Το τραπεζικό στοίχημα της Ευρώπης: Ποιος θα κυριαρχήσει στη νέα εποχή συγχωνεύσεων και εξαγορών
Ένα χρόνο μετά από μια σειρά επιθετικών προσεγγίσεων εξαγοράς που πυροδότησαν εικασίες για την πολυαναμενόμενη ενοποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου, η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ πιο περίπλοκη από τα διασυνοριακά mega-mergers που οραματίζονταν στελέχη και τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες.
Σχεδόν όλες οι συμφωνίες που τράβηξαν τα φώτα της δημοσιότητας τον τελευταίο χρόνο έχουν αποτύχει ή έχουν «παγώσει». Το ενδιαφέρον της UniCredit SpA για την Commerzbank AG προσέκρουσε στις αντιρρήσεις του Βερολίνου, ενώ η πρότασή της για την Banco BPM SpA αποσύρθηκε μετά την επιβολή όρων από τη Ρώμη. Η BBVA SA κατόρθωσε να υπερβεί τις κυβερνητικές αντιρρήσεις, ωστόσο η προσφορά των 16,3 δισ. ευρώ (19 δισ. δολαρίων) για την Banco Sabadell SA κρίθηκε χαμηλή από τους πιστούς μετόχους του ανταγωνιστή της.
Άλλες, συχνά απροσδόκητες συμφωνίες, προχωρούν — ιδίως όταν υπάρχει κυβερνητική στήριξη, όπως στην περίπτωση της εξαγοράς της Mediobanca SpA από τη Banca Monte dei Paschi di Siena SpA. Παράλληλα, το σχέδιο της ολλανδικής κυβέρνησης να μειώσει περαιτέρω το ποσοστό της στην ABN Amro Bank NV έχει πυροδοτήσει νέα σενάρια συγχώνευσης, ενώ η KBC Group NV φέρεται να αξιολογεί επιλογές που θα μπορούσαν να αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον των BNP Paribas SA και Deutsche Bank AG.
Ισπανία: Ανάπτυξη εντός και εκτός συνόρων
Το τρέχον κύμα εξαγορών ξεκίνησε στις αρχές του περασμένου έτους, όταν η BBVA ανακοίνωσε την πρόθεσή της να εξαγοράσει την Sabadell. Η Banco Bilbao Vizcaya Argentaria SA, όπως είναι το πλήρες όνομά της, επιδίωξε να εξισορροπήσει την έκθεσή της στις αναδυόμενες αγορές. Όπως όμως και σε άλλες απόπειρες, δεν εξασφάλισε τη στήριξη της κυβέρνησης ούτε της διοίκησης του στόχου εξαγοράς.
Η επιθετική αυτή προσέγγιση, ωστόσο, γέννησε τουλάχιστον μία άλλη συμφωνία: Η Sabadell, προκειμένου να αποτρέψει την εξαγορά, συμφώνησε τον Ιούλιο να πουλήσει τη βρετανική θυγατρική της TSB στην Banco Santander SA, τη μεγαλύτερη ισπανική τράπεζα και βασικό αντίπαλο της BBVA. Η Santander, με τη σειρά της, βρίσκεται στη διαδικασία αναδιοργάνωσης της διεθνούς παρουσίας της, που περιλαμβάνει την πώληση του μεγαλύτερου μέρους των δραστηριοτήτων της στην Πολωνία.
Η CaixaBank SA, η οποία διαθέτει τα περισσότερα ισπανικά τραπεζικά assets, επιχείρησε να επεκταθεί στην Πορτογαλία, αλλά δεν κατάφερε να αποκτήσει τη Novo Banco SA — μια εξέλιξη που αναζωπύρωσε προσωρινά φόβους στη χώρα ότι η Ισπανία θα αποκτήσει υπερβολική επιρροή στον χρηματοπιστωτικό τομέα της.
