ΣΕΒΕ: Τρεις περιφέρειες «κουβαλούν» το 82% των ελληνικών εξαγωγών – Πρωταγωνίστρια στα τρόφιμα η Κεντρική Μακεδονία
Yπόθεση κυρίως μεγάλων επιχειρήσεων και μόλις τριών ελληνικών περιφερειών -της Αττικής, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Πελοποννήσου- φαίνεται ότι είναι οι ελληνικές εξαγωγές, γεγονός που επιτάσσει τη λήψη μέτρων, για να μπουν περισσότεροι στο «παιχνίδι», προς όφελος της ελληνικής οικονομίας. Πάντως, η εξαγωγική επίδοση της Ελλάδας (ποσοστό των εξαγωγών επί του ΑΕΠ) έχει τριπλασιαστεί σε σχέση με τα χρόνια της δημοσιονομικής κρίσης, οι εξαγωγές τροφίμων σημειώνουν γραμμική αύξηση με επίκεντρο την Κεντρική Μακεδονία, ενώ και το εμπορικό έλλειμμα, παρότι παραμένει πολύ υψηλό, δεν συνδέεται πλέον μόνο με τις εισαγωγές καταναλωτικών προϊόντων, όπως συνέβαινε στο παρελθόν και ιδίως κατά τα έτη 2007-2008, αλλά και με αγορές κεφαλαιουχικού εξοπλισμού (π.χ., μηχανημάτων) από το εξωτερικό, ώστε να στηριχθούν οι ανάγκες των επιχειρήσεων για παραγωγική επέκταση ή εκσυγχρονισμό, στο πλαίσιο και των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του αναπτυξιακού νόμου και του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα παραπάνω γνωστοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια σημερινής συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση της μελέτης «Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά περιφέρεια 2020-2024» του Συνδέσμου Εξαγωγέων-ΣΕΒΕ.
Όπως επισήμανε ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ, Σίμος Διαμαντίδης, στο πλαίσιο της προσπάθειας που γίνεται για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της Ελλάδας, χρειάζεται να παραχθούν περισσότερα καινοτόμα προϊόντα, τα οποία όμως δεν είναι δυνατόν να καταναλωθούν όλα εντός της χώρας, άρα πρέπει να εξαχθούν. «Εδώ όμως γεννάται το πρόβλημα ότι το 80% των εξαγωγών στην Ελλάδα προέρχεται από το 20% των επιχειρήσεων των μεγάλων επιχειρήσεων. Πρέπει λοιπόν να βοηθήσουμε και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να εξάγουν, πράγμα δύσκολο, διότι οι Έλληνες μεταξύ τους δεν συνεργάζονται (ώστε να αποκτήσουν κρίσιμο μέγεθος) και αυτό είναι ένα πρόβλημα. Επίσης, έχουμε παρατηρήσει ότι το 82% των εξαγωγών της Ελλάδος το κάνουν τρεις περιφέρειες: Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου. Οι υπόλοιπες 10 πραγματοποιούν μόνο το 18% των εξαγωγών της Ελλάδος και αυτό είναι επίσης πρόβλημα. Επίσης, θα αρχίσει μια συνεργασία στο εγγύς μέλλον με την ΕΛΣΤΑΤ, για να μπορέσουμε να δούμε τι εισάγουμε από πρώτες ύλες. Διότι εισάγουμε πρώτες ύλες ή πρωτογενή προϊόντα περίπου 10 δισ. ευρώ, άρα πρέπει να (…)να δώσουμε κατευθύνσεις στις περιφέρειες (…) να παράξουν τις πρώτες ύλες που εισάγουμε» είπε ο κ. Διαμαντίδης και πρόσθεσε ότι για να αλλάξει η εικόνα χρειάζονται περισσότερες συνενώσεις μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε να μπορούν να απευθυνθούν σε μεγαλύτερες αγορές όπως ήδη έγινε με τη Διεπαγγελματική Ακτινιδίου.
