Η Ελληνίδα που εμπιστεύΘηκε η Engel & Völkers
Χρειάστηκαν πέντε λεπτά για να μπορέσω να ψυχογραφήσω τη γυναίκα που βρισκόταν απέναντί μου και να καταλάβω ποιες θα ήταν οι κατευθυντήριες γραμμές για τη συζήτηση που επρόκειτο να ακολουθήσει. Δυναμική, με αέρα αμερικανικό και γεμάτη αυτοπεποίθηση, η Ναταλί Λεονταράκη κερδίζει αμέσως τον συνομιλητή της και τον κάνει να αναθεωρήσει τη στερεοτυπική εικόνα που είχε για τον κλάδο του real estate, ότι δηλαδή είναι ένας χώρος περιορισμένος σε δράση και χαρακτηρίζεται από έλλειψη επαγγελματισμού.
Την επαγγελματική της διαδρομή θα ζήλευαν αρκετοί, καθώς στα 24 της, έπειτα από την εργασία της ως project manager στο Σικάγο, στην American Invsco, γίνεται η νεότερη σε ηλικία αντιπρόεδρος εταιρείας επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία (REIT) του S&P 500 και στενή συνεργάτιδα του μεγιστάνα Sam Zel, ο οποίος εκείνη την εποχή είχε στην κατοχή του περισσότερα από 14.000 διαμερίσματα σε ολόκληρη την Αμερική.
Το όνομά της άρχισε να συζητείται στους κύκλους του real estate, καθώς τον πρώτο χρόνο πέτυχε κέρδη 60 εκατομμυρίων δολαρίων. Η φήμη της εξαπλώθηκε σε διάφορες πολιτείες της Αμερικής, προσθέτοντας νέες δουλειές στο ενεργητικό της. Το 2008 το αμερικανικό όνειρο σβήνει απότομα. Η κατάρρευση της Lehman Brothers κλονίζει την παγκόσμια επιχειρηματική κοινότητα, αναχαιτίζοντας οποιαδήποτε μορφή οικονομικής ανάπτυξης. Εκείνη την εποχή έρχεται η πρόταση από τη Lamda Development και το εισιτήριο για επιστροφή στην Ελλάδα, σε μια χώρα όπου οι κάτοικοί της θα καταλάβαιναν λίγο αργότερα και με τον πιο σκληρό τρόπο τις καταστροφικές συνέπειες της κρίσης.
«“Όταν φτερνίζεται η Αμερική, παθαίνει πνευμονία η Ευρώπη” λένε οι Αμερικανοί. Η κρίση στην Αμερική ήταν ένα μεγάλο σχολείο για όσους τη βίωσαν και με βοήθησε πολύ να χειριστώ τις καταστάσεις στην Ελλάδα. Προερχόμενη από τον τομέα του operation και του marketing, ήξερα ακριβώς τι να κάνω για να σώσω την κατάσταση. Εκείνη την εποχή η εντολή ήταν να παγώσουμε τα πάντα» λέει στο Fortune η Νάταλι Λεονταράκη, πρόεδρος της Engel & Völkers στην Ελλάδα.
Η είσοδός της στη Lamda Development συμπίπτει με την ανέγερση του Golden Hall. Θυμάται την τεράστια προσπάθεια που κατέβαλε η εταιρεία για την ανέγερση των κτιρίων που σήμερα αποτελούν από τα πιο πολυσύχναστα εμπορικά κέντρα. «Τον πρώτο καιρό εστιάσαμε στην ψυχολογία του καταναλωτή και ρίξαμε αρκετά χρήματα στην επικοινωνία. Θέλαμε να περάσουμε το μήνυμα πως εδώ δεν έρχεσαι απλώς για να ψωνίσεις, αλλά για να αποκτήσεις lifestyle. Έναν χρόνο μετά γέμισε από κόσμο και εμείς είχαμε πετύχει πολλά περισσότερα από τον αρχικό μας στόχο, αλλά και το στοίχημα που είχαμε θέσει» επισημαίνει.
