Τράπεζες: Σε καλό δρόμο η πιστωτική επέκταση, με το βλέμμα στην ΕΚΤ
Ενόψει αποφάσεων νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες αυτή την εβδομάδα τα επιτελεία των τραπεζών παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, καθώς σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων καταλύτης κερδοφορίας είναι τα έσοδα από την ενίσχυση των δανειακών χαρτοφυλακίων.
Σημειώνεται ότι η Fed αναμένεται να μειώσει την Τετάρτη το βασικό επιτόκιο του δολαρίου κατά 25 μονάδες βάσης ενώ η ΕΚΤ στη συνεδρίαση της Πέμπτης εκτιμάται ότι θα διατηρήσει το επιτόκιο καταθέσεων του ευρώ στο 2%, μετά από συνολική μείωση κατά 200 μονάδες βάσης το προηγούμενο 12μηνο. Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η πολιτική της ΕΚΤ θα παραμείνει σταθερή μέχρι το τέλος του 2026 ή και μετέπειτα, στον βαθμό που ο πληθωρισμός δεν θα αποκλίνει από το στόχο του 2% και η οικονομία θα επιδείξει ανθεκτικότητα στους αναδυόμενους διεθνείς κινδύνους.
Σε αυτό το περιβάλλον οι ελληνικές τράπεζες αυξάνουν τα ενήμερα δάνειά τους και επεκτείνουν τη βάση εσόδων τους χτίζοντας ανθεκτική ανάπτυξη για την κερδοφορία τους. Υπενθυμίζεται ότι στο α’ εξάμηνο του 2025 η καθαρή πιστωτική επέκταση στην Eurobank διαμορφώθηκε στα 2,2 δισ. ευρώ (+11%), στην Εθνική σε 1,5 δισ. ευρώ (+12%), στην Πειραιώς σε 2,2 δισ. ευρώ (+15%) και στην Alpha Bank σε 1,8 δισ. ευρώ (+14%). Αυτές οι επιδόσεις δικαιολογούν τις προσδοκίες των διοικήσεών τους για νέα δάνεια περί τα 13 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους.
Σημειώνεται ότι στο α’ εξάμηνο του 2025 οι τράπεζες κατέγραψαν κέρδη μετά από φόρους και διακοπτόμενες δραστηριότητες ύψους 2,5 δισ. ευρώ, έναντι κερδών 2,4 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Τα λειτουργικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 1,6% και τα καθαρά έσοδα από τόκους μειώθηκαν κατά 2,8% παρά την πιστωτική επέκταση, επηρεασμένα από τις μειώσεις των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ, που άρχισαν τον Ιούνιο του 2024 και συνεχίστηκαν το α’ εξάμηνο του 2025. Αντίθετα, τα καθαρά έσοδα από προμήθειες ενισχύθηκαν κατά 14,3%, με θετική συμβολή των εσόδων από τη διαχείριση χαρτοφυλακίου και των άλλων εσόδων από προμήθειες. Ως αποτέλεσμα, τα έσοδα από κύριες τραπεζικές εργασίες, δηλαδή τα καθαρά έσοδα από τόκους και προμήθειες, αυξήθηκαν κατά 0,4%. Επίσης, οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζικών ομίλων παρέμειναν σε υψηλό επίπεδο, όπως επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που δημοσίευσε προ ημερών.
Επέκταση καταναλωτικής πίστης με ρυθμό πάνω από το ΑΕΠ
Είναι επίσης ενδεικτικό ότι ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των νοικοκυριών τον Ιούνιο του 2025 έγινε θετικός για πρώτη φορά μετά από 15 έτη διαρκούς απομόχλευσης και τον Αύγουστο του 2025 διαμορφώθηκε σε 0,8%. Η αύξηση αυτή οφείλεται αποκλειστικά στα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια (Αύγουστος 2025: 6,1%), καθώς ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των στεγαστικών δανείων και των δανείων προς ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις παρέμεινε αρνητικός (-0,8% και -0,5% αντίστοιχα). Για το υπόλοιπο του έτους η Τράπεζα της Ελλάδος αναμένει περαιτέρω ενίσχυση του ρυθμού μεταβολής των στεγαστικών δανείων, τροφοδοτούμενη εν μέρει από τις εκταμιεύσεις του προγράμματος “Σπίτι μου ΙΙ”.
Η ανάσχεση της απομόχλευσης που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα έτη θεωρείται θετική εξέλιξη και δεν δημιουργείται ανησυχία από την επέκταση της καταναλωτικής πίστης με ρυθμό ελαφρώς υψηλότερο από το ρυθμό αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ.
Ως προς τη μελλοντική πορεία και τις προοπτικές της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (ΜΧΕ), εκτιμάται ότι η αναμενόμενη άνοδος του ΑΕΠ φέτος θα συμβάλλει στη διατήρηση ικανοποιητικού ρυθμού αύξησης των τραπεζικών πιστώσεων. Επίσης, το χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης, μετά και τη μετακύλιση των μειώσεων των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ στα τραπεζικά επιτόκια, σε συνδυασμό με την περαιτέρω βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών των εγχώριων τραπεζών και τις ευνοϊκές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, αναμένεται να επιδράσει θετικά στην πιστωτική επέκταση.
Ωστόσο, ιδιαίτερα σημαντική για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των επιχειρήσεων και την αντιμετώπιση ενδεχόμενων αναταράξεων στις αγορές κρίνεται η επιτάχυνση της απορρόφησης των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Θετικά θα συμβάλλουν και νέες πρωτοβουλίες για τη δημιουργία σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων (π.χ. νέα προγράμματα με σκοπό την παροχή συγχρηματοδοτούμενων δανείων, εγγυήσεων, μικροπιστώσεων και συνεπενδύσεων στο πλαίσιο υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2021-27, προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας κ.ο.κ.).
