Δημήτρης Αλεξάνδρου (UBITECH): Η εταιρεία που φέρνει την Τεχνητή Νοημοσύνη στην πραγματική οικονομία
Είναι πολύ πιθανό όσοι διαβάζετε αυτή τη συνέντευξη να έχετε καταθέσει ένα ή και περισσότερα από τα συνολικά 3 εκατ. ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στον ψηφιακό βοηθό «mAigov», o oποίος έφερε τον δημόσιο τομέα στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης στην πράξη. Πίσω από την ανάπτυξή του βρίσκεται η UBITECH, μια ελληνική εταιρεία που ξεκίνησε το 2004 από τα εργαστήρια του ΕΜΠ, ανέπτυξε τους δύο Ψηφιακούς Βοηθούς “mAigov” και “mAiGreece”, καθιέρωσε σημαντικές συνεργασίες στην αγορά και εξελίχθηκε σε διεθνή παίκτη, χωρίς εξωτερική χρηματοδότηση. Ο Δημήτρης Αλεξάνδρου, Business Innovation Director της εταιρείας, μιλάει για το «ταξίδι» της UBITECH που συνίδρυσε μαζί με τους Παναγιώτη Γκουβά και Θανάση Μπούρα, περιγράφει τις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης για τις επιχειρήσεις και καταγράφει τα δυνατά αλλά και τα αδύναμα σημεία της Ελλάδας, στην προσπάθειά της να δημιουργήσει τεχνολογικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε διεθνές επίπεδο.
Ακόμη προβλέπει ότι το επόμενο τεχνολογικό «άλμα» θα προκύψει από τους αυτόνομους, συνεργατικούς πράκτορες – το λεγόμενο «Agentic Web», αλλά και από τον συνδυασμό της τεχνητής νοημοσύνης με την κβαντική υπολογιστική και το edge computing. Σε όλο αυτό το τεχνολογικό “boom” όπως αναφέρει ο Δημήτρης Αλεξάνδρου δεν μπορεί κανένας να επιβιώσει αν δεν επενδύσει παράλληλα στις ανθρώπινες σχέσεις, γιατί «τίποτα δεν προχωρά χωρίς εμπιστοσύνη και συνέπεια».
Ποιο ήταν το αρχικό όραμα πίσω από τη δημιουργία της UBITECH και πώς έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα η εταιρεία;
Οι τρεις συνιδρυτές της UBITECH συναντηθήκαμε στο ίδιο εργαστήριο του ΕΜΠ, με κοινή πεποίθηση ότι η πληροφορική θα αποτελέσει τη βάση των μελλοντικών εφαρμογών. Από το 2005 επενδύουμε συστηματικά σε πρωτοποριακές τεχνολογίες, μετατρέποντας κάθε ερευνητικό έργο σε μοχλό γνώσης και κάθε συνεργασία σε πολλαπλασιαστή αξίας. Αρχικά εστιάσαμε στη διαλειτουργικότητα και στη συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα, σε τομείς όπως cloud, big data, κυβερνοασφάλεια και 5G.
Καθώς ο οργανισμός μεγάλωνε, εξελίξαμε το όραμα: σήμερα απασχολούμε περισσότερους από 180 ειδικούς επιστήμονες, βρισκόμαστε στην κορυφή των ελληνικών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση Horizon και στοχεύουμε να είμαστε από τους κορυφαίους καινοτόμους οργανισμούς της Ευρώπης. Ενσωματώσαμε έγκαιρα τις εξελίξεις της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) και στραφήκαμε σε εμπορικά projects, όπως οι ΑΙ βοηθοί mAIgov και mAiGreece, διατηρώντας ισχυρή παρουσία σε ερευνητικές κοινοπραξίες. Το αποτέλεσμα: ένα υβριδικό μοντέλο που συνδυάζει βαθιά ευρωπαϊκή γνώση με εμπορικές λύσεις για δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, με ισχυρό αποτύπωμα.
Ποιο ήταν το σημείο καμπής που άνοιξε τις πόρτες στην UBITECH για σημαντικές συνεργασίες;
Στο ταξίδι της UBITECH υπήρξαν ορόσημα που άνοιξαν τον δρόμο για διεθνείς συνεργασίες. Στις αρχές του 2010 αναλάβαμε το έργο για ανταλλαγή ληξιαρχικών δεδομένων μεταξύ 19 κρατών-μελών του Οργανισμού Ληξιαρχικής Κατάστασης, αποδεικνύοντας ικανότητα υλοποίησης σύνθετων υποδομών, πέρα από τα ελληνικά σύνορα. Η επιτυχία αυτή οδήγησε στην εθνική πλατφόρμα ανταλλαγής ληξιαρχικών πράξεων της Αργεντινής – σημείο καμπής που ανέδειξε την UBITECH ως αξιόπιστο εταίρο διεθνώς.
