Ο Αλέξανδρος Κίκιζας δεν κυνηγά την αγορά. Την προβλέπει
Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, όπου η ταχύτητα συχνά εκλαμβάνεται ως στρατηγική και η εξωστρέφεια μετριέται σε ποσοστά, ο Αλέξανδρος Κίκιζας ηγείται διαφορετικά. Όχι ως μάνατζερ τού σήμερα, αλλά ως θεματοφύλακας του αύριο. Στη συνέντευξή του στο Fortune Greece, ο επικεφαλής της Melissa Kikizas, μίας από τις πιο αναγνωρίσιμες ελληνικές βιομηχανίες τροφίμων, με παρουσία σε πέντε ηπείρους, δεν μιλά για εξαγορές, επεκτατικά σχέδια ή τεχνολογικούς ακροβατισμούς. Μιλά για αξίες. Για το σιτάρι και την ελιά. Για το θάρρος να μην κυνηγάς την αγορά, αλλά να αφουγκράζεσαι το επόμενο της βήμα. Και για την πρόκληση να ηγείσαι μιας οικογενειακής επιχείρησης με ιστορία σχεδόν ενός αιώνα, χωρίς να μετατρέπεις το παρελθόν σε άγκυρα.
Αυτό που τον ξεχωρίζει είναι η καθαρότητα του βλέμματος. Μιλά για το «βάρος του ονόματος» όχι ως διακοσμητικού τίτλου, αλλά ως διαρκούς προσωπικού χρέους. Για τις οικογενειακές επιχειρήσεις που επιβιώνουν, επειδή ξέρουν να ισορροπούν ανάμεσα στη διάρκεια και την τόλμη. Για το πώς προϊόντα φαινομενικά παραδοσιακά, όπως τα ζυμαρικά και το ελαιόλαδο, μετατρέπονται, στα σωστά χέρια, σε φορείς καινοτομίας, εξωστρέφειας και πολιτιστικής συνέχειας.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ως μέλος της τρίτης γενιάς της οικογενειακής μας επιχείρησης, αισθάνομαι μια βαθιά και έντονη ευθύνη να διαφυλάξω και να παραδώσω στις επόμενες γενιές αυτό που μου ανατέθηκε από τους προγόνους μας». Σπεύδοντας να συμπληρώσει στη συνέντευξη που ακολουθεί ότι στο επιχειρείν πρέπει κανείς να τολμά και να αναλαμβάνει ρίσκα.
Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται γρήγορα, τι σημαίνει για εσάς να «τρέχετε» μια εταιρεία που δεν κυνηγά την αγορά, αλλά διαβάζει το επόμενό της βήμα;
Για εμάς, αυτό σημαίνει να λειτουργούμε με όραμα και εσωτερική πυξίδα, όχι με βάση τις πρόσκαιρες τάσεις ή τους εξωτερικούς κραδασμούς. Πριν από λίγα χρόνια αποφασίσαμε να επαναπροσδιορίσουμε σε βάθος την ταυτότητα και τον σκοπό της εταιρείας μας. Αναγνωρίσαμε ότι η καρδιά της δουλειάς μας είναι να επιλέγουμε αυθεντικές ελληνικές πρώτες ύλες, να τις μεταποιούμε με φροντίδα και σεβασμό, και να προσθέτουμε αξία μέσα από τη γνώση και την καινοτομία, φροντίζοντας έτσι να φτάσουν με ποιότητα και αυθεντικότητα στους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο.
Πρόκειται για μια στρατηγική απόφαση, η οποία ευθυγραμμίζεται με μία από τις σημαντικότερες διατροφικές τάσεις παγκοσμίως, την ελληνική – μεσογειακή διατροφή, που βρίσκεται στον πυρήνα όσων κάνουμε. Παραμένουμε σταθεροί στο όραμά μας, αλλά προσαρμόζουμε τις στρατηγικές μας με ευελιξία, ώστε να ανταποκρίνονται στις εξελίξεις και τις ανάγκες της αγοράς. Η στρατηγική μας δεν καθορίζεται από το τι κάνει η αγορά σήμερα, αλλά από το τι θα έχει αξία αύριο.
«Παραμένουμε σταθεροί στο όραμά μας. Η στρατηγική µας δεν καθορίζεται από το τι κάνει η αγορά σήµερα, αλλά από το τι θα έχει αξία αύριο».