Ιταλία: Εχθρικές προσφορές και «βασιλικοί» μέτοχοι
Η Ιταλία έχει αναδειχθεί σε επίκεντρο συναλλαγών, κυρίως λόγω της UniCredit υπό την ηγεσία του έμπειρου dealmaker Andrea Orcel. Η επιθετική προσφορά του το 2024 για την Banco BPM —εν μέσω φημών ότι η κυβέρνηση σκόπευε να δημιουργήσει έναν νέο τραπεζικό «γίγαντα» γύρω από αυτήν— πυροδότησε κύμα ανταγωνιστικών προτάσεων. Μόλις τον περασμένο μήνα, η Monte Paschi απέκτησε τον έλεγχο της Mediobanca, σε συμφωνία άνω των 17 δισ. ευρώ, κάτι που πριν λίγα χρόνια φάνταζε αδιανόητο.
Τον τόνο δίνουν οι πανίσχυροι μέτοχοι, όπως οι κληρονόμοι του εκλιπόντος δισεκατομμυριούχου Leonardo Del Vecchio και ο κατασκευαστικός μεγιστάνας Francesco Gaetano Caltagirone. Ελέγχοντας μεγάλα πακέτα μετοχών σε βασικές εταιρείες, υποστήριξαν την εξαγορά της Monte Paschi και αμφισβήτησαν την ανεξαρτησία της Mediobanca, ενισχύοντας έτσι την επιρροή τους στην ασφαλιστική Generali SpA και θέτοντας εν αμφιβόλω τη σχεδιαζόμενη συνεργασία της με τη γαλλική BPCE SA.
Παρότι η UniCredit τελικά απέσυρε την προσφορά της για τη Banco BPM λόγω κυβερνητικών περιορισμών, «παραμένει ο πιο ενεργός και επιθετικός παίκτης στην Ιταλία και εκτός αυτής», δήλωσε η αναλύτρια Elisabeth Rudman της Morningstar DBRS.
Η UniCredit σημείωσε μεγαλύτερη επιτυχία στην Ελλάδα, αγοράζοντας συμμετοχή στην Alpha Bank SA, με προοπτική συγχώνευσης των ρουμανικών τους θυγατρικών. Η ελληνική κυβέρνηση, που συνεχίζει τη διαδικασία απεμπλοκής από τράπεζες που διασώθηκαν κατά την κρίση, υποδέχθηκε θετικά την επένδυση.
Αντίθετα, η Γερμανία συνεχίζει να αντιδρά στην επιμονή του Orcel για την Commerzbank, σταματώντας κάθε περαιτέρω μείωση του ποσοστού της στο μετοχικό κεφάλαιο. Ο ίδιος δήλωσε ότι μπορεί να χρειαστεί έως το 2027 για να αποφασίσει αν θα προχωρήσει σε πλήρη προσφορά εξαγοράς.
Γερμανία: Οι εγχώριοι «γίγαντες» σε πίεση
Η ιδέα απώλειας της Commerzbank ως εθνικού «πρωταθλητή» παραμένει αδιανόητη για τη γερμανική κυβέρνηση, η οποία είχε διασώσει την τράπεζα μετά την οικονομική κρίση. Η Commerzbank και η Deutsche Bank προχώρησαν σε μικρότερες εξαγορές μετά την αποτυχία των μεταξύ τους συνομιλιών πριν από έξι χρόνια, με πιο πρόσφατη την εξαγορά της Numis Corp. το 2023 από τη Deutsche Bank.
Η CEO της Commerzbank, Bettina Orlopp, υποστηρίζει ότι η τράπεζα αποδίδει ικανοποιητικά μόνη της και ότι μια εξαγορά θα μείωνε τα έσοδα λόγω επικαλύψεων πελατών με την UniCredit. Τόσο η ίδια όσο και ο επικεφαλής της Deutsche Bank, Christian Sewing, δηλώνουν ότι βρίσκονται σε ισχυρή θέση ανάπτυξης, εν μέρει λόγω της αύξησης των δημόσιων επενδύσεων σε υποδομές και άμυνα.