Πρόσθεσε ότι οι εξαγωγές, που το 2024 ανήλθαν σε 100 δισ. ευρώ (περίπου 49,5 δισ. στα προϊόντα και 51,5 δισ. στις υπηρεσίες) είναι πολύ σημαντικές για την Ελλάδα, αφού κάθε τέσσερις μονάδες αύξησής τους σημαίνουν μία μονάδα αύξησης στο ΑΕΠ και επιπλέον έσοδα δισεκατομμυρίων για το κράτος, «ώστε να μειώσει φόρους και να βοηθήσει αυτούς που έχουν ανάγκη χωρίς να δανειστεί» σημείωσε ο κ.Διαμαντίδης και συμπλήρωσε ότι το «made in Greece» είναι πλέον πολύ ισχυρό στο εξωτερικό. Ωστόσο, βραχνάς παραμένει το έλλειμμα, το οποίο διαμορφώνεται στα 34 δισ. ευρώ, καθώς η Ελλάδα εξάγει προϊόντα αξίας 50 δισ. ευρώ και εισάγει αγαθά ύψους 84 δισ. Την κατάσταση εξισορροπούν κάπως οι υπηρεσίες (π.χ τουρισμός, ναυτιλία, logistics), στις οποίες υπάρχει πλεόνασμα περίπου 22 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το συνολικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών να διαμορφώνεται τελικά σε 12-13 δισ. «Πρέπει να παράξουμε και να εξάγουμε περισσότερα προϊόντα για να μπορέσουμε να μειώσουμε το έλλειμμα και να μπορέσουν τα παιδιά μας να δουν καλύτερες μέρες μετά το 2032. Άρα λοιπόν οι εξαγωγές αναδεικνύονται σε ένα πολύ σημαντικό παράγοντα για την αύξηση του ΑΕΠ της χώρας και τη μείωση του δανεισμού του κράτους» υπογράμμισε, ενώ πρόσθεσε πως προκειμένου περισσότεροι επενδυτές να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα και να παράγουν εξαγώγιμα θα απαιτούνταν μια σειρά από αλλαγές σε επίπεδο φορολογικών ελαφρύνσεων ή και υπερεκπτώσεων, απονομής δικαιοσύνης, κόστους ενέργειας και αδειοδοτήσεων.
Αδυναμίες και δυνάμεις ανά βορειοελλαδική περιφέρεια
Πρόσω ολοταχώς, με γραμμική αύξηση και εμπορικό πλεόνασμα, κινούνται οι ελληνικές εξαγωγές τροφίμων, στις οποίες η Κεντρική Μακεδονία εισφέρει το μεγαλύτερο κομμάτι, όπως επισήμανε παρουσιάζοντας τη μελέτη ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΣΕΒΕ, Παναγιώτης Χασάπης. Οι εξαγωγές τροφίμων-ποτών της Περιφέρειας σχεδόν διπλασιάστηκαν την πενταετία 2020-2024. Με συνολικές εξαγωγές (όχι μόνο τροφίμων) ύψους άνω των 8 δισ. ευρώ το 2024, η εν λόγω περιφέρεια βρίσκεται στην εξαγωγική πρωτοπορία της Βόρειας Ελλάδας και κατατάσσεται δεύτερη μεταξύ των 13 περιφερειών, αμέσως μετά την Αττική (εξαγωγές 27,1 δισ) και ακολουθούμενη από την Πελοπόννησο (5,2 δισ. ευρώ). Κυριότερος προορισμός των εξαγωγών της Περιφέρειας είναι η Βόρεια Μακεδονία (13,2%), λόγω του αγωγού πετρελαίου προς τα Σκόπια, και ακολουθούν η Γερμανία (8,9%) και η Βουλγαρία (7,6%), η Ιταλία (5,4%) και οι ΗΠΑ (4,6%). Η Θεσσαλονίκη πρωταγωνιστεί στην Περιφέρεια, με εξαγωγές ύψους 5,6 δισ. ευρώ πέρυσι και πρώτο εξαγώγιμο προϊόν τα πετρελαιοειδή, ενώ σε όλες τις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες -πλην Κιλκίς, όπου επικρατούν τα μέταλλα- ο κλάδος των τροφίμων κυριαρχεί στο εξαγωγικό τους προφίλ. Αλλο κοινό στοιχείο είναι η συγκέντρωση εξαγωγικών βιομηχανιών σε συγκεκριμένους κλάδους στις διάφορες περιφερειακές ενότητες (πχ, στο Κιλκίς στους κλάδους του αλουμινίου και των ανελκυστήρων, στη Χαλκιδική στην ελιά, στην Πέλλα στα ροδάκινα και στην Πιερία στην ελιά, το χαρτί και το ακτινίδιο), ενώ υπάρχουν περιοχές όπου μία και μόνο βιομηχανία πραγματοποιεί το 50% των εξαγωγών.
