Μίνα Γκάγκα: «Κανείς δεν είναι άτρωτος. Πρέπει να προσέχουμε όλοι!»
Αν και κλινική Ιατρός, με μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα ανοσολογίας – αλλεργιολογίας στο Λονδίνο και διδακτορικό στον καρκίνο του πνεύμονα, η Μίνα Γκάγκα ασχολείται παράλληλα με την έρευνα και ιδίως με μελέτες για την πρόληψη και την ανακούφιση του βρογχικού άσθματος και του καρκίνου του πνεύμονα.
Έχει υπηρετήσει ως Γραμματέας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διαπίστευσης στην Πνευμονολογία (EBAP) και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS), ενώ το 2017 οι 35.000 ιατροί-μέλη την τίμησαν εκλέγοντάς την Πρόεδρο της Εταιρείας. Είναι επίσης μέλος του ΔΣ της GARD, της δομής συμμαχίας του Π.Ο.Υ. για τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα. Είναι, άρα, από τους πλέον αρμόδιους να μας μιλήσει για τη μάχη που δίνουν γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό κατά του «αόρατου εχθρού», αλλά και για όσα πρέπει να γνωρίζουμε, ώστε να προφυλαχτούμε κατά το δυνατόν από την πανδημία του κορωνοϊού.
Είναι απόλυτη στη λήψη περιοριστικών μέτρων και στις οδηγίες προφύλαξης, αλλά αισιόδοξη για το μέλλον. Υποστηρίζει με επιχειρήματα ότι από τον ιό κανείς δεν είναι άτρωτος και βέβαιη ότι η «επόμενη ημέρα» θα αλλάξει τη νοοτροπία μας. «Θα έχουμε περισσότερη κοινωνική συνοχή και θα βρούμε τρόπους να κάνουμε τα συστήματα υγείας πιο ευέλικτα».
Κυρία Γκάγκα, το Σωτηρία από την πρώτη στιγμή σηκώνει το βάρος των σοβαρών περιστατικών του covid-19. Τι κατάσταση επικρατεί αυτή την στιγμή και πόσο έτοιμο είναι να λειτουργήσει αποκλειστικά για όσους νοσήσουν τις επόμενες ημέρες;
Στο Νοσοκομείο Σωτηρία αρχίσαμε να βλέπουμε ασθενείς με πιθανή λοίμωξη covid-19 από τις πρώτες μέρες και πήραμε εκατοντάδες δείγματα. Σήμερα έχουμε ήδη πέντε τμήματα που νοσηλεύουν αποκλειστικά ασθενείς θετικούς στον covid-19 και μπαίνουν με τη σειρά και τα υπόλοιπα. Η αντιμετώπιση των αναπνευστικών λοιμώξεων και της αναπνευστικής ανεπάρκειας είναι κάτι που οι πνευμονολόγοι γνωρίζουμε πολύ καλά, αφού κάθε χρόνο αντιμετωπίζουμε σοβαρές πνευμονίες και γρίπη και ασθενείς που χρειάζεται να διασωληνωθούν. Για την αντιμετώπιση του νέου κορωνοϊού, χρειάστηκε να εκπαιδευτούμε επιπλέον στα πρωτόκολλα για την αποφυγή της μόλυνσης και της εξάπλωσης του ιού, δηλαδή στο τι φοράμε, πως ντυνόμαστε, πώς αφαιρούμε τα βρώμικα ρούχα, πως φροντίζουμε τα υλικά και προλαβαίνουμε τη διασπορά. Και, ναι, πιστεύω ότι είμαστε προετοιμασμένοι. Πέρα από τη προηγούμενη εμπειρία με τις λοιμώξεις και αυτές τις νέες σημαντικές διαδικασίες για την προφύλαξη όλων, παρακολουθούμε συνεχώς τη διεθνή βιβλιογραφία και τις οδηγίες του ΕΟΔΥ για τη φαρμακευτική αγωγή των ασθενών και ήδη έχουμε μελέτες που δείχνουν καλά αποτελέσματα. Δεν παύει φυσικά να είναι ένα νέο, δύσκολο νόσημα και ελπίζουμε ότι τα μέτρα προφύλαξης που πάρθηκαν θα ανακόψουν την αύξηση των κρουσμάτων.
