Κάλλια Μυλωνάκη (Όμιλος Attica): Η πολυμορφία είναι κριτήριο βιωσιμότητας
Σε έναν από τους πλέον παραδοσιακούς και απαιτητικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, τη ναυτιλία, μια γυναίκα σε θέση ευθύνης, μοιράζεται τη δική της οπτική.
Με πολυετή εμπειρία στη στρατηγική επικοινωνία και τη διαχείριση πολύπλοκων οργανισμών, η Κάλλια Μυλωνάκη, Διευθύντρια Εταιρικής Επικοινωνίας του Ομίλου Attica, φέρνει μια ολιστική προσέγγιση στην κουλτούρα διοίκησης και επιμένει ότι η ηγεσία δεν έχει φύλο, αλλά αξίες, αρχές και συνέπεια. Μιλά ανοιχτά για τη σημασία της πολυμορφίας στη λήψη αποφάσεων και για τον ρόλο των επιχειρήσεων στη διαμόρφωση περιβάλλοντος ουσιαστικής ένταξης και εξέλιξης.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, αναλύει πώς η Attica Group επενδύει στην εκπαίδευση, ενισχύει τη γυναικεία συμμετοχή σε κρίσιμες θέσεις και μετατρέπει την ισότητα από πολιτική σε πράξη. Για την ίδια, η πρόοδος δεν είναι αυτονόητη, είναι υπόθεση διαρκούς προσπάθειας. Και η ουσιαστική αλλαγή ξεκινά πάντα από τη στάση που επιλέγουμε καθημερινά απέναντι στον εαυτό μας και στους άλλους.
Παρά την πρόοδο των τελευταίων δεκαετιών, η παρουσία των γυναικών σε ανώτατες διοικητικές θέσεις παραμένει περιορισμένη. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα πιο επίμονα συστημικά εμπόδια που συντηρούν αυτή την ανισορροπία;
Η επαγγελματική μου ταυτότητα έχει διαμορφωθεί μέσα από τη διαδρομή μου στη στρατηγική επικοινωνία και το consulting, με συνεργασίες με οργανισμούς και ηγετικές ομάδες από ποικίλους κλάδους. Παράλληλα, έχω αναλάβει επιχειρησιακούς ρόλους με πιο πρόσφατο αυτόν στον Όμιλο Attica.
Είμαι τυχερή, γιατί μέσα από τη συνεργασία μου τόσο με «ανδροκρατούμενους» όσο και «γυναικοκρατούμενους» οργανισμούς, έχω αποκτήσει μια σφαιρική αντίληψη, ανεξαρτήτως του προφίλ του εκάστοτε Οργανισμού. Σε κάθε στάδιο της πορείας μου κλήθηκα να διαχειριστώ ή να συνεργαστώ με ομάδες και στελέχη με διαφορετικά προφίλ, σε απαιτητικά και σύνθετα περιβάλλοντα. Διδάχθηκα έτσι ότι η αποτελεσματική ηγεσία δεν έχει φύλο, αλλά χαρακτηρίζεται από αρχές και αξίες.
Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και ενισχύεται η παρουσία των γυναικών σε διοικητικές θέσεις με εξαιρετικά παραδείγματα στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Η γυναικεία φωνή γίνεται πιο δυνατή εξισορροπώντας σταδιακά τις ανισότητες. Πιστεύω ότι ο δρόμος έχει ανοίξει και είμαστε πιο ευέλικτοι να επανεξετάσουμε τις κοινωνικές προσδοκίες που σχετίζονται με το φύλο, τα στερεότυπα σχετικά με το ύφος ηγεσίας και τη διαμόρφωση πλαισίου που ενθαρρύνει τη γυναικεία επαγγελματική ανάπτυξη και εξέλιξη.
Η πολυμορφία στην ηγεσία συχνά συνδέεται με καλύτερη λήψη αποφάσεων και αυξημένη αποδοτικότητα. Πώς αντανακλάται αυτό στην εμπειρία σας στον κλάδο των μεταφορών και στη στρατηγική της Attica Group;
Η πολυμορφία δεν είναι απλώς άλλη μια έννοια που συνδέεται με την ισότητα· είναι κριτήριο βελτίωσης της αποτελεσματικότητας, της στρατηγικής σκέψης, της λήψης αποφάσεων, της καινοτομίας και συνολικά της βιωσιμότητας. Καθένας και καθεμιά από εμάς, ανεξαρτήτως φύλου ή άλλων κοινωνικών χαρακτηριστικών, φέρνει στο τραπέζι έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης που ωθεί την ανάπτυξη πολύπλευρης οπτικής ενισχύοντας έτσι τη λήψη αποτελεσματικών αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας και στο «μπόλιασμα» κάθε οργανισμού με νέες ιδέες και μεθόδους.
Ειδικά σε κλάδους, όπως η ακτοπλοΐα, που συνδυάζουν λειτουργική πολυπλοκότητα σε πολλά επίπεδα, η ύπαρξη διαφορετικών προσεγγίσεων και εμπειριών στην ηγετική ομάδα ενισχύει την ευελιξία και την καινοτομία. Στον Όμιλο Attica, ενθαρρύνεται η πολυμορφία μέσα από τη διαμόρφωση ομάδων που συνδυάζουν διαφορετικά προφίλ, διαφορετικές εμπειρίες και τρόπο σκέψης.
