Το παράδοξο της εξ αποστάσεως εργασίας – και πώς εξηγείται
Το φαινόμενο της εξ αποστάσεως εργασίας αναδεικνύει ένα ενδιαφέρον και κάπως αντιφατικό φαινόμενο. Eνώ οι πλήρως εξ αποστάσεως εργαζόμενοι εμφανίζονται πιο «εμπλεκόμενοι» με τη δουλειά τους, η συνολική τους ευημερία είναι σημαντικά χαμηλότερη σε σύγκριση με τους συναδέλφους τους που εργάζονται υβριδικά ή δια ζώσης.
Η έρευνα της Gallup, η οποία καταγράφει την ψυχοκοινωνική κατάσταση των εργαζομένων παγκοσμίως, έδειξε ότι το 31% των πλήρως απομακρυσμένων εργαζομένων δηλώνει υψηλή εργασιακή εμπλοκή, το υψηλότερο ποσοστό από όλες τις μορφές απασχόλησης. Αυτό συνδέεται με την αυξημένη αυτονομία που προσφέρει η εξ αποστάσεως εργασία, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να δουλεύουν με τους δικούς τους ρυθμούς, να φτάνουν πιο εύκολα σε κατάσταση «ροής» και να αξιοποιούν αποδοτικότερα τον χρόνο τους.
Ωστόσο, η υψηλή εμπλοκή δεν συνεπάγεται απαραίτητα υψηλή ευημερία. Μόλις το 36% των πλήρως απομακρυσμένων εργαζομένων δηλώνει ότι «ευημερεί» στη ζωή του. Ποσοστό μικρότερο από εκείνο των υβριδικών και των on-site εργαζομένων (42%). Παράλληλα, αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά άγχους, μοναξιάς, θυμού και θλίψης.
Η αντίφαση αυτή εξηγείται από διάφορους παράγοντες:
Η φυσική απομόνωση οδηγεί σε ψυχική αποστασιοποίηση. Η απουσία κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, όπως οι συζητήσεις με συναδέλφους και οι κοινές δραστηριότητες, στερεί από τους εργαζόμενους τα συναισθήματα σύνδεσης και υποστήριξης, επιτείνοντας τη μοναξιά.
Η αυτονομία μπορεί να γίνει βάρος. Παρόλο που οι εργαζόμενοι αναζητούν ελευθερία στον τρόπο που δουλεύουν, η συνεχής ανάγκη για αυτο-οργάνωση και ο συντονισμός με άλλους χωρίς ξεκάθαρα όρια μπορεί να γίνει πηγή άγχους.
Η τεχνολογία δεν αντικαθιστά πάντα την ανθρώπινη επαφή. Η εξάρτηση από τα ψηφιακά μέσα για συνεργασία δεν είναι πάντα αποτελεσματική, ειδικά σε εργασίες που απαιτούν έντονη συνεργασία ή γρήγορη επίλυση προβλημάτων.
Η ευημερία των εργαζομένων, όπως τονίζει η έκθεση, δεν είναι απλώς «πολυτέλεια», αλλά κρίσιμος παράγοντας για τη μακροχρόνια απόδοση και δέσμευση. Οι εργαζόμενοι που είναι και εμπλεκόμενοι και ευημερούν είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αναζητήσουν νέα εργασία.
Η εξ αποστάσεως εργασία δεν είναι ούτε πανάκεια ούτε απειλή, είναι ένα δυναμικό εργαλείο, που απαιτεί προσεκτική διαχείριση. Οι εργοδότες καλούνται να διατηρήσουν τα πλεονεκτήματα της ευελιξίας, ενώ ταυτόχρονα να καλλιεργήσουν ένα περιβάλλον ψυχολογικής ασφάλειας και κοινωνικής σύνδεσης.
