Σπάνιες γαίες, βαθιές διαφωνίες: Νέος γύρος έντασης ΗΠΑ–Κίνας μετά τη Γενεύη
Το χάσμα κατανόησης μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας όσον αφορά στη συμφωνία της Γενεύης για τις σπάνιες γαίες αποκαλύπτει τον εύθραυστο χαρακτήρα των διπλωματικών δεσμεύσεων στον πυρήνα του σύγχρονου τεχνολογικού ανταγωνισμού. Όπως σημειώνει ο Κόρι Κομπς της Trivium China, οι δύο πλευρές φαίνεται να έχουν εντελώς διαφορετική ερμηνεία για το τι συμφωνήθηκε — και αυτό ήδη προκαλεί οικονομικές και πολιτικές παρενέργειες.
Οι ΗΠΑ κατηγορούν το Πεκίνο για αθέτηση της δέσμευσης να αποκαταστήσει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών, κρίσιμων για την παραγωγή μαχητικών αεροσκαφών, smartphones και άλλων τεχνολογικών εφαρμογών. Η Ουάσινγκτον θεωρούσε ότι οι εξαγωγικοί έλεγχοι θα αίρονταν πλήρως. Η Κίνα, ωστόσο, επιμένει ότι η συμφωνία ουδέποτε προέβλεπε κάτι τέτοιο και διατηρεί την απαίτηση για ειδική διαδικασία έγκρισης.
Ο Κομπς, μιλώντας στο Bloomberg TV και έχοντας καταθέσει στην Επιτροπή Οικονομικής και Ασφάλειας ΗΠΑ–Κίνας, τόνισε πως η διαδικασία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και είναι νωρίς για να γίνει λόγος για καθυστέρηση. Ωστόσο, η απογοήτευση της Ουάσινγκτον είναι εμφανής. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε την Κίνα για παραβίαση της συμφωνίας και κλιμάκωσε τα μέτρα, ενώ ο Κινέζος ΥΠΕΞ Ουάνγκ Γι έκανε λόγο για «αβάσιμες ενέργειες» από πλευράς ΗΠΑ.
Η σύγχυση επιτείνεται από την ασαφή διατύπωση της ίδιας της συμφωνίας, η οποία προέβλεπε την άρση των αντίμετρων που είχαν επιβληθεί από τις 2 Απριλίου χωρίς σαφείς λεπτομέρειες. Προς το παρόν, η Κίνα εξακολουθεί να εφαρμόζει εξαγωγικούς ελέγχους σε επτά τύπους σπάνιων γαιών — περιορισμοί που ισχύουν για όλες τις χώρες, όχι μόνο για τις ΗΠΑ.
Το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στην Κίνα σημείωσε ότι κάποιες αποστολές έχουν εγκριθεί, όμως η περιορισμένη προσφορά προκαλεί προβλήματα. Ιδιαίτερα ευάλωτος είναι ο αμερικανικός αμυντικός τομέας, που εξαρτάται από μαγνήτες φτιαγμένους με σπάνιες γαίες. «Δεν θα το παραδεχτούν δημόσια, αλλά είναι γεγονός», υπογραμμίζει ο Κομπς.
Το μεγάλο στοίχημα είναι οι έμμεσες εξαγωγές. Αν η Κίνα μπλοκάρει την πρόσβαση των ΗΠΑ σε ενδιάμεσα προϊόντα που περιέχουν σπάνιες γαίες —και εισάγονται κυρίως μέσω Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας— το πρόβλημα θα ενταθεί. «Οι ΗΠΑ αγοράζουν περισσότερο τελικό προϊόν παρά πρώτη ύλη. Εκεί κρύβεται η μεγαλύτερη απειλή», προειδοποιεί ο Κομπς.
