Τουρισμός στο Αφγανιστάν: Διακοπές με τους Ταλιμπάν

Της Χρύσας Βαχτσεβάνου

Μια ομάδα μουσάτων, οπλισμένων ανδρών στέκονται πίσω από τρία άτομα που είναι πεσμένα στα γόνατα και φορούν μαύρες κουκούλες. «Αμέρικα, έχουμε ένα μήνυμα για εσάς» λένε στραμμένοι προς την κάμερα. Ένας από αυτούς σκύβει απειλητικά και τραβά την κουκούλα του ενός. Εμφανίζεται ένας νεαρός άνδρας δυτικής καταγωγής με αστραφτερό χαμόγελο. Και λέει, χαμογελώντας στην κάμερα: «Καλώς ήρθατε στο Αφγανιστάν!».

Η σουρεαλιστική αυτή σκηνή αναρτήθηκε από έναν άνδρα που αυτοαποκαλείται Τζέικ, ο οποίος ταξίδεψε στο Αφγανιστάν και ποστάρει βίντεο από τις εμπειρίες του εκεί. Και δεν είναι ο μόνος. Το βίντεό του έγινε (μαζί με αρκετά ακόμη, από άνδρες αλλά και γυναίκες ινφλουένσερ) viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι Αφγανές είναι αόρατες (και για τους ινφλουένσερ)

Με το 2025 να πλησιάζει στο τέλος του τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύζονται από ταξιδιωτικούς ινφλουένσερ που προωθούν το Αφγανιστάν ως ανερχόμενο τουριστικό προορισμό συχνά αγνοώντας ή συνειδητά αποκρύπτοντας τη σκληρή πραγματικότητα του καθεστώτος των Ταλιμπάν για τις γυναίκες. Τα δικαιώματα των γυναικών υπόκεινται σε συστηματική καταπάτηση: αποκλεισμός από δευτεροβάθμια και ανώτατη εκπαίδευση, απαγόρευση εργασίας σε πολλούς κλάδους, περιορισμοί στις μετακινήσεις χωρίς άνδρα συνοδό και απαγόρευση να παραβρίσκονται σε δημόσιους χώρους… Οι Αφγανές είναι σχεδόν αόρατες στην κοινωνία του Αφγανιστάν.

Παράλληλα, από τότε που οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν τον Αύγουστο του 2021, ο αριθμός των τουριστών στη χώρα αυξάνεται. Ενώ επικριτές, ακτιβιστές και δημοσιογράφοι κινδυνεύουν από το καθεστώς, ξένοι επισκέπτες μπορούν για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες να ταξιδέψουν σε μέρη που μέχρι πρότινος ήταν απρόσιτα λόγω πολέμων.

Πολιτισμικός πλούτος και συστηματική καταπίεση

«Πέρσι είχαμε 8.000 ξένους τουρίστες στη χώρα», λέει ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Πληροφοριών και Πολιτισμού στην Καμπούλ, Κάρι Τσουμπάιμπ Ρουφράν. «Φέτος, μόνο στο πρώτο εξάμηνο, ήρθαν 7.000 ξένοι τουρίστες». Και πολλοί από αυτούς προέρχονται από δυτικές χώρες.

Ενώ οι Ταλιμπάν προκαλούν διεθνή κατακραυγή με τη συστηματική καταπίεση και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των γυναικών, ελπίζουν ότι μέσω του τουρισμού θα καταφέρουν να «γυαλίσουν» την εικόνα τους παγκοσμίως. «Ο κόσμος πρέπει να δει ότι η χώρα είναι ασφαλής», τονίζει ο Ρουφράν.

Το 2001 ο κόσμος κοιτούσε άφωνος τους Ταλιμπάν να ανατινάζουν τα αγάλματα του Βούδα στην κοιλάδα Μπαμιάν στο κεντρικό Αφγανιστάν. Τώρα όμως έχουν αποφασίσει να προβάλλουν τον αρχαίο πολιτισμό της χώρας με στόχο να προσελκύσουν τουρίστες. Ο Βουδισμός αποτελεί άλλωστε σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του Αφγανιστάν, όπως αναγράφεται και σε μια πινακίδα στο Εθνικό Μουσείο της Καμπούλ. Ωστόσο ένας εργαζόμενος του μουσείου που επιθυμεί να διαφυλαχθεί η ανωνυμία του λέει στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa ότι οι Ταλιμπάν έχουν αφαιρέσει μεγάλο μέρος της μόνιμης έκθεσης για την προϊσλαμική πολιτισμική κληρονομιά.

Ένας προορισμός για… προχωρημένους

«Το Αφγανιστάν δεν είναι ένας τουριστικός προορισμός για αρχάριους», επισημαίνει μια τουρίστρια από τη Βουλγαρία, η οποία αν και ενοχλείται από τη θέση των γυναικών στην αφγανική κοινωνία, δηλώνει εντυπωσιασμένη από τον πολιτισμικό πλούτο της χώρας.

Και ενώ οι γυναίκες στο Αφγανιστάν έχουν εκτοπιστεί από πολλά επαγγέλματα η Ζόι Στίβενς από το Λίβερπουλ ξεναγεί ξένες τουρίστριες στη χώρα και συνεργάζεται και με ντόπιες ξεναγούς. Η πρώην φοιτήτρια Νιλοφάρ Ραχίμι από την Καμπούλ θέλει επίσης να εργαστεί ως ξεναγός και να οργανώσει ταξίδια για γυναίκες. Δεδομένου ότι οι Αφγανές βέβαια δεν μπορούν να ταξιδέψουν χωρίς άνδρα συγγενή που να τις συνοδεύει, η δουλειά αυτή εγκυμονεί κινδύνους. Η ίδια ωστόσο δεν τα παρατά: «Δεν μπορώ να κάθομαι στο σπίτι και να μην κάνω τίποτα», λέει. Στις ξένες επισκέπτριες θέλει μαζί με τον πολιτισμικό πλούτο της χώρας να δείξει και τις πραγματικές πτυχές της ζωής των γυναικών εκεί. «Θέλω να τους δείξω ότι κι εμείς οι Αφγανές γυναίκες θέλουμε να κάνουμε περισσότερα με τη ζωή μας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Αγρότες: Συνεχίζονται τα μπλόκα σε Καρδίτσα και Τρίκαλα – Η κυβέρνηση υπόσχεται πληρωμές χωρίς «να κοπεί η χώρα στα δύο»
• Πόλεμος στην Ουκρανία: Τι προβλέπει το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης και ο νέος γύρος συνομιλιών ΗΠΑ-Κιέβου
• Ποδόσφαιρο, Τραμπ και… YMCA – Όσα έγιναν στην κλήρωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2026