Πόσο εκτεθειμένοι είναι στην παραπληροφόρηση οι Έλληνες πολίτες;
Η εξάρτηση μας από το διαδίκτυο είναι τέτοια που αν μείνουμε για λίγη ώρα εκτός ψηφιακού συστήματος, έχουμε την αίσθηση ότι αποσυνδεόμαστε παράλληλα από τον φυσικό κόσμο και μας πιάνει πανικός! Και αυτό γιατί έχουμε εθιστεί στο να καταναλώνουμε διαρκώς περιεχόμενο, να βομβαρδιζόμαστε από ειδήσεις, να δηλώνουμε την παρουσία μας μέσω κάποιας ανάρτησης στα social media, ενώ η διάσπαση προσοχής τείνει να μετατραπεί σε βασικό χαρακτηριστικό μας.
Και αν στο παρελθόν η ανάγνωση μιας εφημερίδας που απαιτούσε εστίαση, προσήλωση και κριτική ικανότητα, ήταν ο βασικός πυλώνας ενημέρωσης και μια μορφή ιεροτελεστίας, σήμερα τα νέα διοχετεύονται γρήγορα και αφιλτράριστα μέσα από το κινητό τηλέφωνο, το tablet ή τον υπολογιστή. Τα αποτελέσματα της έρευνας flash Ευρωβαρόμετρο «Social Media 2025», που διεξήχθη τον Ιούνιο του 2025 και δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ενδεικτικά της νέας κατάστασης που έχει διαμορφωθεί.
Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδειχθεί σε βασική πηγή ενημέρωσης για μεγάλο μέρος των πολιτών, και στην Ελλάδα – κυρίως για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα – ενώ η έκθεση σε παραπληροφόρηση και ψευδείς ειδήσεις συνεχίζει να αποτελεί σημαντική πρόκληση για όλη την ΕΕ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι πάνω από πέντε στους δέκα ερωτηθέντες (56%) χρησιμοποιούν στην Ελλάδα πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να ενημερωθούν, με την τηλεόραση να περνά σε δεύτερη μοίρα, με ποσοστό 54%, σε αντίθεση με τον μέσο όρο της ΕΕ που φαίνεται να την προτιμά ακόμα για να ενημερωθεί (71%). Αξίζει να σημειωθεί πως μόλις το 34% των πολιτών στην Ελλάδα επιλέγουν να ενημερωθούν άμεσα από εφημερίδες, περιοδικά και διαδικτυακές εκδόσεις, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος φτάνει το 41%.
Η μάστιγα των fake news!
Μεγάλο αγκάθι αποτελεί η παραπληροφόρηση στην Ελλάδα καθώς το 74% παραδέχτηκε πως έχει εκτεθεί σε fake news, τουλάχιστον κάποιες φορές την τελευταία εβδομάδα, ποσοστό που υπερβαίνει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στην ΕΕ του 66%.
Σε ότι αφορά την ιεράρχηση των μέσω κοινωνικής δικτύωσης, θα λέγαμε ότι οι Έλληνες, αν και πειραματίζονται με νέα μέσα, στο κομμάτι της ενημέρωσης παραμένουν παραδοσιακοί. Σχεδόν επτά στους δέκα (68%) προτιμούν να χρησιμοποιούν το Facebook για να ενημερώνονται, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο στην ΕΕ (58%). Αντίστοιχα οι νέοι ηλικίας 15-24 ετών στη χώρα μας δήλωσαν ότι πρώτη πηγή ενημέρωσής τους για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα είναι το Instagram (66%), γεγονός που συμβαδίζει και με τα δεδομένα για τους νέους γενικά στην ΕΕ (64%).
Η εγκυρότητα, η αξιοπιστία και η διασταύρωση πηγών, βασικές αρχές στον χώρο της δημοσιογραφίας, βάλλονται και αυτό δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη ΕΕ, σχεδόν 4 στους δέκα συμμετέχοντες δήλωσαν πως ακολουθούν influencers ή δημιουργούς περιεχομένου στα κανάλια μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες (51%) δήλωσαν πως αν και χρησιμοποιούν τα σόσιαλ μίντια, δεν ακολουθούν influencers ή δημιουργούς περιεχομένου, σε αντίθεση με τον μέσο όρο της ΕΕ (37%).
Τέλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει πολύ σημαντική για τους περισσότερους πολίτες, ακόμα κι αν δεν ενημερώνονται καθημερινά για τις ευρωπαϊκά ζητήματα. Παρόλο που η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί «σημαντικό» ότι η χώρα τους είναι μέλος της ΕΕ (66%), μόλις το 22% δηλώνει ότι παρακολουθεί στενά τι συμβαίνει στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή «τις περισσότερες φορές», και περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα (44%) αναφέρουν ότι το κάνουν «περιστασιακά». Στην Ελλάδα σχεδόν επτά στους δέκα (68%) δήλωσαν πως παρακολουθούν, έστω και περιστασιακά, τις εξελίξεις στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
