Τεχνητή Νοημοσύνη: Μοχλός επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής παραγωγικότητας
Η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων της προϋποθέτει τολμηρές μεταρρυθμίσεις, ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς και ένα ισορροπημένο ρυθμιστικό πλαίσιο, όπως επισημαίνουν ΔΝΤ, ΟΟΣΑ και ΕΚΤ.
- Η παραγωγικότητα στην Ε.Ε. έχει βυθιστεί στο 0,3% την τελευταία πενταετία, καθιστώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη κρίσιμο εργαλείο για την ανάκαμψη της οικονομίας και των μισθών.
- Το ΔΝΤ και η Κριστίν Λαγκάρντ προειδοποιούν ότι τα οφέλη της AI θα είναι περιορισμένα (1,1% σωρευτικά) χωρίς την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών και της ενιαίας αγοράς ενέργειας.
- Η Ευρώπη μπορεί να αναδειχθεί σε ισχυρό παίκτη «σε δεύτερο χρόνο» εστιάζοντας στη γρήγορη υιοθέτηση εφαρμογών AI σε όλο το φάσμα της οικονομίας, παρά την αρχική υστέρηση έναντι ΗΠΑ και Κίνας.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Με την παραγωγικότητα να χωλαίνει και τις προκλήσεις να πολλαπλασιάζονται – από τη γήρανση του πληθυσμού και την ημιτελή ενιαία αγορά έως το κόστος της πράσινης μετάβασης και της άμυνας – η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) φαντάζει ως η λύση που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα. Ωστόσο, η μετατροπή της τεχνολογικής επανάστασης σε οικονομικό μέρισμα δεν είναι δεδομένη και απαιτεί στρατηγικές κινήσεις.
Η καθίζηση της παραγωγικότητας και η ανάγκη ανάκαμψης
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ με τίτλο «Πώς η Ευρώπη μπορεί να εξασφαλίσει το μέρισμα ανάπτυξης από την ΑΙ», οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας στην Ε.Ε., που βρισκόταν στο 1,5% την περίοδο 1999-2008, επιβραδύνθηκε στο 1,2% τη δεκαετία 2010-2019 και κατέρρευσε στο 0,3% την τελευταία πενταετία (2020-2024). Αντίστοιχη είναι και η εικόνα στο ΑΕΠ, με τον ρυθμό ανάπτυξης να πέφτει από το 2% στο 1% την ίδια περίοδο. Δεδομένου ότι η παραγωγικότητα καθορίζει το επίπεδο των μισθών και την οικονομική ανάπτυξη, η αντιστροφή αυτής της τάσης είναι μονόδρομος για την εκτόνωση των πιέσεων στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Προϋπόθεση οι δομικές μεταρρυθμίσεις
Τόσο το ΔΝΤ όσο και η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σε πρόσφατη ομιλία της («Η δύναμη μετασχηματισμού της ΑΙ: Η ώρα της Ευρώπης να δράσει»), συμφωνούν σε ένα κομβικό σημείο: η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί. Τα οφέλη θα εξαρτηθούν από την ταχύτητα με την οποία η Ε.Ε. θα ολοκληρώσει την εσωτερική της αγορά.
Απαιτούνται πολιτικές που λιμνάζουν εδώ και χρόνια, όπως η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η οποία θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται για νέα κέντρα δεδομένων (data centers) και εφαρμογές. Παράλληλα, είναι επιτακτική η ανάγκη για μια αποτελεσματική ενιαία αγορά ενέργειας, καθώς η λειτουργία των data centers είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα και απαιτεί προσιτές τιμές ρεύματος. Οι ατέλειες της αγοράς θεωρούνται βασική αιτία για την τεχνολογική υστέρηση της Ευρώπης.
Ο ρόλος του ρυθμιστικού πλαισίου
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει τη σημασία ενός ισορροπημένου ρυθμιστικού πλαισίου που θα επιτρέπει την υιοθέτηση της AI, χωρίς να παραβλέπει ζητήματα ηθικής και ασφάλειας δεδομένων. Εκτιμάται ότι χωρίς τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, η αύξηση της παραγωγικότητας θα περιοριστεί στο 1,1% σωρευτικά στην επόμενη πενταετία. Αντίθετα, με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, τα κέρδη θα μπορούσαν να πλησιάσουν το 3%, με τις χώρες υψηλότερου εισοδήματος να ωφελούνται περισσότερο λόγω της δομής των οικονομιών τους και του κινήτρου μείωσης του υψηλού εργατικού κόστους.
Από την πλευρά του, ο ΟΟΣΑ στην έκθεσή του (Economic Outlook) τονίζει την ανάγκη ευελιξίας. Σημειώνει πως ο κανονισμός GDPR, αν και απέτρεψε ζημιές ύψους 1,4 δισ. ευρώ ενισχύοντας την κυβερνοασφάλεια, μείωσε ταυτόχρονα την επεξεργασία δεδομένων από ευρωπαϊκές εταιρείες κατά 15% σε σύγκριση με τις αμερικανικές.
Η «δεύτερη ευκαιρία» της Ευρώπης
Η Κριστίν Λαγκάρντ παρουσίασε δύο σενάρια για το μέλλον. Αν η διάδοση της AI μοιάσει με τον εξηλεκτρισμό της δεκαετίας του 1920, η ετήσια αύξηση της παραγωγικότητας θα μπορούσε να είναι υψηλότερη κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες. Αν ακολουθήσει το πρότυπο της ψηφιακής έκρηξης των ΗΠΑ στα 90s, η αύξηση θα είναι της τάξης των 0,8 μονάδων – ποσοστό σημαντικό για τα σημερινά δεδομένα της Ευρώπης.
Παρότι η Ευρώπη έχασε την πρωτιά έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας, η κα Λαγκάρντ εμφανίστηκε αισιόδοξη: «Το θέμα κάθε άλλο παρά έχει κλείσει. Η Ευρώπη μπορεί να αναδυθεί ως μία ισχυρή δύναμη σε δεύτερο χρόνο, αν ενεργήσει αποφασιστικά». Στόχος, όπως τόνισε, δεν είναι η ανάπτυξη των κορυφαίων μοντέλων AI, αλλά η διάχυση της τεχνολογίας σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Η γρήγορη υιοθέτηση και η έξυπνη χρήση των υφιστάμενων τεχνολογιών θα μπορούσε να μετατρέψει την αρχική καθυστέρηση σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, με τις ευρωπαϊκές εταιρείες να χρησιμοποιούν ήδη τη δημιουργική AI (Generative AI) σε βαθμό αντίστοιχο με τις αμερικανικές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
