Τα ισχυρά και τα τρωτά σημεία του φορολογικού μας συστήματος
Ο χαμηλός φορολογικός συντελεστής φυσικών προσώπων επί μερισμάτων (5%) και ο συντελεστής φορολόγησης εταιρικού εισοδήματος (22%) που κινείται κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ ευνόησαν την βαθμολογία της Ελλάδας στον Δείκτη Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας για το 2025 αντισταθμίζοντας τα χαμηλά σκόρ από τις αδυναμίες του φορολογικού συστήματος, όπως π.χ. ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ.
Ειδικότερα, μετά την σημαντική άνοδο 15 θέσεων της Ελλάδας στον φετινό Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας (Economic Freedom of the World – EFW) του καναδικού Fraser Institute σε συνεργασία με το ΚΕΦΙΜ -καταλαμβάνοντας την 55η θέση μεταξύ 165 χωρών-, η χώρα μας κέρδισε και 3 θέσεις στον Δείκτη Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας του 2025 καταλαμβάνοντας την 23η θέση στη γενική κατάταξη.
Μερικά ισχυρά σημεία του φορολογικού συστήματος της Ελλάδας που οδήγησαν και στη βελτίωση της θέσης της συνοψίζονται στα εξής:
-Ο καθαρός φορολογικός συντελεστής φυσικών προσώπων επί μερισμάτων, στο 5%, είναι σημαντικά χαμηλότερος από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (24,7%) και τα κεφαλαιακά κέρδη από εισηγμένες μετοχές χωρίς ουσιαστική συμμετοχή στην ιδιοκτησία απαλλάσσονται από τη φορολογία.
-Ο συντελεστής φορολόγησης εταιρικού εισοδήματος στο 22% είναι χαμηλότερος από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (24,2%).
-Επίσης, οι κανονισμοί Ελεγχόμενων Αλλοδαπών Εταιρειών στην Ελλάδα είναι μετριοπαθείς και εφαρμόζονται μόνο στο παθητικό εισόδημα.
Την ίδια ώρα από την έκθεση αναδεικνύονται και μερικές αδυναμίες του φορολογικού συστήματος της Ελλάδας όπως:
-Οι εταιρείες αντιμετωπίζουν αυστηρούς περιορισμούς ως προς τα ποσά των καθαρών ζημιών χρήσης με τα οποία μπορούν να αντισταθμίσουν μελλοντικά κέρδη. Επίσης, δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ζημιές για να μειώσουν προηγούμενο φορολογητέο εισόδημα.
-Η Ελλάδα έχει ένα σχετικά περιορισμένο δείκτη φορολογικών συμβάσεων (58 συμβάσεις έναντι 76 του μέσου όρου του ΟΟΣΑ).
-Ακόμη, η Ελλάδα έχει έναν από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ (24%) με μία από τις πιο περιορισμένες φορολογικές βάσεις στον ΟΟΣΑ, καθώς καλύπτει μόλις το 43% της τελικής κατανάλωσης.
Η εικόνα στις χώρες του ΟΟΣΑ με καλές επιδόσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών για δωδέκατη συνεχόμενη χρονιά, η Εσθονία εμφανίζει τον καλύτερο φορολογικό κώδικα στον ΟΟΣΑ. Η κορυφαία αυτή επίδοση οφείλεται σε τέσσερα θετικά χαρακτηριστικά του φορολογικού της συστήματος:
-Έχει συντελεστή φορολόγησης εταιρικού εισοδήματος 20%, ο οποίος εφαρμόζεται μόνο στα διανεμόμενα κέρδη.
-Έχει ενιαίο φορολογικό συντελεστή 20% επί του εισοδήματος φυσικών προσώπων, ο οποίος δεν αφορά τα έσοδα τους από μερίσματα.
-Ο φόρος ιδιοκτησίας αφορά μόνο την αξία της γης και όχι την αξία των ακινήτων ή του κεφαλαίου.
-Έχει ένα φορολογικό σύστημα που εξαιρεί από την εγχώρια φορολόγηση το 100% των κερδών που αποκομίζουν από το εξωτερικό εγχώριες εταιρείες, με λίγους μόνο περιορισμούς.
