Πώς θα αντιδράσει ο Πούτιν στον πόλεμο Ιράν – Ισραήλ: Ευκαιρία ή απειλή για τη Ρωσία;

Καθώς οι συγκρούσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ κλιμακώνονται με πυραυλικές και μη επανδρωμένες επιθέσεις, η Μόσχα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, σταθμίζοντας τα γεωπολιτικά οφέλη και τους κινδύνους που απορρέουν από έναν πόλεμο που απειλεί να ανοίξει το «κουτί της Πανδώρας» για τη Μέση Ανατολή και όχι μόνο.

Το Κρεμλίνο χαρακτήρισε τις επιθέσεις του Ισραήλ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις ως «σαφή παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου». Ωστόσο, παρά την κριτική, η Μόσχα εμφανίζεται διστακτική να προσφέρει ουσιαστική στρατιωτική στήριξη στην Τεχεράνη. Παρότι Ρωσία και Ιράν έχουν υπογράψει συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας, δεν υπάρχει κάποια ρητή υποχρέωση αμοιβαίας αμυντικής υποστήριξης.

Η προτεραιότητα της Ρωσίας παραμένει το ουκρανικό μέτωπο. Οποιαδήποτε ενεργή εμπλοκή στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη στρατιωτική της θέση και να διαταράξει τις εύθραυστες ισορροπίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η άνοδος στις τιμές πετρελαίου

Ένα από τα άμεσα αποτελέσματα του πολέμου Ιράν–Ισραήλ είναι η αύξηση των τιμών του πετρελαίου. Η απειλή ιρανικού αποκλεισμού στα Στενά του Ορμούζ και οι επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές εντείνουν τις ανησυχίες στις αγορές. Για τη Ρωσία, κάθε τιμή πάνω από το ανώτατο όριο των $60 ανά βαρέλι που έχει επιβάλει η G7 μεταφράζεται σε αυξημένα έσοδα για τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία.

Μετά τις ισραηλινές επιθέσεις, οι διεθνείς τιμές πετρελαίου κατέγραψαν άλμα σχεδόν 10%. Αν ο πόλεμος συνεχιστεί, αναλυτές προβλέπουν πιθανή άνοδο έως και τα $90 ανά βαρέλι, πριν ξεκινήσει μια πτωτική πορεία το 2026.

Ένα άλλο στρατηγικό «κέρδος» για τη Ρωσία είναι η πιθανή μετατόπιση της δυτικής προσοχής από την Ουκρανία προς τη Μέση Ανατολή. Ήδη, οι ΗΠΑ μετέφεραν αντιαεροπορικά συστήματα από την Ουκρανία προς την περιοχή του Περσικού Κόλπου, σε αναμονή ιρανικών αντιποίνων.

Κάθε επιπλέον πόρος που κατευθύνεται στην υποστήριξη του Ισραήλ είναι ένας πόρος λιγότερος για την Ουκρανία. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι ανάλογες κρίσεις στο παρελθόν είχαν ως αποτέλεσμα μείωση της δυτικής βοήθειας — και φαίνεται ότι το ίδιο σενάριο επαναλαμβάνεται.

Οι κίνδυνοι 

Η Μόσχα γνωρίζει ότι μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Οι επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν αυξάνουν την πιθανότητα ατυχημάτων, ενώ η προοπτική ταχείας πυρηνικής οπλοποίησης από το Ιράν, σε περίπτωση παρατεταμένης σύγκρουσης, απειλεί να τινάξει στον αέρα το καθεστώς μη διάδοσης.

Επιπλέον, μια αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη –στόχος που πλέον προωθεί ανοικτά το Ισραήλ– θα αποδυνάμωνε σοβαρά τη ρωσική επιρροή στην περιοχή, ιδιαίτερα μετά τις απώλειες ερεισμάτων στη Συρία.

Ταυτόχρονα, γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν ενδέχεται να εκμεταλλευτούν την αδυναμία του Ιράν για να ενισχύσουν την παρουσία τους στον Νότιο Καύκασο, μια περιοχή όπου η Ρωσία θεωρεί ότι έχει «ειδικό ενδιαφέρον».

Ισορροπία ανάμεσα σε Ιράν, ΗΠΑ και Ισραήλ

Παρά την πολεμική ρητορική, η Ρωσία επιδιώκει να παραμείνει ουδέτερος μεσολαβητής. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν κάλεσε σε μια λύση που θα σέβεται τόσο το δικαίωμα του Ιράν για ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, όσο και την ασφάλεια του Ισραήλ. Αντίστοιχα, ο υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ προειδοποίησε για «σοβαρές συνέπειες» αν συνεχιστεί η σύγκρουση.

Η Ρωσία, αν και βρίσκεται σε πόλεμο στην Ουκρανία, προσπαθεί να διατηρήσει ένα προφίλ υπεύθυνου παίκτη στη Μέση Ανατολή – τουλάχιστον για τα μάτια της Δύσης.

Ως εκ τούτου, ο πόλεμος Ιράν–Ισραήλ προσφέρει στη Ρωσία πρόσκαιρα γεωπολιτικά και οικονομικά οφέλη, όπως αύξηση εσόδων από το πετρέλαιο και αποδυνάμωση της δυτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία. Όμως, η προοπτική πυρηνικού ατυχήματος, αλλαγής καθεστώτος στο Ιράν και ευρύτερης αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή συνιστά υπαρξιακή απειλή για τα στρατηγικά συμφέροντα της Μόσχας. Η Ρωσία επωφελείται, αλλά δεν θέλει τη φωτιά να φτάσει στην αυλή της.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Τα τρία σενάρια για την απάντηση του Ιράν στις ΗΠΑ – Τα επόμενα 24ωρα θα κρίνουν την κατάσταση
• Άλμα 15% στο πετρέλαιο μετά τον πόλεμο Ισραήλ–Ιράν. Έρχεται νέο ενεργειακό σοκ;
• Το Ιράν απαντά στις επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ: «Δεν σταματούν οι πυρηνικές μας δραστηριότητες»