Το 2012 αποφασίζει να αυτονομηθεί ανοίγοντας τη δική της επιχείρηση, ονόματι Lsquared, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να συνεργάζεται ως σύμβουλος στη Lamda Development. Την ίδια ώρα, ο οικοδομικός οργασμός οδηγεί σε νέα εμπορικά κέντρα στην Ευρώπη και δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για συνεργασίες.
Οι δουλειές πηγαίνουν καλά και το 2018 η Engel & Völkers τής εμπιστεύεται τη διαχείριση του brand στην ελληνική αγορά. «Ο κλάδος του real estate βρίσκεται επτά χρόνια πίσω συγκριτικά με τις υπόλοιπες αγορές, ωστόσο σήμερα η Ελλάδα θεωρείται το καλύτερο deal στη Μεσόγειο. Η Engel & Völkers ήρθε στοχευμένα. Μας παρακολουθούσε στενά στην κρίση και πίστεψε σε εμάς» αναφέρει.
Τα ελληνικά «φιλέτα» του Real Estate
Η ελληνική θυγατρική μετρά λίγες εβδομάδες ζωής και έχει ήδη στο χαρτοφυλάκιό της ακίνητα αξίας 100 εκατομμυρίων ευρώ στις περιοχές του κέντρου, στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, στα νησιά του Αιγαίου –κυρίως Μύκονο, Σαντορίνη– και του Ιονίου, με το πιο φθηνό να αρχίζει από ένα εκατομμύριο ευρώ. Στόχος της είναι η ομάδα να μεγαλώσει, από τα 40 άτομα, σε 75 το καλοκαίρι και σε 175 άτομα μέχρι το τέλος της τρέχουσας χρονιάς.
Η Νάταλι Λεονταράκη δεν φοβάται, όπως λέει, τον ανταγωνισμό, για τον λόγο ότι η εμπειρία και το προϊόν που προσφέρει είναι premium. Αναφέρει πως το 65% των αγοραπωλησιών στην Ελλάδα γίνεται από ξένους επενδυτές, οι οποίοι πλέον κινούνται στην πλειονότητά τους μόνο με μετρητά. Ψήφο εμπιστοσύνης στις περιοχές του κέντρου δίνουν Τούρκοι και Ισραηλινοί. Οι Κινέζοι, οι οποίοι μέχρι πρότινος επέλεγαν Ακρόπολη και έρχονταν εδώ για τη βίζα, πλέον στρέφονται σε ακίνητα κοντά στη θάλασσα και σε μόνιμη εγκατάσταση. Όσο για τα ελληνικά νησιά, πιστοί φαν παραμένουν οι Βορειοευρωπαίοι, κυρίως Ελβετοί, Γερμανοί και Αυστριακοί.
«Οι ξένοι θέλουν να έχουν σωστό due diligence. Είναι λανθασμένη η αντίληψη ότι στην Ελλάδα το real estate είναι επικίνδυνο σπορ. Είμαστε οι καλύτεροι τόσο σε επίπεδο δικηγόρων όσο και σε επίπεδο μηχανικών. Όλα τακτοποιούνται άμεσα και είμαστε πολύ πιο μπροστά από χώρες όπως είναι η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία. Επίσης, η φορολόγηση είναι 3% σε ό,τι αφορά το real estate transfer tax, ενώ δεν έχουμε capital gain, ήτοι φορολόγηση επί των κερδών, όπως ισχύει στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης» διευκρινίζει η Νάταλι Λεονταράκη, η οποία σκοπεύει να αποκτήσει το 10% της αγοράς σε κάθε περιοχή που δραστηριοποιείται, μέχρι το τέλος του 2019.