Παράλληλα, η συνεχής συμμετοχή μας σε προγράμματα της Ε.Ε. (FP7/Horizon 2020) ενίσχυσε την αξιοπιστία και την τεχνογνωσία μας. Το 2020 στραφήκαμε στρατηγικά από τη μονοδιάστατη συμμετοχή σε ερευνητικές κοινοπραξίες σε περισσότερα εμπορικά έργα και, το 2023, ενσωματώσαμε τεχνολογίες γενετικής ΤΝ στο χαρτοφυλάκιό μας. Από αυτά τα ορόσημα γεννήθηκαν συνεργασίες με δημόσιους φορείς, τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και διεθνείς οργανισμούς, ανοίγοντας τον δρόμο για εξαγωγές τεχνολογικών λύσεων εκτός Ελλάδας.
Σε ποια πεδία εστιάζει σήμερα η UBITECH και ποιο ρόλο έχουν παίξει στην εξέλιξή της προγράμματα όπως το Horizon 2020;
Σήμερα η UBITECH δραστηριοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών, με εστίαση στην τεχνητή νοημοσύνη, την κυβερνοασφάλεια, την ανάλυση μεγάλων δεδομένων, τα δίκτυα 5G/6G, το cloud computing και τους κβαντικούς υπολογιστές. Παράλληλα συμμετέχει σε έργα που αφορούν την ενεργειακή αποδοτικότητα, τα cyber-physical συστήματα και το e-health, αξιοποιώντας οριζόντιες λύσεις διαλειτουργικότητας μεταξύ δημόσιων υπηρεσιών, βιομηχανίας και υγείας. Η πορεία της εταιρείας διαμορφώθηκε μέσα από τα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, καθώς η συμμετοχή σε αυτά παρείχε πρόσβαση σε γνώση αιχμής, διεθνείς συνεργασίες και χρηματοδότηση για την ανάπτυξη πρωτότυπων λύσεων. Η συνεχής εμπλοκή στα ερευνητικά προγράμματα επιτρέπει στην UBITECH να παραμένει στην τεχνολογική αιχμή και να μεταφέρει αποτελέσματα στην αγορά, μέσω εμπορικών προϊόντων και υπηρεσιών που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και οργανισμούς.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τους δύο Ψηφιακούς Βοηθούς “mAigov” και “mAiGreece” και ποια είναι τα πρώτα συμπεράσματα από τη χρήση τους;
Το mAIgov, ο πρώτος ψηφιακός βοηθός της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης, προέκυψε από την ανάγκη να καταστούν διαθέσιμες οι χιλιάδες υπηρεσίες του gov.gr μέσα από μία συνομιλία σε φυσική γλώσσα. Ο σχεδιασμός του είναι ανοιχτός: οι πολίτες μπορούν να αλληλεπιδρούν με τον mAIgov χωρίς ταυτοποίηση, συνομιλώντας σε φυσική γλώσσα και λαμβάνοντας ακριβείς απαντήσεις μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Για να επιτευχθεί αυτό, η ομάδα της UBITECH χρησιμοποίησε υβριδικούς αλγορίθμους αναζήτησης που συνδυάζουν fuzzy search με νευρωνικά μοντέλα και εκπαίδευσε εξειδικευμένους sentence transformers στα ελληνικά, ώστε οι απαντήσεις να είναι φυσικές και να περιλαμβάνουν ακρωνύμια ή έννοιες της ελληνικής γλώσσας. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύστημα που έχει απαντήσει πάνω από τρία εκατομμύρια ερωτήματα και ενσωματώνει «ActionBot» για την έκδοση υπεύθυνης δήλωσης και πιστοποιητικού γάμου. Η επιτυχία του mAIgov οδήγησε στη δημιουργία του mAiGreece, ενός ψηφιακού βοηθού ΤΝ για επισκέπτες της Ελλάδας, που παρουσιάστηκε τον Ιούνιο του 2024. Παρέχει προσωποποιημένες πληροφορίες σε 31 γλώσσες για αξιοθέατα, παραλίες, υγειονομικές δομές και έκτακτες ανάγκες (112), με δυνατότητα γεωαναφοράς. Αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τον ΟΤΕ, την Accenture και τη Microsoft (μέσω Azure OpenAI) και αντιμετώπισε προκλήσεις όπως η ενοποίηση ετερογενών δεδομένων, η κλιμάκωση για μαζική χρήση και η πολυπλοκότητα της ελληνικής γλώσσας. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν μεγάλη αποδοχή, με χιλιάδες ερωτήματα ημερησίως και θετικό αποτύπωμα στην εμπειρία των επισκεπτών.