Δεν αρκεί να ανοίξεις την πόρτα στην αλλαγή. Χρειάζεται να χτίσεις τις προϋποθέσεις και να εμπνεύσεις κι άλλους να τη διαβούν.
Η ηγεσία απαιτεί προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα. Ποιες δεξιότητες θεωρείτε κρίσιμες για τις γυναίκες που επιδιώκουν να ηγηθούν σε τέτοια περιβάλλοντα;
Η ναυτιλία αποτελεί έναν από τους πιο νευραλγικούς και αρχετυπικούς τομείς παγκοσμίως. Από αρχαιοτάτων χρόνων, η συμμετοχή των γυναικών στα πλοία ήταν περιορισμένη. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο οι γυναίκες αντιπαρέρχονται των στερεοτύπων, κατακτούν ολοένα και περισσότερες θέσεις και αποδεικνύουν ότι το φύλο δεν είναι εμπόδιο στην επαγγελματική πορεία.
Όπως σε κάθε επάγγελμα, δεν αρκεί μονάχα η γνώση. Χρειάζεται αρκετή δουλειά, προσαρμοστικότητα, αποφασιστικότητα και αγάπη για το αντικείμενο. Παράλληλα χρειάζεται αυτοπεποίθηση και πίστη στις αξίες και τις γνώσεις τους. Επίσης, η ικανότητα να ακούν και να «διαβάζουν» ανθρώπους και καταστάσεις, κάτι που πιστεύω ότι λίγο πολύ όλες οι γυναίκες έχουμε ως δεξιότητα και έχει ειδική βαρύτητα καθώς καλούνται να «γεφυρώσουν» λειτουργικές με επιχειρησιακές και ανθρώπινες απαιτήσεις.
Πώς ενσωματώνει η Attica Group την ισότητα των φύλων στις δομές της;
Με περισσότερους από 3.000 εργαζομένους σε στεριά και θάλασσα, η Attica Group αποτελεί τον μεγαλύτερο εργοδότη στην ελληνική ακτοπλοΐα. Με τη βαρύτητα της ευθύνης που απορρέει από το σημαντικό αποτύπωμα ως εργοδότης, ο Όμιλος προασπίζει τη γυναικεία ηγεσία με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να βλέπουμε αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών σε διοικητικές θέσεις στα γραφεία και στα πλοία. Ειδικά στα πλοία, υπάρχουν εξαιρετικά παραδείγματα γυναικών σε ανώτατες διοικητικές θέσεις, όπως ενδεικτικά αυτή του Ύπαρχου.
Επίσης ο Όμιλος δεσμεύεται για την εκπαίδευση των ανθρώπων του μέσα από ένα στοχευμένο πρόγραμμα. Και εδώ το ενδιαφέρον είναι ότι το 2024 ο γυναικείος πληθυσμός του ανθρώπινου δυναμικού αξιοποίησε το μεγαλύτερο μέρος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων με 8,9 ώρες εκπαίδευσης ανά εργαζόμενη έναντι 5,1 για τους άντρες. Επιπλέον, μέσα από σημαντικές παροχές μητρότητας πέραν των όσων ορίζει η νομοθεσία, καθώς και την τήρηση πολιτικών για την καταπολέμηση διακρίσεων, βίας και παρενόχλησης στην εργασία διασφαλίζεται η ισότητα ευκαιριών.
Αν υποθέσουμε ότι η πρόοδος δεν είναι δεδομένη, αλλά απαιτεί συνεχή εγρήγορση, ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι που πρέπει να τεθούν σε επίπεδο επιχειρήσεων για τη γυναικεία ενδυνάμωση;
Η πρόοδος δεν είναι ποτέ δεδομένη. Είναι αποτέλεσμα συνεχούς επαναξιολόγησης, δέσμευσης για αλλαγή και τολμηρής ηγεσίας. Δεν αρκεί απλώς να ανοίξεις την πόρτα στην αλλαγή – χρειάζεται να δημιουργήσεις τις συνθήκες και να εμπνεύσεις και άλλους να διαβούν μέσα από αυτή.
Στο επόμενο στάδιο, πιστεύω ότι οι επιχειρήσεις οφείλουν να θέσουν τρεις προτεραιότητες:
- α) εστίαση στην ανάπτυξη ηγετικών δεξιοτήτων από νωρίς, που δεν θα αφήνει κανένα ταλέντο αναξιοποίητο.
- β) ενίσχυση της παρουσίας γυναικών σε θέσεις επιρροής και διοικητικά συμβούλια όχι ως ένα τυπικό βήμα ευθυγράμμισης με το κανονιστικό πλαίσιο αλλά ως μια κίνηση ουσίας.
- γ) καλλιέργεια ανοικτής κουλτούρας, που επιτρέπει σε κάθε φωνή να ακούγεται χωρίς φόβο ή συμβιβασμό.