Ωστόσο, και οι δύο πιέζονται στην εγχώρια αγορά: ο ανταγωνισμός από συνεταιριστικές και αποταμιευτικές τράπεζες περιορίζει τα περιθώρια κέρδους, ενώ νέοι παίκτες όπως η JPMorgan Chase & Co. αυξάνουν την πίεση. Παράλληλα, διεθνείς ανταγωνιστές όπως η BNP Paribas επιδιώκουν να κερδίσουν μερίδιο στην εξυπηρέτηση εταιρικών και εύπορων πελατών.
Γαλλία: Στοχευμένες εξαγορές με χαμηλό ρίσκο
Οι γαλλικές τράπεζες έχουν μεικτές επιδόσεις, καθώς η αυστηρή εγχώρια ρύθμιση δεν τους επέτρεψε να επωφεληθούν όσο οι ανταγωνιστές τους από την άνοδο των επιτοκίων. Η Société Générale SA πούλησε αρκετές μικρές θυγατρικές για να ενισχύσει τα κεφάλαιά της, ενώ η BNP Paribas αξιοποιεί τα κέρδη από την πώληση αμερικανικής μονάδας για να επεκταθεί σε τομείς «γειτονικούς» της τραπεζικής, όπως η εξαγορά του επενδυτικού βραχίονα της AXA SA για τη δημιουργία ισχυρού παίκτη στη διαχείριση κεφαλαίων.
Η BPCE προχώρησε στην εξαγορά της πορτογαλικής Novo Banco, ενώ η Crédit Agricole SA αύξησε το ποσοστό της στην ιταλική Banco BPM για να ενισχύσει τη θέση της στις ιταλικές διαπραγματεύσεις, εξετάζοντας ακόμη και συγχώνευση των δραστηριοτήτων τους.
Ηνωμένο Βασίλειο: Οι μεγάλοι αντεπιτίθενται
Δέκα χρόνια μετά τη ρυθμιστική χαλάρωση που επέτρεψε την είσοδο μικρών νεοτραπεζών, οι μεγάλοι παίκτες του Ηνωμένου Βασιλείου αντεπιτίθενται. Η Nationwide Building Society εξαγόρασε την Virgin Money UK Plc, δημιουργώντας τον δεύτερο μεγαλύτερο πάροχο στεγαστικών δανείων και καταθέσεων στη χώρα.
Άλλες συνεταιριστικές ενώσεις ακολουθούν τον ίδιο δρόμο, ενώ οι εμπορικές τράπεζες όπως HSBC Holdings Plc και Lloyds Banking Group Plc ενισχύουν την τεχνολογική τους παρουσία με κινήσεις όπως η εξαγορά της βρετανικής μονάδας της Silicon Valley Bank.
Η NatWest Group Plc και η Barclays Plc απέκτησαν τραπεζικά τμήματα δύο μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, με στελέχη τους να τονίζουν ότι οι εξαγορές πρέπει να τηρούν αυστηρούς κεφαλαιακούς κανόνες και να μην αποσπούν τη διοικητική προσοχή.
Το μεγάλο στοίχημα της Ευρώπης
Το τρέχον κύμα συμφωνιών τροφοδοτείται από την ανάγκη περαιτέρω ευρωπαϊκής τραπεζικής ολοκλήρωσης και τη δημιουργία ομίλων αρκετά ισχυρών ώστε να ανταγωνιστούν τη Wall Street. Ωστόσο, με την ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση να παραμένει ημιτελής, οι περισσότερες εξαγορές είναι ακόμη εγχώριες ή αφορούν αγορές όπου ο αγοραστής έχει ήδη παρουσία.
Όπως επισημαίνει ο Tom Ackermans της Fidelity International:
«Πολλές διοικήσεις έχουν συνειδητοποιήσει ότι η αναμονή δεν είναι λύση για να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα των τραπεζών τους. Οι εχθρικές εξαγορές ενέχουν υψηλό ρίσκο εκτέλεσης, αλλά η αδράνεια μπορεί να αποδειχθεί ακόμη μεγαλύτερο ρίσκο».
