση της χρήσης καρτών και ηλεκτρονικών πληρωμών έχει αποφέρει στα κρατικά ταμεία 400-500 εκατ. ευρώ επιπλέον έσοδα ετησίως, ένα ποσό που υπογραμμίζει τον ρόλο των ψηφιακών συναλλαγών ως μηχανισμού καταπολέμησης της παραοικονομίας. Ο κ. Πολύδωρος αναφέρθηκε και στις δύο όψεις της φοροδιαφυγής. Την «παθητική», όπου η μη έκδοση απόδειξης συνδέεται με την απροθυμία του καταναλωτή να την ζητήσει, και την «ενεργητική», όπου υπάρχει συνεννόηση μεταξύ καταναλωτή και επαγγελματία για μη καταβολή ΦΠΑ. «Η ευρεία χρήση καρτών περιόρισε σημαντικά και τα δύο φαινόμενα», εξήγησε.
Παρά τη συνεχιζόμενη αύξηση στις ψηφιακές πληρωμές, η αγορά εμφανίζει πλέον σημάδια ωρίμανσης. Η δυναμική ανάπτυξη των προηγούμενων ετών έχει αρχίσει να εξισορροπείται, όχι λόγω μειωμένης χρήσης καρτών, αλλά επειδή η διείσδυση έχει φτάσει σε επίπεδα όπου ο ρυθμός ανάπτυξης είναι φυσιολογικά πιο μετρημένος. Το ηλεκτρονικό εμπόριο καταλαμβάνει πλέον το ένα τρίτο των συνολικών συναλλαγών στη χώρα. Η υποχρεωτική αποδοχή καρτών σε κλάδους όπως τα ταξί, αλλά και η ψηφιοποίηση πληρωμών λογαριασμών κοινής ωφέλειας, συνέβαλαν καθοριστικά στη διεύρυνση του οικοσυστήματος σύμφωνα με τα όσα είπε ο Country Manager της Mastercard για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα. Οι αλλαγές αυτές συνθέτουν ένα περιβάλλον όπου, όπως υπογράμμισε ο κ. Πολύδωρος, «οι καταναλωτές έχουν περισσότερες επιλογές από ποτέ και αυτό είναι το ισχυρότερο σημάδι μιας ώριμης αγοράς».
Η επόμενη μέρα στις πληρωμές και το όραμα για το 2030
Η στρατηγική της Mastercard για τα επόμενα χρόνια εστιάζει στην ασφάλεια, την εμπειρία χρήστη και την τεχνολογική αναβάθμιση. Η εταιρεία παγκοσμίως έχει επενδύσει περισσότερα από 11 δισ. δολάρια σε συστήματα κυβερνοασφάλειας, με στόχο μέχρι το 2030 το σύνολο σχεδόν των συναλλαγών να πραγματοποιείται μέσω tokenization. Πρόκειται για διαδικασία που αντικαθιστά τα ευαίσθητα στοιχεία της κάρτας -τoν 16ψήφιο αριθμό- με ψηφιακά tokens, μειώνοντας δραστικά τον κίνδυνο απάτης και βελτιώνοντας την εμπειρία του χρήστη. Πέρα από το tokenization, η Mastercard τοποθετεί στο επίκεντρο της στρατηγικής της τις εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης, οι οποίες αναμένεται να διαμορφώσουν το επόμενο στάδιο του «έξυπνου» εμπορίου, προσφέροντας αυτοματοποιημένες και εξατομικευμένες εμπειρίες στους καταναλωτές.
Μεταξύ των πιο σημαντικών έργων που προχωρά η Mastercard στην Ελλάδα αφορούν στις μεταφορές. Το 2026 σχεδιάζεται η εγκατάσταση συστήματος tap in/tap out σε περίπου 3.500 υπεραστικά λεωφορεία ΚΤΕΛ. Η εφαρμογή του αφορά όλη τη χώρα και θα επιτρέψει στους επιβάτες να πληρώνουν απλώς «αγγίζοντας» την κάρτα τους στην είσοδο και την έξοδο, ευθυγραμμίζοντας τα ΚΤΕΛ με τα ευρωπαϊκά πρότυπα έξυπνων μετακινήσεων. Ενώ στον τομέα του τουρισμού, η συνεργασία της Mastercard με την Bank of China αναμένεται να διευκολύνει σημαντικά τη δυνατότητα συναλλαγών για πάνω από 50 εκατομμύρια Κινέζους ταξιδιώτες, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τον ρόλο της Ελλάδας ως προορισμού υψηλής ζήτησης.