«Η επιτυχία του mAIgov οδήγησε στη δημιουργία του mAiGreece, ενός ψηφιακού βοηθού ΤΝ για επισκέπτες της Ελλάδας».
Πώς θα περιγράφατε τους επόμενους στόχους της UBITECH όσον αφορά συνεργασίες στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό;
Στρατηγικός μας στόχος είναι να μετατρέψουμε την τεχνογνωσία από mAIgov/mAiGreece σε εξαγώγιμο προϊόν. Ήδη εργαζόμαστε σε αντίστοιχους βοηθούς για ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αξιοποιώντας την ελληνική εμπειρία για αξιόπιστες λύσεις με εμπιστοσύνη και μετρήσιμο όφελος. Παράλληλα, επεκτείνουμε τη χρήση της πλατφόρμας σε περισσότερους ελληνικούς φορείς, αντιμετωπίζοντας καθημερινά γραφειοκρατικά ζητήματα πολιτών. Στον ιδιωτικό τομέα επιδιώκουμε συνεργασίες με μεγάλες επιχειρήσεις σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, τεχνητής νοημοσύνης και ανάλυσης δεδομένων—ενδεικτικά θα αναφέρω τις συνεργασίες με ΒΙΑΝΕΞ, Χρηματιστήριο Αθηνών, ALUMIL— βελτιώνοντας την εμπειρία χρήστη. Το μοντέλο μας είναι ανθρωποκεντρικό, με έμφαση στην ποιότητα υπηρεσιών και την πολυεπίπεδη συνεργασία· στόχος ένα οικοσύστημα όπου δημόσιοι οργανισμοί, επιχειρήσεις και ακαδημαϊκά ιδρύματα μοιράζονται τεχνολογίες και δεδομένα για βιώσιμη ανάπτυξη.
Σε ποια φάση ωριμότητας πιστεύετε ότι βρίσκεται σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη και ποιο θεωρείτε πως θα είναι το επόμενο τεχνολογικό «άλμα» που θα αλλάξει το τοπίο;
Η τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται σήμερα σε φάση ταχείας διάδοσης. Τα συστήματα γενετικής ΤΝ και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα έχουν περάσει από τα ερευνητικά εργαστήρια στην καθημερινότητα, ωστόσο συχνά παραμένουν ένα «μαύρο κουτί», που απαιτεί επεξήγηση και υπεύθυνη χρήση. Η UBITECH θεωρεί ότι το επόμενο τεχνολογικό άλμα θα είναι οι αυτόνομοι, συνεργατικοί πράκτορες – το λεγόμενο «Agentic Web» – όπου διαφορετικά μοντέλα και υπηρεσίες θα συνεργάζονται αυτόνομα, μέσα από φυσικές και πολυτροπικές διεπαφές. Η εταιρεία ήδη αναπτύσσει την πλατφόρμα GAIA, η οποία ενορχηστρώνει πολλαπλούς πράκτορες με δυναμική επιλογή μοντέλων και παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο, επιτρέποντας σε οργανισμούς να δημιουργούν εξειδικευμένα bots που συνεργάζονται μεταξύ τους. Παράλληλα, η επόμενη επανάσταση αναμένεται από τον συνδυασμό ΤΝ με την κβαντική υπολογιστική και το edge computing, οδηγώντας σε λύσεις που λαμβάνουν αποφάσεις επιτόπου, σε κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, η ενέργεια και οι μεταφορές. Η καινοτομία όμως δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός· χρειάζεται ρύθμιση, εμπιστοσύνη και διαφάνεια, ώστε η τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργεί προς όφελος της κοινωνίας.
Για τις επιχειρήσεις, ποιες είναι οι πιο ουσιαστικές λύσεις ή ευκαιρίες που μπορεί να φέρει η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης;
Για τις επιχειρήσεις, η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης δημιουργεί ουσιαστικές ευκαιρίες. Στον ιδιωτικό τομέα, η ΤΝ επιτρέπει την αυτοματοποίηση διοικητικών διαδικασιών, την έξυπνη και εξατομικευμένη εξυπηρέτηση πελατών, καθώς και την ανάπτυξη προγνωστικών αναλύσεων και προσωποποιημένων εμπειριών. Οι υβριδικοί αλγόριθμοι που χρησιμοποιούνται στο mAIgov αποδεικνύουν πώς η νευρωνική επεξεργασία μπορεί να συνδυάζεται με κανόνες για να παρέχει ακριβείς και κατανοητές απαντήσεις.