Οι ασθενείς του Σωτηρία από άλλες αιτίες που χρειάζονται περαιτέρω νοσηλεία, θα μεταφερθούν σε άλλες κλινικές ίσως και στον ιδιωτικό τομέα – με κάλυψη του κόστους από την κοινωνική ασφάλιση. Θα νιώσουν ασφαλείς πιθανόν ως προς τον κορωνοϊό, αλλά πόσο «ασφαλείς» μπορούν να νιώσουν χωρίς τους θεράποντες ιατρούς τους, που γνωρίζουν το ιστορικό και τις ιδιαιτερότητες κάθε περίπτωσης;
Είναι πραγματικά ένα θέμα. Οι ασθενείς μας, που είναι καρκινοπαθείς και παίρνουν θεραπεία, θα συνεχίσουν να έρχονται στο νοσοκομείο σε ξεχωριστά τμήματα ημερήσιας νοσηλείας, προφυλαγμένοι. Ασθενείς με σοβαρά ή σπάνια άλλα νοσήματα, παρακολουθούνται από το τηλέφωνο, και για φάρμακα ειδικά όπως μονοκλωνικά αντισώματα, θα παίρνουν συνταγογράφηση ηλεκτρονική και άυλη. Αλλά φυσικά, αν χρειαστούν νοσηλεία θα πρέπει να είναι αλλού. Υπολογίζω πολύ στην συνεργασία με τους γιατρούς των άλλων νοσοκομείων και ελπίζω να τελειώσει γρήγορα αυτή η δύσκολη περίοδος. Ελπίζω τα μέτρα να σταματήσουν τη μετάδοση της νόσου.
Είστε υπέρ της σύμπραξης του ιδιωτικού με τον δημόσιο τομέα σε τέτοιες κρίσιμες ώρες και πόσο επιτυχημένη μπορεί να είναι αυτή η συνεργασία το αμέσως επόμενο διάστημα;
Είμαι υπέρ της σύμπραξης ιδιωτικού και δημοσίου τομέα σε κάθε περίοδο και πιστεύω ότι μπορεί να είναι εξαιρετικά επιτυχημένη. Λειτουργεί εξαιρετικά στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη και πρέπει κι εμείς να πάψουμε να κάνουμε διαχωρισμό ανάμεσα σε δημόσιο και ιδιωτικό. Πιστεύω στη δημόσια υγεία, την υπηρετώ πιστά όλη μου τη ζωή. Αλλά πιστεύω και στην ανανέωση και στις συνεργασίες και θέλω τη καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών υγείας. Το να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, εξασφαλίζοντας άριστη πρόσβαση σε όλους τους ασθενείς, είναι κέρδος για όλους και πιθανά θα οδηγήσει και σε μείωση του κόστους της υγείας.
Καθώς μπαίνουμε στη δύσκολη φάση της πανδημίας, υπάρχει κατά τη γνώμη σας δυνατότητα αντιμετώπισης τυχόν μαζικών περιστατικών στη χώρα;
Βλέπουμε τις γειτονικές χώρες και φοβόμαστε. Και παράλληλα ελπίζουμε. Γιατί τα μέτρα εδώ πάρθηκαν νωρίς και ελπίζω ότι θα προλάβουμε τα μαζικά περιστατικά και τους μαζικούς θανάτους. Και πάντως θα κάνουμε ό,τι περνάει απ’ το χέρι μας σε κάθε περίπτωση – και, μένουμε σπίτι!
