Θλίψη στον κόσμο του πολιτισμού: Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών ο Μάνος Ελευθερίου

Πέθανε σήμερα σε ηλικία 80 ετών, από ανακοπή καρδιάς, ο Μάνος Ελευθερίου. Στιχουργός κομματιών που τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν πολύ, ποιητής, μυθιστοριογράφος, ιστορικός της Σύρου και του μουσικού της θεάτρου, μανιώδης συλλέκτης, ζωγράφος, δημιουργός κολάζ, αλλά και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν και τα φωτογραφικά του άλμπουμ. Όλα αυτά ήταν ο Μάνος Ελευθερίου, που γεννήθηκε το 1938 στην Ερμούπολη της Σύρου, για την οποία έγραψε συχνά στα βιβλία του – φωτογραφικά άλμπουμ, μυθιστορήματα και χρονικά.

Το 1955 ο Ελευθερίου γνωρίζεται με τον Άγγελο Τερζάκη ο οποίος τον παροτρύνει να παρακολουθήσει μαθήματα στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Έναν χρόνο αργότερα γράφεται στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Σταυράκου. Θεατρικά έργα και ποιήματα αρχίζει να δημοσιεύει το 1960, που είναι ο καιρός της στρατιωτικής του θητείας. Η πρώτη ποιητική του συλλογή, που έχει τίτλο «Συνοικισμός», κυκλοφορεί το 1962.

Την ίδια εποχή στα Ιωάννινα γράφει τους πρώτους στίχους του για τραγούδι, ανάμεσα στους οποίους είναι και «Το τρένο φεύγει στις οκτώ», που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Τον Οκτώβριο του 1963 ξεκινάει να εργάζεται στο ‘’Reader’s Digest’’, όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, «Το διευθυντήριο» (1964) και «Η σφαγή» (1965). Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία. Συνεργάζεται με τον Χρήστο Λεοντή, καθώς και με τον Θεοδωράκη (1967), με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της δικτατορίας. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο, στον δίσκο «Θητεία», του οποίου η ηχογράφηση άρχισε τον Νοέμβριο του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους Έλληνες συνθέτες. Μεταξύ αυτών, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, ο Γιάννης Σπανός, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Αντώνης Βαρδής και ο Γιώργος Χατζηνάσιος.

Παράλληλα έγραψε και εικονογράφησε παραμύθια για παιδιά και επιμελήθηκε την έκδοση λευκωμάτων με θέμα τη Σύρο, όπως τα «Ενθύμιον Σύρας» και «Θέατρο στην Ερμούπολη».

Τη δεκαετία του 1990 έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές στον «Αθήνα 9, 84» και στο «Δεύτερο Πρόγραμμα». Το 1994 εξέδωσε την πρώτη του νουβέλα με τίτλο «Το άγγιγμα του χρόνου». Το 2004 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ο καιρός των χρυσανθέμων», που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 2005. Το 2013 βραβεύτηκε για τη συνολική προσφορά του στα γράμματα από την Ακαδημία Αθηνών.

Μεταξύ των δισκογραφικών επιτυχιών του Μάνου Ελευθερίου περιλαμβάνονται: «Το παλληκάρι έχει καημό» (Μ.Θεοδωράκης), «Ο Άγιος Φεβρουάριος» (Δ.Μούτσης), «Θητεία» (Γ. Μαρκόπουλος), «Κάτω απ’τη μαρκίζα» (Γ.Σπανός), «Οι ελεύθεροι κι ωραίοι» (Στ.Κουγιουμτζής), «Άμλετ της Σελήνης» (Θ.Μικρούτσικος), «Είναι αρρώστια τα τραγούδια» (Στ.Ξαρχάκος), «Έρημοι σταθμοί» (Δ.Τσακνής), «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» (Ηλ.Ανδριόπουλος), «Η διαθήκη» (Χρ.Νικολόπουλος), «Το σπίτι γέμισε με λύπη» (Χρ.Λεοντής), «Μη χτυπάς σ’ ένα σπίτι κλειστό» (Λ.Κηλαηδόνης) και «Ατέλειωτη εκδρομή» (Θ.Γκαϊφύλλιας).

Ο Ελευθερίου δημοσίευσε επίσης πολλές ποιητικές συλλογές, διηγήματα και πέντε μυθιστορήματα. Σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2014 στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, έλεγε μεταξύ άλλων για τη δουλειά του: «Ποιο είναι, όμως, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία; Όσα μας συμβαίνουν είναι απείρως πιο σημαντικά από όσα γράφουμε – αλλά δεν τα υπολογίζουμε. Όταν γράφω για ένα ζήτημα που με καίει, νομίζω πως θα βγει κάτι καλό –μια μπαλάντα, ας πούμε-αλλά σιγά-σιγά αρχίζω να αρρωσταίνω. Έχω εδώ και πολλά χρόνια την εντύπωση πως γράφω μέσα σε μιαν ομίχλη. Χωρίς να με κυνηγάει κανενός το αίμα, όποτε γράφω, ζω τις νύχτες του Μακμπέθ. Κακά, όμως, τα ψέματα: γράφω γιατί έτσι δίνω παράταση στη ζωή μου».