Ενώ το φορολογικό σύστημα της Εσθονίας είναι το πιο ανταγωνιστικό στον ΟΟΣΑ, τα φορολογικά συστήματα των υπόλοιπων κορυφαίων χωρών παίρνουν υψηλές βαθμολογίες λόγω εξαιρετικών επιδόσεων σε μία ή και περισσότερες κύριες κατηγορίες φόρων. Για παράδειγμα, η Λετονία, η οποία πρόσφατα υιοθέτησε το εσθονικό σύστημα εταιρικής φορολόγησης, έχει ταυτόχρονα ένα σχετικά αποτελεσματικό σύστημα για τη φορολόγηση εισοδημάτων από εργασία.
Η Νέα Ζηλανδία έχει έναν σχετικά ενιαίο, χαμηλό φορολογικό συντελεστή ατομικών εισοδημάτων που ταυτόχρονα εξαιρεί σε μεγάλο βαθμό τα κεφαλαιακά κέρδη (με συνολικό ανώτατο συντελεστή 39%), έναν φόρο προστιθέμενης αξίας ευρείας βάσης, και δεν επιβάλει φορολόγηση σε κληρονομιές, μεταβιβάσεις ιδιοκτησίας, περιουσιακά στοιχεία ή χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.
Η Ελβετία έχει έναν σχετικά χαμηλό συντελεστή εταιρικής φορολόγησης (19,7%), έναν χαμηλό και ευρείας βάσης φόρο κατανάλωσης και έναν φορολογικό συντελεστή φυσικών προσώπων, ο οποίος εξαιρεί μερικώς από τη φορολόγηση τα κεφαλαιακά κέρδη.
Το Λουξεμβούργο επιβάλλει ΦΠΑ σε ευρεία βάση, στο 82% της τελικής κατανάλωσης, απαλλάσσει από τη φορολόγηση τα μακροπρόθεσμα κεφαλαιακά κέρδη χωρίς ουσιαστική συμμετοχή και διαθέτει ένα ανταγωνιστικό διασυνοριακό καθεστώς χωρίς παρακράτηση φόρων επί τόκων ή δικαιωμάτων.
Η Λιθουανία έχει έναν χαμηλό συντελεστή εταιρικής φορολόγησης (15%), επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αποσβένουν ένα μεγάλο ποσοστό του κόστους κεφαλαιακών επενδύσεων και επιβάλλει έναν σχετικά ενιαίο και χαμηλό φόρο ατομικού εισοδήματος.
Η Γαλλία έχει το λιγότερο ανταγωνιστικό φορολογικό σύστημα στον ΟΟΣΑ. Έχει τον υψηλότερο ανώτατο συντελεστή εταιρικής φορολόγησης, στο 36,13%, συμπεριλαμβανομένων πολλαπλών πρόσθετων φόρων και στρεβλωτικών φόρων επί της παραγωγής. Επίσης, επιβάλλει πολλούς στρεβλωτικούς φόρους ιδιοκτησίας με ξεχωριστές επιβαρύνσεις επί κληρονομιών, τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων και χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, επιπλέον ενός φόρου πλούτου επί της ακίνητης περιουσίας. Ο ΦΠΑ της καλύπτει περίπου το 50% της τελικής κατανάλωσης και έχει ένα από τα υψηλότερα όρια απαλλαγής εγγραφής ΦΠΑ.
Η Ιταλία έχει το δεύτερο λιγότερο ανταγωνιστικό φορολογικό σύστημα στον ΟΟΣΑ. Έχει πολλούς στρεβλωτικούς φόρους περιουσίας με ξεχωριστές επιβαρύνσεις επί των μεταβιβάσεων ακίνητης περιουσίας, των περιουσιών θανόντων και των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς και έναν φόρο περιουσίας επί επιλεγμένων περιουσιακών στοιχείων. Ο σχετικά υψηλός ΦΠΑ της Ιταλίας, στο 22%, εφαρμόζεται επί της έκτης λιγότερο ευρείας φορολογικής βάσης κατανάλωσης στον ΟΟΣΑ.