Στη μεταποίηση, η επεξηγήσιμη ΤΝ επιτρέπει στις επιχειρήσεις να βελτιστοποιούν την παραγωγή μέσα από διαφανείς και τεκμηριωμένες αποφάσεις. Παράλληλα, ο συνδυασμός ΤΝ με μεγάλες βάσεις δεδομένων και cloud υποδομές οδηγεί στη δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών, ενισχύοντας τη λειτουργική αποδοτικότητα και την καινοτομία. Με αυτόν τον τρόπο, οι ελληνικές επιχειρήσεις αποκτούν πραγματικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε διεθνές επίπεδο.
Πώς αξιολογείτε τη θέση της ελληνικής τεχνολογικής καινοτομίας στις διεθνείς αγορές και σε ποιους τομείς πιστεύετε ότι η Ελλάδα μπορεί να ξεχωρίσει;
Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε φάση εξωστρέφειας και ενίσχυσης της παρουσίας της στον διεθνή τεχνολογικό χάρτη. Παρά το μικρό της μέγεθος, κατατάσσεται ψηλά σε συμμετοχή και χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, όπως τα FP7 και Horizon 2020. Εταιρείες όπως η UBITECH αποδεικνύουν ότι η ελληνική καινοτομία μπορεί να εξάγεται: συμμετέχουμε σε διεθνείς κοινοπραξίες, υλοποιούμε έργα σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική και αναπτύσσουμε προϊόντα που προσελκύουν το ενδιαφέρον κυβερνήσεων και οργανισμών εκτός των ελληνικών συνόρων. Οι τομείς στους οποίους η Ελλάδα μπορεί να ξεχωρίσει περιλαμβάνουν την τεχνητή νοημοσύνη (ιδίως σε εξειδικευμένες γλώσσες όπως τα ελληνικά), την κυβερνοασφάλεια, τις εφαρμογές e-government, τον τουρισμό και τον πολιτισμό. Η εμπειρία από το mAIgov και το mAiGreece αποδεικνύει ότι μπορούμε να αναπτύσσουμε λύσεις που ενισχύουν τη δημόσια διοίκηση και τη βιομηχανία της φιλοξενίας, αξιοποιώντας παράλληλα την ερευνητική γνώση. Η υψηλή τεχνική κατάρτιση των ελληνικών πανεπιστημίων και το ταλέντο των μηχανικών αποτελούν συγκριτικό πλεονέκτημα, το οποίο οφείλουμε να διατηρήσουμε μειώνοντας το brain drain και επενδύοντας σε κέντρα R&D, με στόχο την επιστροφή Ελλήνων επιστημόνων στη χώρα.
Ποιες είναι οι παθογένειες που πρέπει να ξεπεράσουμε, αλλά και τα δυνατά σημεία που πρέπει να αξιοποιήσουμε, ώστε να ενισχύσουμε την καινοτομία στη χώρα μας;
Η ψηφιακή μετάβαση της χώρας μας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Παθογένειες όπως η γραφειοκρατία, η αργή υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και η περιορισμένη κουλτούρα συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εξακολουθούν να αποτελούν τροχοπέδη. Παρότι το gov.gr διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο, επιταχύνοντας τη μετάβαση προς την ψηφιοποίηση του κράτους, απαιτείται συνεχής επένδυση σε σύγχρονες υποδομές και απομάκρυνση από τα «σιλό» δεδομένων που περιορίζουν την αξιοποίηση της πληροφορίας. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρά πλεονεκτήματα που πρέπει να αξιοποιήσουμε. Το υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό και η τεχνολογική κατάρτιση των ελληνικών πανεπιστημίων, σε συνδυασμό με την επιτυχία στο Horizon 2020, αποδεικνύουν ότι η Ελλάδα μπορεί να ανταγωνιστεί διεθνώς. Η ευρεία χρήση του mAIgov, που επιτρέπει στους πολίτες να λαμβάνουν πληροφορίες χωρίς εγγραφή, δείχνει ότι οι χρήστες είναι πρόθυμοι να αγκαλιάσουν καινοτόμες υπηρεσίες όταν αυτές είναι εύχρηστες και σέβονται την ιδιωτικότητα. Για να ενισχύσουμε περαιτέρω την καινοτομία, χρειάζεται στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων, δημιουργία περισσότερων κέντρων αριστείας και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και δημοσίου. Μόνο έτσι θα μετατρέψουμε τις παθογένειες σε ευκαιρίες και θα οικοδομήσουμε μια δυναμική, εξωστρεφή ψηφιακή οικονομία.