Τα μέτρα προφύλαξης είναι αυτά που προστατεύουν. Μένουμε σπίτι, Πλένουμε σχολαστικά και τακτικά τα χέρια μας, καθαρίζουμε πόμολα και πράγματα που έρχονται έξω από το σπίτι.
Στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, λόγω και της δεκαετούς κρίσης, δημιουργήθηκαν τεράστιες ελλείψεις τόσο σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό όσο και σε κλίνες, θέσεις στις ΜΕΘ, αναλώσιμα. Το σχέδιο και ο προγραμματισμός της κυβέρνησης, που ομολογουμένως υπήρξε proactive, σε τι βαθμό είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις επερχόμενες ανάγκες;
Πράγματι δημιουργήθηκαν τεράστιες ελλείψεις τα τελευταία χρόνια. Και έφυγαν χιλιάδες γιατροί στο εξωτερικό. Μηχανήματα και αναλώσιμα έρχονται στα νοσοκομεία τώρα, όμως η πλήρωση των θέσεων του προσωπικού θα είναι δυσκολότερη.
Τι γίνεται με τις περιπτώσεις εκείνων που πιθανόν νοσήσουν στην επαρχία και τα νησιά; Θα μπορέσουν, από την εμπειρία σας, να αντιμετωπιστούν τα σοβαρά περιστατικά μέσω τηλε-ιατρικής;
Η τηλεϊατρική είναι πάρα πολύ σημαντική, ιδιαίτερα για τη χώρα μας, και μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς, ενισχύοντας τους πρωτοβάθμιους ή μη ειδικούς γιατρούς και νοσηλευτές να ανταπεξέλθουν. Αλλά φυσικά, αν σε ένα μικρό νησί χρειαστεί υποστήριξη της αναπνοής ή εισαγωγή σε μονάδα, αυτό πρέπει να γίνει σε οργανωμένα κέντρα και θα χρειαστούν αεροδιακομιδές. Και αυτό είναι γενικά ένα καλό πλάνο για την Ελλάδα. Γιατί τα καθημερινά τα ξέρουμε όλοι οι γιατροί και μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε. Τα δύσκολα, είναι σωστότερο για όλους να αντιμετωπίζονται σε μεγάλα κέντρα με μεγάλη εμπειρία. Και τέτοια δε μπορούμε να έχουμε σε περιοχές με μικρό πληθυσμό, πρώτα γιατί ακριβώς δεν υπάρχουν αρκετοί ασθενείς, ώστε να δημιουργείται η εμπειρία και έπειτα γιατί το κόστος δεν είναι αντιμετωπίσιμο. Για παράδειγμα, αν κάποιος ασθενής κάνει ένα εγκεφαλικό και χρειαστεί εμβολεκτομή, θα θέλει να τη κάνει σε ένα τμήμα κοντά του που κάνει 2 το χρόνο ή να μεταφερθεί γρήγορα σε ένα που κάνει 300 ή 500;
Βρίσκεστε καθημερινά αντιμέτωπη με τον covid-19, τα συμπτώματά του, τον τρόπο που από τη μια στιγμή στην άλλη μπορεί ο οργανισμός του ασθενούς να καταρρεύσει. Τι σας φοβίζει με την περίπτωση του συγκεκριμένου ιού περισσότερο;
Το ότι είναι ένας καινούργιος ιός, δεν έχουμε προλάβει να δούμε με ποιους μηχανισμούς επιτίθεται, δεν υπάρχει εμβόλιο – και η ιστορία έχει αποδείξει ότι η πρόληψη με εμβόλια είναι μια από τις μεγαλύτερες νίκες στην ιατρική – και δεν έχουμε βρει τα απολύτως κατάλληλα φάρμακα.
Τελικά, κυρία Γκάγκα, είναι μια μορφή γρίπης ο κορωνοϊός ή μια μορφή πνευμονίας;
Είναι μια μορφή γρίπης που κάνει και πνευμονία, όπως και η γρίπη που ξέρουμε. Αλλά για τη γρίπη έχουμε ευτυχώς εμβόλιο και ειδικά αντιικά φάρμακα, για το κορωνοϊό, ακόμα όχι.
