Yuval Noah Harari: «Η θύελλα θα περάσει, αλλά οι σημερινές μας επιλογές θα αλλάξουν τη ζωή μας τα επόμενα χρόνια»

Ο Yuval Noah Harari, ο συγγραφέας των ευπώλητων βιβλίων ‘Sapiens’ και ‘Homo Deus’, παρενέβη στη δημόσια συζήτηση για τον κορωνοϊό με μακροσκελές άρθρο του στους Financial Times.

Ο Harari επισημαίνει, καταρχήν, ότι η κρίση του κορωνοϊού είναι μεγάλης έντασης και παγκόσμιου χαρακτήρα, και ότι οι αποφάσεις που θα λάβουν οι κυβερνήσεις την τρέχουσα περίοδο θα έχουν σοβαρότατο αντίκτυπο στο μέλλον. «Θα διαμορφώσουν όχι μόνο τα συστήματα ιατροφαρμακευτικής μας περίθαλψης, αλλά και την οικονομία, την πολιτική και την κουλτούρα μας» σημειώνει.

Ο γνωστός στοχαστής εντοπίζει δύο εξαιρετικά κρίσιμα διλήμματα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η ανθρωπότητα. Η πρώτη επιλογή είναι μεταξύ της έντασης της παρακολούθησης και της ισχυροποίησης των πολιτών. Η δεύτερη επιλογή είναι μεταξύ της εθνικιστικής απομόνωσης και της παγκόσμιας αλληλεγγύης.

Ο Harari τονίζει τη δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης όλων των ανθρώπων που προσφέρει στις κυβερνήσεις η σύγχρονη τεχνολογία. Αυτή την τεχνολογία πολλά κράτη πλέον τη χρησιμοποιούν στη μάχη κατά του κορωνοϊού. Ενδεικτικά, στο άρθρο παρατίθενται τα παραδείγματα της Κίνας «με τη στενή παρακολούθηση των smartphone, τη χρήση εκατοντάδων εκατομμυρίων καμερών αναγνώρισης προσώπου, και την υποχρέωση των πολιτών να ελέγχουν και να αναφέρουν τη θερμοκρασία και την ιατρική τους κατάσταση» και του Ισραήλ όπου η κρατική υπηρεσία ασφαλείας έλαβε πρωθυπουργική έγκριση «να χρησιμοποιήσει για την παρακολούθηση ασθενών με κορωνοϊό τεχνολογία που συνήθως χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας».

Η προειδοποίηση που απευθύνει ο Harari είναι ότι η χρήση βιομετρικής τεχνολογίας μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει στην παγίωση ενός τρομακτικού συστήματος παρακολούθησης που θα μπορεί όχι μόνο να εντοπίζει προβλήματα υγείας, αλλά και να παρακολουθεί και να χειραγωγεί συναισθήματα.

Αντιθέτως, ο δημοφιλής συγγραφέας προτείνει να εγκαταλείψουμε εντελώς το δίλημμα μεταξύ υγείας και ιδιωτικότητας και να απολαμβάνουμε και τα δύο, μέσω της ισχυροποίησης των πολιτών. Ο ίδιος παραθέτει το παράδειγμα χωρών όπως η Νότια Κορέα και η Σιγκαπούρη, οι οποίες «έχουν βασιστεί πολύ περισσότερο στις εκτεταμένες εξετάσεις του πληθυσμού για τον ιό, τις ειλικρινείς αναφορές των πολιτών, και την πρόθυμη συνεργασία ενός καλά πληροφορημένου κοινού».

Ως προς τη δεύτερη επιλογή, μεταξύ εθνικιστικής απομόνωσης και παγκόσμιας αλληλεγγύης, ο Harari τάσσεται σαφώς υπέρ της δεύτερης: «Τόσο η επιδημία όσο και η οικονομική κρίση που θα προκύψει εξαιτίας της είναι παγκόσμια προβλήματα. Και μπορούν να επιλυθούν αποτελεσματικά μόνο μέσω της παγκόσμιας συνεργασίας». Σύμφωνα με τον διάσημο διανοητή, ο κύριος λόγος που επιτάσσει έναν παγκόσμιο σχεδιασμό είναι η ανάγκη διαμοιρασμού πληροφοριών παγκοσμίως, ώστε να νικηθεί ο ιός. Κι αυτό είναι το μεγάλο πλεονέκτημα των ανθρώπων έναντι του ιού: η δυνατότητα ανταλλαγής διδαγμάτων και εμπειριών μεταξύ διαφόρων κυβερνήσεων. Αλλά για να επιτευχθεί αυτή η ανταλλαγή απαιτείται η ύπαρξη ενός πνεύματος παγκόσμιας συνεργασίας και εμπιστοσύνης.

Και το ίδιο απαιτείται, σύμφωνα με τον Harari, για την επίλυση των προβλημάτων που θα προκύψουν στο οικονομικό μέτωπο, δεδομένης της παγκόσμιας φύσης της οικονομίας. Αν κάθε κυβέρνηση κάνει ό,τι θέλει αγνοώντας τα υπόλοιπα κράτη, «το αποτέλεσμα θα είναι το χάος και μια κρίση που θα βαθαίνει περισσότερο. Χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης, και το χρειαζόμαστε γρήγορα».