«Επενδύστε στις ανθρώπινες σχέσεις, γιατί τίποτα δεν προχωρά χωρίς εμπιστοσύνη και συνέπεια. η τεχνολογία είναι εργαλείο, όχι σκοπός».
Χρησιμοποιείτε πολύ την τεχνολογία στην καθημερινότητά σας. Πόσο έχει επηρεάσει αυτό την προσωπική σας ζωή και τον τρόπο που σκέφτεστε;
Ως επικεφαλής μιας εταιρείας που δραστηριοποιείται στην τεχνολογία, χρησιμοποιώ καθημερινά ψηφιακά εργαλεία – από συστήματα συνεργασίας και επικοινωνίας έως προηγμένη ανάλυση δεδομένων και τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό έχει επηρεάσει τον τρόπο που εργάζομαι και σκέφτομαι: τείνω να είμαι πιο δομημένος και αναζητώ διαρκώς βελτιστοποίηση μέσα από τα δεδομένα. Τα ψηφιακά βοηθήματα, όπως το mAIgov, δείχνουν πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να απλοποιήσει σύνθετες διαδικασίες και να εξοικονομήσει χρόνο· για παράδειγμα, η τεχνολογία επιτάχυνε την επεξεργασία τίτλων στο Κτηματολόγιο έως και 50 φορές και μείωσε το κόστος έως 70%, αφήνοντας περισσότερο χώρο για δημιουργικότητα και στρατηγική σκέψη. Φυσικά, η συνεχής συνδεσιμότητα έχει και συνέπειες: η γραμμή μεταξύ προσωπικού και επαγγελματικού συχνά θολώνει, απαιτώντας συνειδητή προσπάθεια για ισορροπία.
Προσπαθώ να αποσυνδέομαι στις διακοπές και να αφιερώνω χρόνο στην οικογένεια και στους φίλους, γιατί η ανθρώπινη επαφή είναι το αναγκαίο αντίβαρο στην ψηφιακή υπερφόρτωση. Η εμπειρία από την υλοποίηση έργων σε διάφορες χώρες με βοήθησε να υιοθετήσω μια παγκόσμια, ανοιχτή νοοτροπία: τα προβλήματα είναι κοινά και λύνονται καλύτερα με συνεργασία, εμπιστοσύνη και σεβασμό στη γνώση και τον άνθρωπο.
Ποια θα ήταν η συμβουλή σας προς έναν νέο επιχειρηματία που θέλει να δοκιμάσει τις δυνάμεις του σε έναν τόσο ανταγωνιστικό, αλλά και συναρπαστικό χώρο;
Σε έναν χώρο τόσο ανταγωνιστικό αλλά και συναρπαστικό, το σημαντικότερο είναι η υπομονή και η επιμονή. Η ιστορία της UBITECH, που ξεκίνησε από τα εργαστήρια του ΕΜΠ και εξελίχθηκε σε διεθνή παίκτη χωρίς εξωτερική χρηματοδότηση, δείχνει ότι το όραμα και η σκληρή δουλειά αποδίδουν. Επενδύστε στη γνώση και μείνετε κοντά στην έρευνα· εκεί γεννιούνται οι πραγματικές ευκαιρίες. Χτίστε μια ομάδα με διαφορετικές δεξιότητες και καλλιεργήστε κουλτούρα συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Μην φοβάστε να πειραματιστείτε, να δοκιμάσετε, να αποτύχετε· έτσι έρχονται οι πιο ουσιαστικές καινοτομίες. Επενδύστε στις ανθρώπινες σχέσεις, γιατί τίποτα δεν προχωρά χωρίς εμπιστοσύνη και συνέπεια. Και πάνω απ’ όλα, θυμηθείτε: η τεχνολογία είναι εργαλείο, όχι σκοπός.
Δημιουργήστε λύσεις που λύνουν πραγματικά προβλήματα, που αφήνουν αξία και αποτύπωμα. Αυτό έχει σημασία στο τέλος της ημέρας.
*H νέα έκδοση του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου στα περίπτερα. Δείτε τον χάρτη με τα σημεία πώλησης.