Ποια είναι εκείνα τα συμπτώματα που πρέπει να οδηγήσουν έναν ασθενή στο νοσοκομείο;
Οι περισσότεροι ασθενείς θα γίνουν καλά μετά από παραμονή στο σπίτι. Για σοβαρά συμπτώματα όπως ο πυρετός που δεν πέφτει για πολλές μέρες σε συνδυασμό με έντονη καταβολή, συμπτώματα από το γαστρεντερικό, θα πρέπει να υπάρχει μια διαρκής τηλεφωνική επικοινωνία με τον γιατρό. Η δύσπνοια πρέπει να φέρει τον άλλο στο νοσοκομείο.
Οι στατιστικές μέχρι σήμερα αλλά και η εξάπλωσή του, δείχνουν ότι οι νέοι κινδυνεύουν λιγότερο, ακόμη κι αν νοσήσουν βαριά, ενώ το μεγάλο πρόβλημα το έχουν οι ηλικιωμένοι, άντρες κυρίως, με υποκείμενα νοσήματα. Πόσο μπορεί να αντέξει η ανοσία των νεότερων;
Στοιχεία από την Κίνα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Αμερική δείχνουν ότι τα παιδιά, αν και νοσούν και κάποια καταλήγουν στο νοσοκομείο, ευτυχώς δεν πεθαίνουν από τον κορωνοϊό. Φαίνεται ότι κινδυνεύουν περισσότερο και νοσηλεύονται τα νεογέννητα, αλλά και πάλι ευτυχώς δεν είχαμε θανάτους. Σε εφήβους, αναφέρεται ένας θάνατος στην Ισπανία και ορισμένοι στη Κίνα, ενώ θάνατοι, λίγοι ευτυχώς, αναφέρονται στα ηλικιακά γκρουπ 20-29 και 20-44 σε μελέτες που δημοσιεύτηκαν. Εμείς έχουμε νοσηλευόμενη 29χρονη. Άρα, κανείς δεν είναι άτρωτος, πρέπει να προσέχουμε όλοι.
Πότε θα γνωρίζουμε εάν ένα άτομο που νόσησε και το ξεπέρασε, θα αποκτήσει ανοσία; Φοβάστε πιθανή μετάλλαξη του ιού στο επόμενο διάστημα;
Πιστεύω ότι ο ιός αφήνει ανοσία. Υπάρχουν 2-3 μεμονωμένες αναφορές για δεύτερη λοίμωξη γρήγορα μετά τη πρώτη, αλλά και πάλι δεν είναι σαφές αν είναι αναζωπύρωση ή νέα νόσος όπου συνυπάρχει ως αντιγόνο του ιού.
Κινδυνεύουν οι πνεύμονες ανθρώπων που νόσησαν με συμπτώματα έντονα; Μια πνευμονία που επήλθε λόγω του κορωνοϊού τι αποτύπωμα αφήνει στον ασθενή;
Όλες οι πνευμονίες μπορούν να αφήσουν ανεξίτηλα σημάδια, μπορεί όμως και να μην αφήσουν καμία βλάβη. Δεν έχουμε ακόμα αρκετά στοιχεία, αλλά νομίζω συμπεριφέρεται όπως και οι άλλες πνευμονίες.
Το γεγονός ότι τεστ γίνονταν τις πρώτες ημέρες στην Ευρώπη, μόνο σε άτομα που αποδεδειγμένα είχαν έρθει σε επαφή με κρούσματα, έπαιξε ρόλο στην ταχύτατη εξάπλωση σε Ιταλία, και στη συνέχεια σε Ισπανία, Γαλλία, ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία;
Όχι, νομίζω υποεκτιμήθηκε η σοβαρότητα και η μολυσματικότητα του ιού και άργησαν τα μέτρα. Τα τεστ δεν είναι απαραίτητα στο γενικό πληθυσμό, ούτε ένα αρνητικό τεστ σήμερα εξασφαλίζει ότι δε θα γίνει θετικό αύριο. Τα μέτρα προφύλαξης είναι αυτά που προστατεύουν. Γι’ αυτό μένουμε σπίτι. Πλένουμε σχολαστικά και τακτικά τα χέρια μας, καθαρίζουμε πόμολα και πράγματα που έρχονται έξω από το σπίτι.
