Πόσο κοστίζει στους ίδιους τους ψηφοφόρους του η εμπορική πολιτική του Τραμπ

Των Nick Lichtenberg και Eva Roytburg

«Κατάρρευση ή άνθηση;» Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα που βρίσκεται στην καρδιά της μεγάλης πρόβλεψης της UBS για την οικονομία των ΗΠΑ από το 2026 έως το 2028. Αλλά η ομάδα με επικεφαλής τον οικονομολόγο Jonathan Pingle είναι αντιμέτωπη επίσης με ένα ερώτημα που οι οικονομολόγοι έχουν θέσει καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025: το γεγονός ότι οι δασμοί ισοδυναμούν με μια μεγάλη αύξηση φόρων. Η ανάλυσή τους διαπιστώνει ότι οι δασμοί λειτουργούν ως σημαντικός τροχοπέδη στην ανάπτυξη και συμβάλλουν ενεργά στον επίμονο πληθωρισμό, διαβρώνοντας τα κέρδη για το πραγματικό εισόδημα των καταναλωτών.

«Οι δασμοί συνιστούν μια μεγάλη αύξηση φόρων», αναφέρει απλά η έκθεση. Σύμφωνα με την UBS, οι τρέχουσες δασμολογικές πολιτικές συνεπάγονται έναν σταθμισμένο μέσο δασμολογικό συντελεστή 13,6%, με βάση τα μερίδια εισαγωγών του 2024, νούμερο πενταπλάσιο σε σχέση με μόλις 2,5% στην αρχή του έτους. Αυτός ο απότομος ρυθμός μεταφράζεται ουσιαστικά σε φόρο επί των εισαγωγών που αντιπροσωπεύει το 1,2% του ΑΕΠ.

Ο πιο άμεσος αντίκτυπος του εμπορικού καθεστώτος γίνεται αισθητός στις αυξανόμενες τιμές. Η UBS εκτιμά ότι το νέο εμπορικό καθεστώς θα προσθέσει 0,8 ποσοστιαίες μονάδες στον βασικό πληθωρισμό PCE το 2026, που επαρκούν για να σβήσουν την ετήσια πρόοδο στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και να διατηρήσουν την άνοδο των τιμών περίπου στο 3,5%, ακόμη και αν υποχωρήσουν άλλες πιέσεις, όπως η στέγαση ή η ενέργεια.

Μακροπρόθεσμα, η UBS αναμένει ότι οι δασμοί θα έχουν σωρευτικό άμεσο αντίκτυπο 1,4 ποσοστιαίων μονάδων στο επίπεδο του βασικού πληθωρισμού PCE έως το 2028, φτάνοντας σχεδόν τις 1,9 μονάδες μόλις ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις, όπως η αναδρομολόγηση της αλυσίδας εφοδιασμού και η αύξηση των τιμών από τους εγχώριους παραγωγούς υπό δασμολογική προστασία. Με απλά λόγια: οι δασμοί από μόνοι τους θα μπορούσαν να ευθύνονται σχεδόν για τα δύο τρίτα του εναπομείναντος χάσματος μεταξύ του τρέχοντος πληθωρισμού και του στόχου του 2% της Fed.

Οι πληθωριστικές πιέσεις πλήττουν τα νοικοκυριά

Αυτή η μετακύλιση τιμών που σχετίζεται με τους δασμούς μεταφράζεται ήδη σε πίεση στα αμερικανικά νοικοκυριά. Με τη μέση αύξηση των ωριαίων αποδοχών να έχει επιβραδυνθεί σε περίπου 3,5% ετησίως τους τελευταίους έξι μήνες και το συνολικό εισόδημα από μισθοδοσία να κυμαίνεται περίπου στο 3,25% ετησίως, αυτή η πληθωριστική έξαρση αποδεικνύεται δαπανηρή. Οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι ο τριμηνιαίος ετήσιος πληθωρισμός PCE θα κυμανθεί μεταξύ 3% και 4% τα επόμενα δύο τρίμηνα, εξαλείφοντας ουσιαστικά αυτά τα εισοδηματικά κέρδη.

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι τα περισσότερα νοικοκυριά είναι λιγότερο ικανά να αντέξουν τον πληθωρισμό τώρα από ό,τι πριν από δύο χρόνια. Ενώ τα νοικοκυριά με υψηλότερο εισόδημα υποστηρίζονται από τον πλούτο της αγοράς μετοχών που καθοδηγείται από την τεχνητή νοημοσύνη, τα νοικοκυριά κάτω από το ανώτερο 20% της κατανομής εισοδήματος υποφέρουν από ιστορικά χαμηλά ρευστά περιουσιακά στοιχεία. Το αυξανόμενο κόστος, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της αγοράς εργασίας, μειώνει τις αντιλήψεις των καταναλωτών για τις μελλοντικές προοπτικές.

