Αυτά είναι τα μεγαλύτερα μέγα-τσουνάμι της ιστορίας
Τα τσουνάμι είναι από τα πιο απειλητικά φυσικά φαινόμενα στον πλανήτη, αλλά τα μέγα-τσουνάμι αποτελούν ξεχωριστή – και ιδιαιτέρως σπάνια – κατηγορία. Σε αντίθεση με τα «συμβατικά» τσουνάμι, που προκαλούνται ως επί το πλείστον από σεισμούς σε υποθαλάσσια ρήγματα, τα μέγα-τσουνάμι πυροδοτούνται συχνά από μαζικές κατολισθήσεις, ηφαιστειακές εκρήξεις ή ακόμη και από πρόσκρουση ουράνιων σωμάτων, γεγονότα που μπορούν να εκτοπίσουν τεράστιους όγκους νερού σε δευτερόλεπτα. Στην ιστορία της Γης έχουν σημειωθεί πολλά καταστροφικά μέγα-τσουνάμι, ορισμένα από τα οποία εξαφάνισαν ακτογραμμές, χωριά ή ακόμα και ολόκληρους πολιτισμούς.
Εκτός από τα πέντε που αναλύονται στη συνέχεια, παγκόσμια γεγονότα όπως το μέγα-τσουνάμι που προκλήθηκε πριν περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια από την πτώση του αστεροειδούς στο σημερινό Chicxulub (που εξαφάνισε και τους δεινόσαυρους), το τσουνάμι της Σαντορίνης (Θήρας) περίπου το 1600 π.Χ., και άλλα που συνδέονται με ηφαιστειακές εκρήξεις όπως του Ταμπόρα (1815) ή του Anak Krakatau (2018), έχουν βυθίσει στην ιστορία ένα μυστηριώδες αλλά και τρομακτικό αποτύπωμα.
1. Lituya Bay, Αλάσκα – 1958
Στις 9 Ιουλίου 1958, ένα σεισμικό γεγονός προκάλεσε την πτώση περίπου 90 εκατομμυρίων τόνων βράχων και πάγου στον απομονωμένο κόλπο Lituya Bay της Αλάσκας. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία του υψηλότερου κύματος που έχει καταγραφεί ποτέ από άνθρωπο: 524 μέτρα. Η καταστροφή παρέσυρε ολόκληρα στρώματα δάσους, ενώ από τους έξι ανθρώπους που βρίσκονταν στον κόλπο, οι δύο σκοτώθηκαν. Το φαινόμενο αποδείχνει πόσο καταστροφικά μπορεί να είναι τα τοπικά μέγα-τσουνάμι, παρά το γεγονός ότι δεν ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις.
2. Vajont Dam, Ιταλία – 1963
Στη βόρεια Ιταλία, μια τεράστια κατολίσθηση στην τεχνητή λίμνη του φράγματος Vajont προκάλεσε κύμα άνω των 250 μέτρων. Το νερό ξεχύθηκε πάνω από το φράγμα, παρασύροντας ολόκληρα χωριά και σκοτώνοντας περίπου 2,000 ανθρώπους. Είναι ένα από τα πιο δραματικά και θανατηφόρα μέγα-τσουνάμι που έχουν καταγραφεί σε σύγχρονη εποχή.
3. Mount Unzen, Ιαπωνία – 1792
Ένα ηφαιστειακό γεγονός και κατολίσθηση κοντά στο όρος Unzen προκάλεσε κύμα ύψους έως και 100 μέτρων στον κόλπο Ariake της Ιαπωνίας. Το τσουνάμι αφάνισε πόλεις και χωριά, αφήνοντας πίσω του περισσότερους από 15,000 νεκρούς – πρόκειται για τη φονικότερη ηφαιστειακή καταστροφή στη χώρα.
4. Storegga Slide, Βόρεια Θάλασσα – 8,200 χρόνια πριν
Πριν χιλιάδες χρόνια, μια τεράστια κατολίσθηση πυροδότησε μέγα-τσουνάμι, που έπληξε τη ζώνη της Βόρειας Θάλασσας και κατέστρεψε εντελώς τη γη του Doggerland μεταξύ Βρετανίας και Ευρώπης. Παρότι κανείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό θυμάτων, το γεγονός αυτό άλλαξε οριστικά τη γεωγραφία της Ευρώπης.
5. Krakatoa, Ινδονησία – 1883
Η έκρηξη του ηφαιστείου Krakatoa δημιούργησε καταρρακτώδη κύματα που ξεπέρασαν τα 40 μέτρα σε ορισμένες περιοχές. Η ισχύς των τσουνάμι προκάλεσε το θάνατο πάνω από 36,000 ανθρώπων και εξαφάνισε ολόκληρα παράκτια χωριά στη Σουμάτρα και την Ιάβα. Τα κύματα έφτασαν μάλιστα να φέρουν πλοία πολλά χιλιόμετρα στην ενδοχώρα.
Ενώ παραμένουν σπάνια γεγονότα σε σχέση με τα “κλασικά” τσουνάμι, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η κλιματική αλλαγή και η αποσταθεροποίηση γεωλογικών μαζών μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για νέες καταστροφικές εκδηλώσεις.