Σε μια από τις τελευταίες θέσεις στον δείκτη περιφερειακής ανταγωνιστικότητας RCI της ΕΕ -225η μεταξύ 234 περιφερειών- κατατάσσεται η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η οποία όμως «το παλεύει» με τις εξαγωγές σημειώνοντας μικρή αύξηση κάθε χρόνο -στο 1,19 δισ. ευρώ το 2024, έναντι 1,01 δισ. το 2021 και 789 εκατ. το πανδημικό 2020. Τα κυριότερα προϊόντα που εξάγει η περιοχή είναι τα τρόφιμα, τα χημικά-πλαστικά και τα κλωστοϋφαντουργικά-ενδύματα, με την Τουρκία να φιγουράρει πρώτη μεταξύ των χωρών που υποδέχονται τις εξαγωγές της με μερίδιο 9,8%, λόγω κυρίως των πωλήσεων ελληνικού βαμβακιού στη γείτονα. Στη Δυτική Μακεδονία, το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν είναι τα κλωστοϋφαντουργικά-ενδύματα (30,8% των συνολικών εξαγωγών), κυρίως λόγω της γούνας, ενώ οι καλύτεροι πελάτες για τα αγαθά της περιοχής είναι οι χώρες Αλβανία και Ιταλία. Η εν λόγω Περιφέρεια παρουσιάζει ακόμα την ιδιαιτερότητα των αλλαγών που φέρνει η απολιγνιτοποίηση, ενώ παρουσιάζει μεγάλες ενδοπεριφερειακές ανισότητες.
Συνολικά για την Ελλάδα, η ΕΕ παραμένει ο κύριος εμπορικός εταίρος απορροφώντας το 55% των εξαγωγών (κυρίως στις αγορές της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Κύπρου και της Βουλγαρίας), ενώ το υπόλοιπο 45% κατευθύνεται σε Τρίτες χώρες (πχ, βαλκανικά κράτη, Τουρκία και ΗΠΑ). Ο κλάδος των πετρελαιοειδών κατατάσσεται πρώτος στις ελληνικέ εξαγωγές (με το 30,2% της συνολικής αξίας εξαγωγών) και ακολουθούν τα τρόφιμα (18,8%), τα χημικά-πλαστικά (13,4%), τα μέταλλα (10,9%) και οι μηχανές και συσκευές (8,7%). Υπενθυμίζεται ότι ο ΣΕΒΕ εκπροσωπεί 800 εξαγωγικές επιχειρήσεις ανά τη χώρα, με συνολικό τζίρο ύψους 55 δισ. ευρώ, εξαγωγές αξίας 30 δισ. και 80.000 εργαζομένους.
Χαιρετισμό απηύθυνε ο αντιπεριφερειάρχης Εξωστρέφειας Κεντρικής Μακεδονίας, ο οποίος επισήμανε ότι η εν λόγω μελέτη «δεν αποτελεί απλά ένα στατιστικό αποτύπωμα», αλλά οδηγό και πολύτιμο εργαλείο για τη διαμόρφωση στρατηγικής εξωστρέφειας στην Κεντρική Μακεδονία, τη λήψη αποφάσεων και την ανάπτυξη της των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής.