Το #μένουμε_σπίτι πόσο μπορεί να διαρκέσει ώστε να μην καταρρεύσει η οικονομία; Τα πολλά τεστ πιθανόν να επέτρεπαν στον πληθυσμό που είναι υγιής να συνεχίζει να εργάζεται.
Αυτή την επιδημία πρέπει να την περάσουμε σαν να είμαστε όλο πιθανοί φορείς και πρέπει να προσέχουμε τόσο τον εαυτό μας όσο και τους γύρω μας. Το γεγονός ότι σήμερα έχω ένα αρνητικό τεστ, δεν σημαίνει ότι σε 3 ή 5 ημέρες δεν μπορεί να είναι θετικό. Άρα σε όλη τη διάρκεια της επιδημίας, απαιτείται μεγάλη προσοχή.
Στην Ιταλία, η απελπιστική κατάσταση που επικρατεί με τους χιλιάδες νεκρούς και τα ακόμη πιο πολλά καταγεγραμμένα κρούσματα είναι, εν τούτοις, πέρα από κάθε φαντασία. Πού οφείλεται, κατά την δική σας αντίληψη, αυτό που συμβαίνει στην γειτονική μας χώρα;
Και πάλι, νομίζω στο ότι δεν πάρθηκαν έγκαιρα μέτρα περιοριστικά. Και η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων ξεπέρασε τις αντοχές του συστήματος υγείας.
Θέλω να μου πείτε με το χέρι στην καρδιά. Φοβόσαστε ταχύτατη εξάπλωση μέσα στις επόμενες ημέρες στην Ελλάδα;
Ελπίζω πως δε θα έχουμε αλλά πραγματικά δεν μπορώ να προβλέψω.
Ο κορωνοϊός δεν μεταδίδεται με τον αέρα, λέτε οι ειδικοί, αλλά μεταδίδεται με τα σταγονίδια που μένουν στον αέρα… Πόσο μένουν τα σταγονίδια στον αέρα, λοιπόν; Και σε τι απόσταση δεν τα «συναντάμε» στο δρόμο;
Τα σταγονίδια είναι κυρίως με το βήχα και το φτάρνισμα, αλλά και με έντονη ομιλία σε ορισμένους φθόγγους (όπως οι π, β, φ). Τα δύο μέτρα είναι ασφαλής απόσταση αλλά στο βήχα και το φτάρνισμα σίγουρα χρειάζεται να βάζουμε μαντήλι ή το μανίκι μας για να προστατεύσουμε τους γύρω μας.
Το γεγονός ότι σήμερα έχω ένα αρνητικό τεστ, δεν σημαίνει ότι σε 3 ή 5 ημέρες δεν μπορεί να είναι θετικό. Άρα σε όλη τη διάρκεια της επιδημίας, απαιτείται μεγάλη προσοχή.
Είστε, άρα, αναφανδόν υπέρ των αυστηρών μέτρων απαγόρευσης της κυκλοφορίας;
Ναι, απολύτως, και νομίζω είμαστε όλοι πια.
Ως μητέρα δύο νέων παιδιών που εργάζονται, τι τους συμβουλεύετε, πέραν των προφανών;
Να ακολουθούν τα μέτρα! Όσο μπορούν να δουλεύουν από το σπίτι. Και να αποφεύγουν και εμένα!