Εξηγεί πως, μέσω της παρουσίας της στην ελληνική αγορά, η Engel & Völkers θέλει να περάσει στο καταναλωτικό κοινό το μήνυμα ότι το να είσαι στις μέρες μας μεσίτης είναι σοβαρό επάγγελμα. Η αίσθησή της είναι ότι έχει παρεξηγηθεί, καθώς μέχρι πρότινος στον κλάδο μπορούσε να αποκτήσει οποιοσδήποτε άδεια, με αποτέλεσμα να προκαλούνται προβλήματα από την παροχή υπηρεσιών χαμηλού επιπέδου. «Θα έπρεπε να διεξάγονται εξετάσεις όπως γίνεται στην Αμερική, όπου κάποιος, για να αποκτήσει άδεια του μεσίτη, επιβάλλεται να έχει τελειώσει συγκεκριμένη σχολή» τονίζει. Υπενθυμίζει δε πως η Engel & Völkers επενδύει σημαντικά ποσά στη διά βίου εκπαίδευση των εργαζομένων της. Μάλιστα, για την ελληνική αγορά προβλέπεται να δαπανηθούν 4.000 ευρώ για κάθε εργαζόμενο. Στα άμεσα σχέδια είναι η πραγματοποίηση roadshows σε Ντουμπάι, Βερολίνο και Αμβούργο, καθώς και στα άλλα μητροπολιτικά κέντρα της εταιρείας, όπου το καθένα έχει από 400-500 συμβούλους ακινήτων και περισσότερους από 30.000 αγοραστές. Στόχος είναι να κινητοποιηθεί το δίκτυο της εταιρείας και να γίνουν συνεργασίες μεταξύ των μητροπολιτικών κέντρων, σε μια προσπάθεια να προβληθούν οι ομορφιές της Ελλάδας και να κατανοήσουν οι ξένοι επενδυτές ότι πρόκειται για μια αγορά με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης.
Επενδύστε σε έξυπνους ανθρώπους
«Τον σεβασμό στη δουλειά σου τον κερδίζεις, δεν τον απαιτείς. Προσωπικά δεν μου ταιριάζει καθόλου η ελληνική νοοτροπία» λέει η Νάταλι Λεονταράκη. Έχοντας συνεργαστεί με Έλληνες και ξένους επιχειρηματίες, υπογραμμίζει πως στη χώρα μας δεν υπάρχει ώριμη επιχειρηματική κουλτούρα. Στα μειονεκτήματα, όπως επισημαίνει, είναι το ότι απουσιάζει το σωστό operation, υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι σε διευθυντικές θέσεις και πως οι περισσότεροι επιχειρηματίες είναι αναποφάσιστοι, ευθυνόφοβοι και δεν παίρνουν εύκολα το ρίσκο.
«Όταν πραγματοποιούν συναντήσεις, δεν κάνουν follow up, είναι συγκεντρωτικοί και, δυστυχώς, θεωρούν πως, αν κάποιος είναι νέος σε ηλικία, δεν έχει πείρα, με αποτέλεσμα να μη δίνουν την ευκαιρία στο να εκφραστούν φρέσκες ιδέες. Ωστόσο, για μένα το μεγαλύτερο μειονέκτημα είναι ότι φοβούνται να προσλάβουν ανθρώπους πιο έξυπνους από εκείνους» καταλήγει. Να σημειωθεί πως στην Ευρώπη η Engel & Völkers κατέχει μερίδιο αγοράς 65% και απασχολεί 24.000 συμβούλους. Έχει παρουσία σε περισσότερα από 800 σημεία σε 30 χώρες.
Η επέκταση της πολυθενικής στην Αθήνα αποτελεί το 16ο Μητροπολιτικό Κέντρο Engel & Völkers παγκοσμίως, ακολουθώντας τη Βαρκελώνη, το Αμβούργο, το Παρίσι, τη Νέα Υόρκη, το Ντουμπάι και το Χονγκ Κονγκ. Προσεχώς αναμένεται να προσθέσει ακόμη μία αγορά εντός της Γηραιάς Ηπείρου. Το 2018 ο όμιλος πούλησε ακίνητα αξίας 18 δισ. ευρώ. Οι προμήθειες ανήλθαν σε 780 εκατ. ευρώ, ο τζίρος άγγιξε το ένα δισ. ευρώ και κατεγράφη ανάπτυξη της τάξης του 30%.
