Πώς το “America First” ένωσε… την Ευρώπη – Το παράδοξο αποτέλεσμα του Τραμπ
Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ορκίστηκε Πρόεδρος το 2017, πολλοί στην Ευρώπη φοβήθηκαν για το μέλλον των διατλαντικών σχέσεων. Ο όρος “America First” προμήνυε μια επιθετική εξωτερική πολιτική, με λιγότερη διάθεση για συμμαχίες και περισσότερη πίεση προς παραδοσιακούς εταίρους.
Οκτώ χρόνια μετά, το παράδοξο είναι εμφανές: η πολιτική αυτή αντί να διασπάσει, ένωσε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την κρίση εμπιστοσύνης και το σοκ του Brexit, η Ε.Ε. κατάφερε σταδιακά να ανακτήσει σταθερότητα, πολιτική συνοχή και θεσμική εμπιστοσύνη.
Η απειλή Τραμπ «ένωσε» την Ε.Ε.
Η στάση των ΗΠΑ —με νέους δασμούς, προσβολές μέσω Signal, και ρητορική αποστασιοποίησης από το ΝΑΤΟ— λειτούργησε καταλυτικά για την εσωτερική συνοχή του ευρωπαϊκού μπλοκ. Οι Ευρωπαίοι αντέδρασαν με συνεργασία. Η Δανία, παραδοσιακά επιφυλακτική απέναντι σε κοινές πολιτικές, είδε την εμπιστοσύνη των πολιτών στην Ε.Ε. να φτάνει στο 74% (από 63% πέντε χρόνια πριν), τάση που καταγράφεται σε όλη την Ευρώπη.
Αυτονομία και ενιαία φωνή στην παγκόσμια σκακιέρα
Από την ενοποιημένη αγορά εμβολίων στην πανδημία έως την κοινή απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ε.Ε. έχει ενισχύσει τον ρόλο της ως παγκόσμιος δρων. Το κοινό αμυντικό πλαίσιο, οι αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες και οι ενιαίες εμπορικές διαπραγματεύσεις επιβεβαιώνουν ότι το μπλοκ δρα πλέον με μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία.
Η επιστροφή του Τραμπ και οι νέες ισορροπίες
Ο δεύτερος κύκλος της προεδρίας Τραμπ συνοδεύτηκε από νέες εντάσεις. Απειλές για νέους δασμούς 30% στα ευρωπαϊκά προϊόντα, δηλώσεις περί «αντι-αμερικανικού» χαρακτήρα της Ε.Ε. και προκλητικά σενάρια όπως η υποτιθέμενη «εισβολή στη Γροιλανδία» ενίσχυσαν το αίσθημα αποξένωσης.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ωστόσο, απέφυγαν να καταφύγουν σε διμερείς συμφωνίες. Αντίθετα, παρουσίασαν ένα ενιαίο μέτωπο απέναντι στις πιέσεις της Ουάσιγκτον, ακόμη και όταν κάποιοι κύκλοι στις ΗΠΑ εξέφραζαν δυσφορία για την αδυναμία απευθείας διαπραγμάτευσης με τη Γερμανία ή τη Γαλλία.
Η στάση των ΗΠΑ μπορεί να αποδυνάμωσε τις διατλαντικές σχέσεις, αλλά ενίσχυσε τις ευρωπαϊκές. Ο Τραμπ, άθελά του, ίσως αποδειχθεί ο άνθρωπος που συνέβαλε περισσότερο στην πολιτική ωρίμανση και ενοποίηση της Ε.Ε. τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα.
