Τα παλιά βιομηχανικά ακίνητα και καπνοβιομηχανίες που μετατρέπονται σε high-quality urban blocks
Σε κάθε αστικό κέντρο αλλά και στην ελληνική ύπαιθρο, διασώζονται, έστω και με τη μορφή ερειπίων, μικρές αλλά και μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες που παρήγαγαν από καπνό και σαπούνι έως κεραμίδια και κλωστές. Για δεκαετίες, ολόκληρες εγκαταστάσεις και κτίρια στην Αθήνα, στον Πειραιά, στη Θεσσαλονίκη αλλά και στη Δράμα παρέμεναν σιωπηλά μνημεία μιας εποχής που σημάδεψε την ελληνική παραγωγή και την οικονομική ζωή των πόλεων.
Τα τελευταία χρόνια, όμως, αναδύεται μια νέα τάση αστικής ανάπλασης που επαναπροσδιορίζει τη σχέση της Ελλάδας με τη βιομηχανική κληρονομιά. Παλαιές καπνοβιομηχανίες, αποθήκες και εργοστάσια αποκτούν νέα ταυτότητα, με ισχυρούς επενδυτές, developers και διεθνή funds να «βλέπουν» σε αυτά τα κτίρια, όχι μόνο ένα κομμάτι ιστορίας, αλλά και ευκαιρίες για premium γραφεία, κατοικίες, ξενοδοχεία και πολιτιστικούς χώρους.
Από τις πρώην εγκαταστάσεις της Παπαστράτος και την ιστορική καπνοβιομηχανία Κεράνη έως το έργο «Piraeus Gate», την καπναποθήκη Σπίρερ στη Δράμα και τα πρώην Κεραμεία Αλλατίνη στη Θεσσαλονίκη, τα παραδείγματα είναι πολλά, άλλοτε μεγάλων αστικών αναπλάσεων και άλλοτε μικρότερου βεληνεκούς. Η νέα αυτή τάση συνδυάζει βιώσιμη ανάπτυξη, αρχιτεκτονική αποκατάσταση και επενδυτική αξία, δημιουργώντας ένα νέο μοντέλο αστικής ανάπτυξης που μεταμορφώνει εγκαταλελειμμένα κτίρια σε σύγχρονα urban blocks υψηλής ποιότητας, ενώ ταυτόχρονα συνδέει το βιομηχανικό παρελθόν με τη σύγχρονη επιχειρηματικότητα, την τεχνολογία και τον πολιτισμό.
Piraeus Port Plaza
Η Dimand ήταν η πρώτη εταιρεία που «άνοιξε τον δρόμο» για την αξιοποίηση των παλαιών βιομηχανικών ακινήτων, επενδύοντας από το 2016 σε μεγάλης κλίμακας αστικές αναπλάσεις. Το σημείο εκκίνησης ήταν οι πρώην εγκαταστάσεις της καπνοβιομηχανίας Παπαστράτος στο λιμάνι και έδωσε ζωή σε ένα ανενεργό τμήμα της πόλης του Πειραιά. Μέσα σε μία πενταετία και ολοκληρώνοντας το 2020 δημιούργησε στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου ένα σημαντικό έργο, διεθνών προδιαγραφών, το «Piraeus Port Plaza», μια επένδυση που ξεπέρασε τα 116 εκατ. ευρώ. Σήμερα, στο Piraeus Port Plaza εργάζονται περίπου 7.500 εργαζόμενοι, φιλοξενούνται μεγάλες επιχειρήσεις και πολυεθνικές, ενώ η περιοχή έχει αποκτήσει νέο χαρακτήρα, με νέες υποδομές, χώρους εστίασης και βελτιωμένο δημόσιο χώρο. Το έργο θεωρείται τομή για την ελληνική αγορά ακινήτων, καθώς απέδειξε ότι η αναμόρφωση βιομηχανικών κτιρίων μπορεί να αποτελέσει κινητήριο μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης.
Piraeus Gate: Το νέο project
Στην ίδια λογική της αναδόμησης και ανάδειξης του βιομηχανικού αποθέματος της χώρας κινείται και η DKG Development, μία από τις νέες αλλά πλέον δραστήριες ελληνικές εταιρείες real estate στον χώρο των αναπλάσεων. Η εταιρεία με παρουσία από το 2019 στην αγορά και διευθύνοντα σύμβουλο τον Κωνσταντίνο Πετρίδη, έχει εξελιχθεί σε σημαντικό παίκτη στον τομέα του urban redevelopment, ενώ αυτή τη περίοδο «τρέχει» ένα καινούριο μεγάλο έργο στην είσοδο της πόλης του Πειραιά. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό έργο αστικής ανάπλασης, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να αναβαθμίσει την είσοδο του Πειραιά και να προσφέρει νέα πνοή στην περιοχή. Το έργο, συνολικής ανάπλασης 81.055 τ.μ., περιλαμβάνει τη δημιουργία χώρων πρασίνου, εμπορικών και οικιστικών ακινήτων, καθώς και υποδομών που θα εξυπηρετούν τόσο τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες. «Το έργο υλοποιείται σε φάσεις και στόχος μας είναι να ολοκληρώσουμε την πρώτη φάση που περιλαμβάνει 27.000 τ.μ. μέχρι το τέλος του 2026, φέρνοντας στον Πειραιά έναν σύγχρονο και βιώσιμο χώρο που θα συμβάλλει στην τοπική ανάπτυξη και την οικονομική αναζωογόνηση της περιοχής» είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο Fortune Greece, o πρόεδρος και ceo της DKG Development, Κ. Πετρίδης.
