Πού οδηγεί η πρωτοβουλία Τραμπ για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Ο χρόνος κυλά υπέρ Πούτιν
«Vladimir, ΣΤΑΜΑΤΑ!» ήταν το ικετευτικό μήνυμα του Donald Trump μετά τον πρόσφατο ρωσικό βομβαρδισμό του Κιέβου. Αλλά είναι απίθανο ο Vladimir Putin να σταματήσει, σημειώνουν σε άρθρο γνώμης τους οι Financial Times.
Πράγματι, ο Ρώσος πρόεδρος πιστεύει ότι ο χρόνος είναι με το μέρος του στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας — τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στη διεθνή σκηνή. Ο Trump προσπαθεί να προχωρήσει με ένα ειρηνευτικό σχέδιο.
Οι ηγέτες της Ουκρανίας και της Ρωσίας βρίσκονται σε περίεργα παρόμοιες θέσεις απέναντι στη διπλωματική επίθεση του Trump. Ούτε ο Putin ούτε ο Zelensky βλέπουν θετικά το ειρηνευτικό σχέδιο του Trump — παρά την επιμονή του Marco Rubio, υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, ότι αυτός είναι ο «καλύτερος δρόμος για να προχωρήσουμε».
Αλλά και οι δύο κατανοούν τους κινδύνους του να προκαλέσουν τον Trump. Ως αποτέλεσμα, τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία υιοθετούν παρόμοια στρατηγική.
Συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις Trump να μιλήσουν για ειρήνη — ενώ ελπίζουν η άλλη πλευρά εκείνη τελικά θα κατηγορηθεί, αν και όταν οι ειρηνευτικές προσπάθειες αποτύχουν. Είναι πιθανό ότι, υπό αμερικανική πίεση, η Ουκρανία και η Ρωσία θα συμφωνήσουν σε μια κατά χρονικά περιορισμένη κατάπαυση του πυρός.
Αλλά οι προσδοκίες να μετατραπεί αυτό σε μια ουσιαστική ειρηνευτική συμφωνία παραμένουν χαμηλές — διότι οι πολεμικοί στόχοι των δύο χωρών παραμένουν βαθιά ασύμβατοι.
Στόχος της Ρωσίας
Ο βασικός στόχος της Ρωσίας φαίνεται πως παραμένει να παύσει η Ουκρανία να υπάρχει ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος. Αυτό πιθανότατα δεν θα σήμαινε την επίσημη ενσωμάτωσή της στη Ρωσία. Αλλά θα απαιτούσε συνθήκες που θα περιόριζαν το μέγεθος και τις δυνατότητες του ουκρανικού στρατού — καθώς και τις διπλωματικές και στρατιωτικές σχέσεις της χώρας με τη Δύση.
Η Ουκρανία θα έβγαινε από μια τέτοια συμφωνία ως δορυφορικό κράτος υπό την επιρροή της Ρωσίας και στο έλεός της. Το τρέχον σχέδιο των ΗΠΑ επικρίθηκε ευρέως στην Ευρώπη επειδή ικανοποιεί βασικές ρωσικές απαιτήσεις για τον έλεγχο των κατεχόμενων εδαφών και για την αμερικανική αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία.
Παρ’ όλα αυτά, απέχει πολύ από αυτό που θέλει η Ρωσία — όσον αφορά τα ευρύτερα ζητήματα της ουκρανικής κυριαρχίας και ουδετερότητας.
Η στάση της Ουκρανίας
Πιστεύοντας ότι ο Putin εξακολουθεί να επιδιώκει την καταστροφή της χώρας τους, οι Ουκρανοί είναι επίσης καχύποπτοι απέναντι στο ειρηνευτικό σχέδιο της Αμερικής. Η παραχώρηση εδαφών στην Κριμαία και την ανατολική Ουκρανία είναι εξαιρετικά δύσκολη για το Κίεβο.
Αλλά ο Zelensky είναι επίσης απρόθυμος να συμφωνήσει σε οτιδήποτε περιορίζει το δικαίωμα της Ουκρανίας να υπερασπιστεί τον εαυτό της σε μελλοντικούς πολέμους — ή την εμποδίζει να οικοδομήσει διπλωματικούς, οικονομικούς και αμυντικούς δεσμούς με τη Δύση.
