Ρεύμα σε πραγματικό χρόνο – Τι αλλάζει από 1η Φεβρουαρίου στην τιμολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας
Η Ελλάδα μπαίνει επίσημα στην εποχή της ωριαίας τιμολόγησης ρεύματος, μετά τη δημοσίευση της υπουργικής απόφασης που θεσπίζει το πλαίσιο συμβάσεων δυναμικής τιμολόγησης. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση που, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, «μετατρέπει τον παθητικό καταναλωτή, παθητική επιχείρηση, σε ενεργό συμμετέχοντα του ενεργειακού συστήματος».
Από 1η Φεβρουαρίου 2026 για του μεγάλους πελάτες (επιχειρήσεις) και από 1η Απριλίου 2026 για τους μικρούς, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών καταναλωτών οι πάροχοι θα μπορούν να προσφέρουν προϊόντα όπου η τιμή του ρεύματος αλλάζει ανά ώρα και καθορίζεται από την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς επόμενης ημέρας. «Ο καταναλωτής αποκτά για πρώτη φορά πλήρη ορατότητα στο πραγματικό κόστος του ρεύματος», εξηγεί στέλεχος της αγοράς. «Και αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μεταφέρει κατανάλωση, να αξιοποιήσει φθηνές ώρες και να ελέγξει τον λογαριασμό του» σημειώνει.
Η απόφαση καθιστά σαφές ότι η δυναμική τιμολόγηση δεν είναι πλέον ένα εξειδικευμένο προϊόν αλλά μια νέα βασική κατηγορία συμβολαίου. Για πρώτη φορά, ο καταναλωτής θα γνωρίζει από τις 17:00 της προηγούμενης ημέρας τι θα πληρώσει την επόμενη, καθώς οι πάροχοι υποχρεώνονται να αναρτούν τις ωριαίες τιμές σε ειδική ψηφιακή πλατφόρμα και στις ιστοσελίδες τους. Η τιμή κάθε ώρας προκύπτει από τον μέσο όρο των 15λεπτων τιμών εκκαθάρισης της αγοράς επόμενης ημέρας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, ενώ παραμένει σταθερό το περιθώριο («Βασική Τιμή» και συντελεστής Β) που ορίζει ο πάροχος για το σύνολο της 12μηνης σύμβασης.
Το νέο πλαίσιο μεταφέρει σημαντικές υποχρεώσεις στις εταιρείες προμήθειας. Όσοι πάροχοι εξυπηρετούν πάνω από 200.000 πελάτες είναι πλέον υποχρεωμένοι να προσφέρουν τουλάχιστον ένα δυναμικό πρόγραμμα, ενώ όλοι οι πάροχοι οφείλουν να ενημερώνουν τους καταναλωτές σε πραγματικό χρόνο για υψηλές τιμές. Η απόφαση καθιστά υποχρεωτική την αποστολή ειδοποίησης (ALERT) όταν προβλέπεται πως η τιμή θα ξεπεράσει τα 180 ευρώ/MWh, δίνοντας στους καταναλωτές τη δυνατότητα να μετακινήσουν φορτία, όπως θερμοσίφωνες, πλυντήρια ή φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος, σε ώρες χαμηλότερης τιμολόγησης. Το μέτρο αυτό λειτουργεί ως μηχανισμός άμυνας απέναντι στη μεταβλητότητα της αγοράς, μειώνοντας τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης αύξησης λογαριασμών σε περιόδους ενεργειακής έντασης.
Ένα από τα πιο καθοριστικά σημεία της απόφασης αφορά την προστασία του καταναλωτή από πρακτικές που τα προηγούμενα χρόνια έχουν δημιουργήσει δυσφορία και αβεβαιότητα στην αγορά. Οι πάροχοι δεν μπορούν πλέον να επιβάλλουν οποιοδήποτε τέλος αλλαγής προμηθευτή ή τέλος πρόωρης αποχώρησης για συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης, ενώ απαγορεύονται ρητά χρεώσεις τύπου «συνδρομής». Η σύμβαση πρέπει να είναι καθαρή, σταθερή για 12 μήνες ως προς τα βασικά της μεγέθη και να μην τροποποιείται μονομερώς από τον πάροχο. Παράλληλα, ο καταναλωτής δεν μπορεί να υπαχθεί σε τέτοιο πρόγραμμα χωρίς έγγραφη και πλήρως τεκμηριωμένη συναίνεση, αφού προηγηθεί αναλυτική ενημέρωση για τους κινδύνους, τις διακυμάνσεις, τον τρόπο υπολογισμού και τις μέγιστες/ελάχιστες χρεώσεις που θα είχε καταβάλει κατά τον προηγούμενο μήνα και έτος.
Για να λειτουργήσει το σύστημα, η απόφαση τοποθετεί στο επίκεντρο τους έξυπνους μετρητές. Η δυναμική τιμολόγηση μπορεί να προσφερθεί μόνο σε καταναλωτές με μετρητές που μπορούν να καταγράφουν κατανάλωση ανά ώρα, ενώ οι πάροχοι υποχρεούνται να διαθέτουν στους πελάτες πλήρη πρόσβαση τόσο στα επικυρωμένα ιστορικά δεδομένα κατανάλωσης όσο και στα μη επικυρωμένα δεδομένα σχεδόν πραγματικού χρόνου.
Η ΡΑΑΕΥ, από την πλευρά της, αναλαμβάνει ενισχυμένο εποπτικό ρόλο, παρακολουθώντας μηνιαίως τα στοιχεία των παρόχων, ελέγχοντας τη σήμανση των τιμολογίων, την πληρότητα της ενημέρωσης και τη συμμόρφωση με τους κανόνες διαφάνειας. Επιπλέον, για μια δεκαετία θα δημοσιεύει ετήσια έκθεση για την αγορά δυναμικών τιμολογίων, παρουσιάζοντας αναλύσεις διακύμανσης τιμών, σύγκριση με σταθερά ή κυμαινόμενα τιμολόγια, καταναλωτικές συμπεριφορές και παράπονα πελατών. Ο μηχανισμός αυτός δημιουργεί έναν δημόσιο δείκτη αξιοπιστίας και ποιότητας υπηρεσιών, που αναμένεται να επηρεάσει άμεσα την ανταγωνιστικότητα των παρόχων.
Η εφαρμογή του πλαισίου γίνεται σταδιακά: από 1 Φεβρουαρίου 2026 για τους μεγάλους πελάτες και από 1 Απριλίου 2026 για τους μικρούς, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών καταναλωτών. Η χρονική μετάβαση επιτρέπει στην αγορά να προσαρμοστεί, αλλά ταυτόχρονα προϊδεάζει για ένα «stress test» του συστήματος μέσα στο 2026, όταν οι εταιρείες προμήθειας θα βρεθούν αντιμέτωπες με αυξημένες τεχνικές και ενημερωτικές απαιτήσεις και οι καταναλωτές θα χρειαστεί να εξοικειωθούν με έναν εντελώς νέο τρόπο κατανόησης της τιμής του ρεύματος. Η επιτυχία ή η αποτυχία της μεταρρύθμισης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ψηφιακή ωριμότητα των παρόχων, την ικανότητα των καταναλωτών να αξιοποιούν την πληροφορία και τη σταθερότητα του χονδρεμπορικού περιβάλλοντος στο οποίο βασίζεται το σύστημα.