Καπνοβιομηχανία Κεράνη
Από τα πιο εμβληματικά παραδείγματα του νέου κύματος μετασχηματισμού βιομηχανικών κτιρίων είναι η αναβίωση της ιστορικής καπνοβιομηχανίας Κεράνη στον Πειραιά. Το εμβληματικό συγκρότημα, που περικλείεται από τις οδούς Λεωφόρος Αθηνών-Πειραιώς, Αλμυρίδος, Κωνσταντινουπόλεως και Νικολετόπουλου και για δεκαετίες παρέμενε ανενεργό, έχει περάσει πλέον στα χέρια του καναδικού ομίλου Mercan -μετρά μόλις έναν χρόνο παρουσίας στην Ελλάδα-, ο οποίος έχει αναλάβει την πλήρη αξιοποίησή του. Το περασμένο διάστημα, η καναδική εταιρεία που φιλοδοξεί να μετατρέψει την παλαιά καπνοβιομηχανία σε πολυτελείς κατοικίες, πήρε το «πράσινο φως» από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού για τη μελέτη εκτέλεσης εργασιών για το project. Βάσει σχεδιασμού, η πρόταση των Καναδών προβλέπει τη μετατροπή του κτιρίου σε ακίνητο μεικτών χρήσεων με κατοικίες, χώρους εστίασης, κατάστημα πώλησης τροφίμων και γραφεία. Πιο συγκεκριμένα, η πρόταση προβλέπει την ανάπτυξη 408 κατοικιών επιφάνειας από 44 έως 69 τ.μ., με τις τιμές να ξεκινούν από τα 250.000 ευρώ. Από τον 1ο έως τον 6ο όροφος τους χώρους θα καταλαμβάνουν τα διαμερίσματα, ενώ στο δώμα θα δημιουργηθεί roofgarden. Πέρα από τα καταστήματα και τους χώρους εστίασης, προβλέπεται η δημιουργία γυμανστηρίου, ενώ το αίθριο στο ισόγειο θα μετατραπεί σε κοινόχρηστο χώρο πρασίνου και αναψυχής.
Από τη Δράμα έως τη Θεσσαλονίκη
Η νέα αυτή τάση αστικής και περιφερειακής αναζωογόνησης δεν περιορίζεται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Αντίθετα, εξαπλώνεται σε όλη τη χώρα, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Δράμα και τη Θεσσαλονίκη, όπου παλιά εργοστάσια και καπναποθήκες μετατρέπονται σε χώρους πολιτισμού, φιλοξενίας και «δημιουργικής οικονομίας». Στη Δράμα, η καπναποθήκη Σπίρερ, ένα ιστορικό βιομηχανικό κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα, μεταμορφώθηκε σε πεντάστερο ξενοδοχείο, συνδυάζοντας τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής ταυτότητας με τον σύγχρονο σχεδιασμό. Πρόκειται για ένα πενταώροφο κτίριο βιομηχανικής αρχιτεκτονικής και επιφάνειας 7.500 τ.μ., το μοναδικό στην Ελλάδα αυτού του ύψους και διαστάσεων. Σήμερα, το Hydrama Grand Hotel του επιχειρηματία και ιδιοκτήτη κατασκευαστικής εταιρείας Μανώλη Λεδάκη μετρά περίπου δέκα χρόνια ζωής, με το έργο να αποτελεί υπόδειγμα αναγέννησης βιομηχανικού κτιρίου όπως ισχυρίζονται αξιόπιστες πηγές του κλάδου. Το ξενοδοχείο, δυναμικότητας 73 δωματίων και σουιτών, βλέπει στις δύο λίμνες των πηγών της Αγίας Βαρβάρας σε ένα καταπράσινο πάρκο 60 στρεμμάτων, ενώ θεωρείται το πρώτο ξενοδοχείο πολυτελείας στον νομό Δράμας.
Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη, οι πρώην εγκαταστάσεις των Κεραμείων Αλλατίνη, που υπήρξαν από τα συμβολικότερα βιομηχανικά συγκροτήματα της πόλης, βρίσκονται στο επίκεντρο ενός νέου αναπτυξιακού σχεδίου αξιοποίησης. Η ΣΤΑΝΤΑ ΑΕ του ομίλου Ανδρεάδη έχει αναλάβει την αξιοποίηση της ιστορικής έκτασης, ενώ το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός πολυλειτουργικού αστικού συγκροτήματος με χρήσεις κατοικίας, πολιτισμού, πρασίνου και αναψυχής, το οποίο θα επαναφέρει στο προσκήνιο ένα εγκαταλελειμμένο κομμάτι της πόλης. «Έχει γίνει πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά στο επίπεδο της προμελέτης, που αναδεικνύει τις δυνατότητες, τι μπορεί να γίνει στο οικόπεδο», είχε αναφέρει από το βήμα του συνεδρίου Prodexpo North 2025, ο ceo της ΣΤΑΝΤΑ ΑΕ, Αναστάσιος Ανδρεάδης. Να σημειωθεί ότι το έργο έκτασης 80 και πλέον στρεμμάτων, έχει πολύ δρόμο μπροστά του από πλευράς χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