Ακόμη κι αν η ένταξη στο ΝΑΤΟ τεθεί εκτός συζήτησης, η Ουκρανία εξακολουθεί να επιδιώκει απτές εγγυήσεις ασφάλειας από τη Δύση. Διαφορετικά, οι Ουκρανοί πιστεύουν ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει μια κατάπαυση του πυρός ως ευκαιρία για να άρει τις κυρώσεις — ενώ προετοιμάζεται για τον επόμενο γύρο πολέμου.
Το ερώτημα ποιον θα κατηγορήσει ο Trump — αν και όταν αποτύχουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες — παραμένει κρίσιμο. Το ιδανικό σενάριο για τον Putin είναι ο Trump να στραφεί εναντίον του Zelensky — και μετά να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και να σταματήσει την προμήθεια όπλων και πληροφοριών μάχης στην Ουκρανία.
Η ουκρανική κυβέρνηση ελπίζει ότι αν ο Trump καταλήξει τελικά στο συμπέρασμα πως ο Putin είναι το πραγματικό εμπόδιο για την ειρήνη, τότε ο Αμερικανός πρόεδρος θα συμφωνήσει να εντείνει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και να στείλει νέα πακέτα οπλισμού στην Ουκρανία.
Προβάδισμα
Όπως έχουν τα πράγματα, φαίνεται ότι οι πιθανότητες είναι υπέρ της Ρωσίας. Ο θαυμασμός του Trump προς τον Putin και η εκπεφρασμένη αντιπάθειά του προς τον Zelensky καθιστούν πιθανό να χάσει πρώτα την υπομονή του με τον Ουκρανό ηγέτη.
Ο Trump έλκεται επίσης από την ιδέα της επαναφοράς επιχειρηματικών σχέσεων με τη Ρωσία. Θα προτιμούσε να υπογράψει επικερδείς νέες επιχειρηματικές συμφωνίες στη Μόσχα παρά να εγκρίνει ακριβά νέα πακέτα στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο έχει επίσης λόγους να ελπίζει ότι, αν ο Trump χαλαρώσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, θα ασκηθεί πίεση και εντός της ΕΕ για αποδυνάμωση των ευρωπαϊκών κυρώσεων.
Η αποτυχία ενός υπερεθνικιστή φιλορώσου υποψήφιου να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία το Σαββατοκύριακο αποτελεί πλήγμα για τον Putin, αλλά δεν εγγυάται τη διατήρηση των κυρώσεων της ΕΕ, οι οποίες πρέπει να ανανεώνονται ομόφωνα — πράγμα που σημαίνει ότι απαιτείται και η στήριξη του Viktor Orban της Ουγγαρίας.
Ακόμη και αν ο Trump και η ΕΕ πειστούν να διατηρήσουν τις κυρώσεις μετά από αποτυχία ειρηνευτικών συνομιλιών, είναι πιθανή μια σημαντική μείωση της αμερικανικής χρηματοδότησης και στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Η κατάσταση στο πεδίο της μάχης είναι εξαιρετικά ρευστή.
Η Ρωσία καταγράφει αργή πρόοδο. Αλλά δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο ρωσικός στρατός μπορεί σύντομα να μην διαθέτει αρκετά άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα για ταχεία προέλαση — αν καταφέρουν να διασπάσουν τις ουκρανικές γραμμές.
Η ουκρανική τεχνογνωσία στον αμυντικό πόλεμο και τη χρήση drones προκαλεί επίσης τεράστιες απώλειες στη Ρωσία — εκτιμάται ότι φτάνουν τους 1.500 νεκρούς ή τραυματίες την ημέρα.
Αλλά ορισμένες από τις ίδιες πηγές εκτιμούν ότι οι ουκρανικές απώλειες φτάνουν περίπου στα δύο τρίτα των ρωσικών.
Δεδομένου ότι ο πληθυσμός της Ουκρανίας είναι περίπου το ένα τέταρτο αυτού της Ρωσίας, ο Putin έχει λόγους να πιστεύει ότι τελικά θα επικρατήσει σε έναν πόλεμο φθοράς. Ο Trump έχει δίκιο όταν χαρακτηρίζει αυτά τα φρικτά επίπεδα απωλειών «λουτρό αίματος». Παρά την κριτική που δέχεται ο Αμερικανός πρόεδρος, έχει δίκιο να προσπαθεί να τερματίσει τη σφαγή.
Το θέμα είναι ότι, επειδή ο Putin πιστεύει ότι ο χρόνος είναι με το μέρος του, η Μόσχα έχει ελάχιστα κίνητρα να προβεί στις παραχωρήσεις που απαιτούνται για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης.