Παυλόπουλος: Ο Μάνος Ελευθερίου ανήκει, εδώ και πολλά χρόνια, στην χορεία των μεγάλων Πνευματικών μας Ανθρώπων

«Ο Μάνος Ελευθερίου ανήκει, εδώ και πολλά χρόνια, στην χορεία των μεγάλων Πνευματικών μας Ανθρώπων, για τους οποίους ο θάνατος είναι το πέρασμα στην αιωνιότητα που δικαιωματικώς τους αναλογεί. Αιωνία η Μνήμη του» τονίζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος σε ανακοίνωση για τον θάνατο του Μάνου Ελευθερίου.

Τσίπρας: Τον αποχαιρετούμε με συγκίνηση και σεβασμό

«Στον κόσμο τούτο είναι φορές που πάει κανείς και δίχως χάρτη. Ο Μ. Ελευθερίου διέγραψε μια πορεία στον πολιτισμό που υπερβαίνει κατά πολύ την βιολογική του παρουσία, θα είναι μαζί μας για πολλές γενιές. Με τα λόγια του τίμησε τα χρόνια μας. Τον αποχαιρετούμε με συγκίνηση & σεβασμό».

Με αυτή την ανάρτηση στον λογαριασμό του στο Twitter ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αποχαιρετά τον Μάνο Ελευθερίου.

ΝΔ: Το έργο που αφήνει πίσω του θα τον θυμίζει για πάντα

«Ο Μάνος Ελευθερίου υπήρξε σπουδαίος ποιητής, λογοτέχνης, στιχουργός και συγγραφέας, όπως και ενεργός πολίτης με ευαισθησίες και σημαντική κοινωνική δράση» σημειώνει η τομεάρχης Πολιτισμού και Αθλητισμού της Νέας Δημοκρατίας, Όλγα Κεφαλογιάννη.

Σε δήλωσή της για την απώλεια του Μάνου Ελευθερίου, η τομεάρχης Πολιτισμού και Αθλητισμού της ΝΔ εκφράζει θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του και επισημαίνει πως «η απώλεια για τον ελληνικό πολιτισμό είναι μεγάλη, αλλά το έργο που αφήνει πίσω του θα τον θυμίζει για πάντα».

ΚΚΕ: Η ποίηση και το τραγούδι ορφάνεψαν

«Θα σε θυμόμαστε στους σταθμούς περιμένοντας το τρένο στις οκτώ, όσο θα ζούμε το άδικο από την κούνια μας, όσο η μια γενιά αφήνει μαλαματένια λόγια για την επόμενη» σημειώνει το ΚΚΕ, αποχαιρετώντας τον Μάνο Ελευθερίου και εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στους οικείους του.

«Ξημερώματα Κυριακής η ποίηση και το τραγούδι ορφάνεψαν. Ο Μάνος Ελευθερίου περνάει στην αιωνιότητα. Υπήρξε ένας πολυγραφότατος ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος» επισημαίνει στην ανακοίνωσή του το ΚΚΕ και σημειώνει: «Στο έργο του αποτυπώνεται η ιστορία του τόπου. Οι στίχοι του ζυμώθηκαν μαζί με το χτυποκάρδι του απλού ανθρώπου για τον έρωτα, την αγωνία της βιοπάλης και τον αγώνα για μια καλύτερη ζωή, εκεί που οι συνθήκες μετατρέπουν τον εργάτη, τον φοιτητή σε ήρωα και εντέλει σε Άνθρωπο».

Γεννηματά: Το έργο του είναι μεγάλο, τίμησε τον πολιτισμό και την Ελλάδα

«Το τρένο φεύγει στις οχτώ….» σημειώνει σε δήλωσή της για τον θάνατο του Μάνου Ελευθερίου η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά και επισημαίνει:

«Το Κίνημα Αλλαγής αποχαιρετά τον Μάνο Ελευθερίου.

Το μεγάλο λογοτέχνη, τον ποιητή, τον δημοκράτη.

Άνθρωπος του πνεύματος είδε τους στίχους του να γίνονται τραγούδια από όλους τους κορυφαίους συνθέτες και να φτάνουν στα χείλη όλων των Ελλήνων. Τραγουδήθηκαν και θα τραγουδιούνται.

Το έργο του είναι μεγάλο, τίμησε τον πολιτισμό και την Ελλάδα».