Το DNA του Χίτλερ «μίλησε»: Τι αποκαλύπτει η επιστήμη 80 χρόνια μετά τον θάνατό του
-
Η ανάλυση DNA επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα του δείγματος από το καταφύγιο και διαψεύδει τη θεωρία περί εβραϊκής καταγωγής.
-
Εντοπίστηκε γενετική μετάλλαξη συνδεδεμένη με σύνδρομο Kallmann, καθώς και εξαιρετικά υψηλές polygenic προδιαθέσεις για τρεις ψυχικές διαταραχές.
-
Τα ευρήματα δεν «εξηγούν» τον ναζισμό, αλλά προσθέτουν κρίσιμη νέα γνώση για τη σωματική και ψυχική ιδιοσυγκρασία του Χίτλερ, στο πλαίσιο των ιστορικών γεγονότων.
Ο Αδόλφος Χίτλερ είναι μια από τις πιο διερευνημένες και αμφιλεγόμενες μορφές της ιστορίας, με τεράστιο όγκο πρωτογενών πηγών για τη ζωή και τη δράση του: από το Mein Kampf και προσωπικές επιστολές έως φωτογραφίες, φιλμ και εκατοντάδες ομιλίες. Οκτώ δεκαετίες μετά τον θάνατό του, το ντοκιμαντέρ «Hitler’s DNA: Blueprint of a Dictator» φέρνει στο φως μια πρωτοφανή πηγή: την πρώτη ανάλυση DNA από δείγμα αίματος που φέρεται να προέρχεται από το σημείο όπου αυτοκτόνησε, στις 30 Απριλίου 1945. Το ύφασμα με το αίμα αποκτήθηκε από Αμερικανό αξιωματικό μετά την πτώση του Βερολίνου και διατηρήθηκε έως την πρόσφατη επιστημονική εξέταση.
Η επιβεβαίωση: Το αίμα ήταν πράγματι του Χίτλερ
Το πρώτο, κρίσιμο στάδιο ήταν η επιβεβαίωση ότι το αίμα ανήκε πράγματι στον Χίτλερ. Με δεδομένο ότι δεν υπήρχαν άμεσοι συγγενείς εν ζωή, οι ερευνητές συνέκριναν το δείγμα με DNA από απώτερους συγγενείς στη γενεαλογική γραμμή του πατέρα του, συγκεκριμένα μέσω του Y χρωμοσώματος, το οποίο κληρονομείται αμετάβλητο στις αντρικές γενιές. Η ταύτιση ήταν απόλυτη και μάλιστα με έναν εξαιρετικά σπάνιο τύπο Y χρωμοσώματος, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο το ενδεχόμενο το αίμα να ανήκει σε κάποιον άλλο.
Η ολοκληρωμένη γενετική ανάλυση απάντησε σε μια ιστορική φήμη που κυκλοφορεί εδώ και έναν αιώνα: ότι ο Χίτλερ είχε εβραϊκή καταγωγή από την πλευρά του παππού του. Τα επιστημονικά δεδομένα το διαψεύδουν κατηγορηματικά, ευθυγραμμισμένα με όσα σοβαροί ιστορικοί θεωρούσαν ήδη πιθανότερα. Στη συνέχεια, οι ερευνητές προχώρησαν στη χαρτογράφηση ολόκληρου του γονιδιώματος, αναζητώντας ενδείξεις για ιατρικές καταστάσεις που θα μπορούσαν να εξηγήσουν πτυχές της σωματικής και ψυχικής του υγείας.
Τα άγνωστα ιατρικά δεδομένα
Η ανάλυση αποκάλυψε μια σημαντική γενετική μετάλλαξη που σχετίζεται με σύνδρομο Kallmann, το οποίο μπορεί να προκαλέσει μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης, χαμηλή libido, υποανάπτυξη γεννητικών οργάνων και διαταραχές αναπαραγωγής. Το εύρημα αυτό συνδέεται με ιστορικές καταγραφές για «δεξιά κρυψορχία» του Χίτλερ και μαρτυρίες κοντινών του προσώπων που μιλούν για απουσία ενδιαφέροντος για σεξουαλικές σχέσεις, βαθιά ντροπή για το σώμα του και ασκητική συμπεριφορά — στοιχεία που πιθανώς συνέβαλαν στη σχεδόν πλήρη απουσία προσωπικής ζωής.
Επιπλέον, η πιο σύνθετη γενετική ανάλυση —μέσω polygenic scores— έδειξε ότι ο Χίτλερ βρισκόταν στο ανώτατο 1% του πληθυσμού για προδιάθεση σε σχιζοφρένεια, αυτισμό και διπολική διαταραχή. Αν και το γεγονός αυτό δεν σημαίνει πως έπασχε από κάποια από αυτές τις διαγνώσεις, το ασυνήθιστο εύρος και η ένταση των προδιαθέσεων είναι εντυπωσιακή και μπορεί να φωτίζει πλευρές της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του — πάντοτε σε συνδυασμό με εξίσου καθοριστικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Τι μπορεί να εξηγήσει η γενετική — και τι όχι
Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν ότι η γενετική δεν αποτελεί ποτέ πλήρη εξήγηση. Η προσωπικότητα και η εγκληματική δράση του Χίτλερ διαμορφώθηκαν επίσης από ένα σύνολο κοινωνικών και ιστορικών παραγόντων: την κακοποιητική παιδική του ηλικία, την απώλεια σχεδόν όλων των αδελφών του, τον θάνατο των γονιών του, την κοινωνική περιθωριοποίηση στην Βιέννη και φυσικά το πολιτικό κλίμα της εποχής. Η γενετική ανάλυση αποτελεί μόνο ένα ακόμη κομμάτι του παζλ.
Το DNA του Χίτλερ, σε συνδυασμό με όσα γνωρίζουμε για τη ζωή και το περιβάλλον του, δεν μπορεί να εξηγήσει μόνο του το φαινόμενο του ναζισμού ούτε τις συνθήκες που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα. Όμως, προσφέρει μια σπάνια και σημαντική νέα πληροφορία για τον άνθρωπο που, όπως έχει γράψει ο Ian Kershaw, «μόνος του άλλαξε την πορεία της ιστορίας». Το ντοκιμαντέρ προσθέτει ένα νέο επίπεδο κατανόησης σε ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια του 20ού αιώνα — χωρίς να υπονοεί ότι «το κακό» μπορεί να εντοπιστεί στο DNA.