Προσωπικά, πιστεύω πολύ στη δύναμη της συνέπειας στην καθημερινότητα. Δεν είναι οι μεγάλες δηλώσεις που μεταμορφώνουν μια κουλτούρα – είναι οι μικρές, συστηματικές πράξεις που τελικά επαναπροσδιορίζουν τα δεδομένα, ωθούν τις εξελίξεις και επιτυγχάνουν τους μεγάλους στόχους.
Πιστεύετε ότι η παρουσία γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις επηρεάζει θετικά την κουλτούρα και τα αποτελέσματα μιας εταιρείας; Αν ναι, με ποιους τρόπους;
H συμμετοχή γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις δεν επηρεάζει απλώς θετικά την κουλτούρα μιας εταιρείας, αλλά την εμπλουτίζει και την αναβαθμίζει. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει την ισορροπημένη ποσόστωση με το αντρικό φύλο καθώς λειτουργούμε συμπληρωματικά και, όπως σημείωσα ήδη, ο καθένας από εμάς φέρνει τη δική του εμπειρία και τις δικές του δεξιότητες στο τραπέζι.
Οι γυναίκες, λόγω του πολλαπλού κοινωνικού και επαγγελματικού μας ρόλου, αναπτύσσουμε την ικανότητα να ισορροπούμε με ευελιξία μέσα στην πολυπλοκότητα. Οι πολλές διαφορετικές προκλήσεις που καλούμαστε να διαχειριστούμε καθημερινά, σε όλους τους τομείς της ζωής μας, σε συνδυασμό με το υψηλό επίπεδο ενσυναίσθησης, μας εκπαιδεύουν να εντοπίζουμε και να αξιολογούμε διαφορετικές πτυχές του ίδιου θέματος, να ζυγίζουμε καλά τις αποφάσεις και να έχουμε εξαιρετικά αντανακλαστικά. Στην καθημερινότητά μας, οι δεξιότητες αυτές μεταφράζονται σε συμπεριληπτική και αποτελεσματική συνεργασία και διαχείριση ομάδων. Πρόκειται για χαρακτηριστικά που συμβάλουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης εντός του οργανισμού, στοιχείο κρίσιμο για την υψηλή απόδοση και την καινοτομία.
Δεν είναι οι μεγάλες δηλώσεις που μεταμορφώνουν μια κουλτούρα. είναι οι μικρές, συστηματικές πράξεις που τελικά επαναπροσδιορίζουν τα δεδομένα.
Έχετε βιώσει προσωπικά προκλήσεις ή στερεότυπα λόγω του φύλου σας στην επαγγελματική σας πορεία; Πώς τα διαχειριστήκατε;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει γυναίκα σε θέση ευθύνης που να μην έχει βιώσει προκλήσεις και στερεότυπα, όχι απαραίτητα με τη μορφή ανοιχτής αντίδρασης, αλλά συχνά μέσα από προσδοκίες ρόλων που προϋπάρχουν πολιτισμικά. Κι αυτό δεν αφορά σε καμία περίπτωση αποκλειστικά τους άνδρες. Συχνά παρατηρείται και από τις ίδιες τις γυναίκες προς τις συναδέλφους τους. Χρειάζεται, λοιπόν, ευρύτερη αλλαγή νοοτροπίας και αυτό θα είναι πρόοδος.
Τα περισσότερα στερεότυπα συνδέονται με τον κοινωνικά προσδοκώμενο ρόλο: το πώς πρέπει μια γυναίκα να μιλάει, να διαχειρίζεται τις διαπροσωπικές σχέσεις, να εκφράζει ή όχι την πυγμή της, και, φυσικά, η προσδοκία στη δημιουργία οικογένειας η οποία συχνά αποτελεί εμπόδιο στην επαγγελματική εξέλιξη. Αυτές οι αντιφάσεις είναι συχνά εξαντλητικές, και αναδεικνύουν πόσο σημαντικό είναι να δομούνται περιβάλλοντα που επιτρέπουν να είσαι ο εαυτός σου και όχι αυτό που περιμένουν οι άλλοι από εσένα.
Προσωπικά, αυτές οι στιγμές δεν με καθόρισαν αλλά με διαμόρφωσαν. Επέλεξα να διαχειριστώ τις προκλήσεις όχι αντιδρώντας, αλλά επανερμηνεύοντας και μαθαίνοντας μέσα από αυτές. Επέμεινα με συνέπεια και αυθεντικότητα, διατηρώντας αδιαπραγμάτευτες τις προσωπικές μου αξίες, και προσπάθεια να κατανοήσω την άλλη πλευρά. Η αλλαγή κουλτούρας δεν ξεκινά μονάχα από την κορυφή αλλά και από τη στάση κάθε ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και τους γύρω του. Κι αν αυτή η στάση εμπνέει έστω και έναν άνθρωπο να σταθεί με περισσότερη σιγουριά στον χώρο του, τότε αυτό ίσως αξίζει περισσότερο από κάθε τίτλο ή θέση ευθύνης.
*Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Τετάρτη 14/05 στα περίπτερα.
**Φωτογραφίες: Σύλβια Διαμαντοπούλου