Θέλω να μου πείτε την αλήθεια. Βλέπετε φως στο τούνελ; Πότε υπολογίζετε ότι η ζωή μας θα μπει και πάλι σε κάποια κανονικότητα;
Ελπίζω ότι την οξεία φάση της πανδημίας θα την έχουμε νικήσει ως το καλοκαίρι. Από εκεί και πέρα μπορεί να υπάρξουν σποραδικά κρούσματα, αλλά θέλω να πιστεύω ότι θα υπάρχει ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού που θα έχει ανοσοποιηθεί.
Κυρία Γκάγκα, όλοι περιμένουμε ως μάνα εξ ουρανού το εμβόλιο. Όμως ο εμβολιασμός κινείται σε χαμηλά επίπεδα στη χώρα μας για τον Η1Ν1, τον πνευμονιόκοκκο κλπ που κοστίζουν τη ζωή σε πολλούς συνανθρώπους μας. Πιστεύετε ότι θα αλλάξει πλέον αυτό;
Πρέπει να αλλάξει. Η πρόληψη είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη θεραπεία, έχει ελάχιστο κόστος και σώζει ζωές. Είναι τρομερό το 2020 να υπάρχει αντιεμβολιαστικό κίνημα και να κινδυνεύουν παιδιά και ενήλικες. Φτάνει να δείτε τα στοιχεία ιστορικά, δε χρειάζεται καθόλου ιατρική γνώση για να δείτε πόσα εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί με τα εμβόλια. Ο εμβολιασμός γενικά είναι και ένας από τους κύριους στόχους του Π.Ο.Υ. Επειδή όχι μόνο σώζει ζωές αλλά μειώνει νοσηλείες και αναπηρίες και εξοικονομεί έτσι πόρους που μπορούν να διατεθούν σε άλλους τομείς, όπως η παιδεία και το καλύτερο επίπεδο ζωής. Ελπίζω λοιπόν ότι θα αλλάξει.
Υποθέτω ότι η εμπειρία αυτής της πανδημίας είναι μια τεράστια πρόκληση για όλο το ιατρικό και επιστημονικό προσωπικό στον πλανήτη. Η επόμενη ημέρα πόσο θα αλλάξει τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο;
Είναι πρόκληση για τους εργαζόμενους στην υγεία αλλά και όλους μας. Νομίζω θα αλλάξει κατ’ αρχήν τη νοοτροπία μας. Πράγματα που θεωρούμε αυτονόητα, όπως η ίαση από ιώσεις, παύουν να είναι. Θα μας κάνει ελπίζω να έχουμε περισσότερη κοινωνική συνοχή και ενδιαφέρον για τους συμπολίτες μας. Και θα είναι και μια ευκαιρία να βρούμε τρόπους να κάνουμε τα συστήματα υγείας πιο ευέλικτα. Αλλά δεν υπάρχει τρόπος, και ελπίζω δε θα υπάρχει ούτε λόγος, να κάνουμε συστήματα υγείας με μόνιμη δυνατότητα αντιμετώπισης περιστατικών τέτοιου μεγέθους.
Στις τελευταίες εκλογές ήσασταν υποψήφια του ψηφοδελτίου Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας. Είχατε πει τότε ότι «οι άνθρωποι και ο τόπος χρειάζονται συγκροτημένο αλλά και φιλόδοξο σχέδιο για το μέλλον, και αυτός είναι ο λόγος που με κάνει να συστρατεύομαι με τον Κυριάκο Μητσοτάκη». Πόσο δικαιωμένη νιώθετε για την επιλογή σας;
Νομίζω ότι όλη η διαχείριση της κρίσης γίνεται συντεταγμένα, έγκαιρα, με ένα Πρωθυπουργό που απευθύνεται στους πολίτες, παρακολουθεί, παίρνει γρήγορες αποφάσεις και προσαρμόζει τη πορεία ώστε τα μέτρα να είναι αποτελεσματικά. Νιώθω απόλυτα δικαιωμένη.
Σας ευχαριστώ πολύ!