Αυτό το εμπόδιο είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό επειδή η οικονομική επέκταση των ΗΠΑ χαρακτηρίζεται ήδη ως «επισφαλής». Οι τρέχουσες οικονομικές προοπτικές περιγράφονται ουσιαστικά ως «ένα μεγάλο ποντάρισμα στην τεχνητή νοημοσύνη», όπου οι μόνοι προφανείς τομείς ανάπτυξης είναι οι επενδύσεις σε λογισμικό και υπολογιστές (που τροφοδοτούνται από το ΑΙ) και η κατανάλωση που υποστηρίζεται από τον πλούτο της αγοράς μετοχών των ανώτερων εισοδημάτων. «Ένα αξιοσημείωτο κομμάτι της οικονομίας των ΗΠΑ βρίσκεται σε ύφεση», προσθέτει η UBS, συμπεριλαμβανομένων των πραγματικών επενδύσεων σε κατοικίες και των μη οικιστικών κατασκευών.

Επιστρέφουν τα χρήματα πίσω στον λαό;

Καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις αυξάνονται, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διαφημίζει τους δασμούς του όχι μόνο ως ασπίδα για την αμερικανική βιομηχανία, αλλά και ως νέα πηγή εισοδήματος των νοικοκυριών. Έχει διατυπώσει την ιδέα ενός «δασμολογικού μερίσματος» – μιας πληρωμής «τουλάχιστον 2.000 δολαρίων ανά άτομο (χωρίς να υπολογίζονται τα άτομα με υψηλό εισόδημα!)» – ισχυριζόμενος ότι η αύξηση των δασμολογικών εσόδων είναι αρκετά μεγάλη για να τα μοιραστεί απευθείας με τους Αμερικανούς.

Τα στοιχεία είναι σίγουρα εντυπωσιακά. Το Υπουργείο Οικονομικών εισέπραξε 195 δισεκατομμύρια δολάρια σε δασμολογικά έσοδα στο οικονομικό έτος 2025, αυξημένα κατά 153% από 77 δισεκατομμύρια δολάρια το προηγούμενο έτος. Η Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό προβλέπει ότι οι ευρύτατοι «αμοιβαίοι δασμοί» του Τραμπ θα μπορούσαν να αποφέρουν 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2029 και 2,8 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2034. Αυτό θα αύξανε τους δασμούς από περίπου 2,7% των συνολικών ομοσπονδιακών εσόδων σε σχεδόν 5%, που είναι συγκρίσιμο με την επιβολή ενός νέου φόρου μισθοδοσίας ή την περικοπή του ενός πέμπτου του αμυντικού προϋπολογισμού.

Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι τα μαθηματικά πίσω από το προτεινόμενο μέρισμα του Τραμπ δεν βγαίνουν. Ο John Ricco του Budget Lab του Yale εκτιμά ότι μια πληρωμή 2.000 δολαρίων για κάθε Αμερικανό θα κοστίσει περίπου 600 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό πολύ μεγαλύτερο από τα έσοδα της κυβέρνησης από τους δασμούς.

«Τα έσοδα που θα εισρεύσουν δεν θα είναι επαρκή», δήλωσε ο Ricco στο Associated Press. Ακόμα και ο Υπουργός Οικονομικών Scott Bessent φάνηκε αιφνιδιασμένος, λέγοντας στην εκπομπή This Week του ABC ότι δεν είχε συζητήσει την ιδέα με τον Trump και υπονοώντας ότι οποιοδήποτε rebate πιθανότατα θα εμφανιστεί ως μελλοντική μείωση φόρων.

Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν επίσης ότι ενώ οι δασμοί δημιουργούν έσοδα, αυτό το κάνουν αυξάνοντας τις τιμές. Οι εισαγωγείς συνήθως μετακυλίουν αυτό το κόστος στους καταναλωτές, και κάπως έτσι η συγκεκριμένη πολιτική λειτουργεί περισσότερο σαν φθίνουσα φορολογία παρά σαν μέρισμα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• BBC: Eτοιμάζεται να ζητήσει συγνώμη από τον Ντόναλντ Τραμπ για το ντοκιμαντέρ «Panorama»
• Τέλος στο μακροβιότερο shutdown στις ΗΠΑ: Ο Τραμπ «ξεπάγωσε» την κυβέρνηση μετά από 43 ημέρες
• Κίμπερλι Γκιλφόιλ: Θέλω τον Τραμπ στην Αθήνα – Οι ΗΠΑ επενδύουν στην Ελλάδα και τον Πειραιά