Οι αλυσίδες εφοδιασμού, το κόστος ενέργειας και η γεωπολιτική αβεβαιότητα δείχνουν ότι η σταθερότητα είναι πλέον πολυτέλεια. Εσείς πού στηρίζετε την ικανότητα της Melissa Kikizas να λειτουργεί απρόσκοπτα, ακόμη και υπό πίεση;
Σήμερα, όλοι έχουμε μάθει να λειτουργούμε μέσα σε ένα περιβάλλον συνεχών αλλαγών, όπου οι απρόβλεπτες προκλήσεις και η αβεβαιότητα έχουν γίνει η νέα κανονικότητα. Η ικανότητα να ανταποκρινόμαστε γρήγορα και ευέλικτα δεν είναι πλέον απλά επιθυμητή, αλλά απολύτως αναγκαία. Για να το καταφέρουμε, έχουμε αναπτύξει μια κουλτούρα συνεχούς μάθησης και προσαρμογής, που μας επιτρέπει να εντοπίζουμε εγκαίρως τις αλλαγές και να διαμορφώνουμε τις στρατηγικές μας με την απαιτούμενη ταχύτητα.
Ακόμη επενδύουμε συστηματικά στην αναβάθμιση των λειτουργιών μας και των συστημάτων διαχείρισης κινδύνου, διευρύνοντας τις επιλογές μας και σχεδιάζοντας εναλλακτικά σενάρια που μας επιτρέπουν να αντιμετωπίζουμε με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τις προκλήσεις που παρουσιάζονται. Παράλληλα, ως εταιρεία έχουμε ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Τα εργοστάσιά μας βρίσκονται στην «καρδιά» της καλλιέργειας των βασικών πρώτων υλών μας, του σιταριού και της ελιάς. Αυτή η εγγύτητα μάς δίνει τη δυνατότητα να διασφαλίζουμε την επάρκεια και την ποιότητα των πρώτων υλών, ακόμα και σε περιόδους κρίσης — στοιχείο που αποδεικνύεται κρίσιμο για την αξιοπιστία και τη σταθερότητα της εταιρείας μας.
Πόσο δύσκολο είναι να κρατήσετε ζωντανό τον μύθο, χωρίς να παγιδεύεστε σε αυτόν; Υπήρξε κάποια στιγμή στη δική σας διαδρομή που νιώσατε ότι το «βάρος του ονόματος» μετατράπηκε σε προσωπικό χρέος;
Η ζωή μου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την οικογενειακή μας επιχείρηση. Από τα έξι μου χρόνια κάθε καλοκαίρι δούλευα σε διάφορα τμήματα της εταιρείας, ενώ από πολύ μικρή ηλικία συμμετείχα σε συζητήσεις με τον πατέρα μου για καθημερινά αλλά και πιο στρατηγικά θέματα. Παρότι η πορεία μου φαινόταν προδιαγεγραμμένη, η αγάπη μου γι’ αυτήν τη δουλειά ήταν τέτοια που ποτέ δεν σκέφτηκα να ακολουθήσω διαφορετικό δρόμο. Η δουλειά μας έχει ένα τεράστιο εύρος δραστηριοτήτων και αποτελεί την επιτομή της δημιουργίας, έννοια που μας εμφύσησε έντονα ο πατέρας μου.
Από την άλλη πλευρά, φυσικά και η ευθύνη της διαχείρισης μιας οικογενειακής επιχείρησης μπορεί να αποτελεί βάρος, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπως η δική μας, όπου οι προηγούμενες γενιές έχουν να επιδείξουν τεράστιες επιτυχίες. Ως μέλος της τρίτης γενιάς της οικογενειακής μας επιχείρησης, αισθάνομαι μια βαθιά και έντονη ευθύνη να διαφυλάξω και να παραδώσω στις επόμενες γενιές αυτό που μου ανατέθηκε από τους προγόνους μας.
Στο επιχειρείν, όμως, πρέπει παράλληλα κανείς να τολμά και να αναλαμβάνει ρίσκα. Ο φόβος, λοιπόν, της αποτυχίας θα πρέπει να μετριάζεται προκειμένου να μη μένει κάποιος στάσιμος, αλλά να εξελίσσεται και να προοδεύει συνεχώς. Παρά τις προκλήσεις αυτές, είμαι πεπεισμένος ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις που αντέχουν στον χρόνο, εφαρμόζοντας ισχυρές αρχές διακυβέρνησης με παράλληλη επίδειξη ευελιξίας και προσαρμοστικότητας, αποτελούν το ιδανικό σχήμα ανάπτυξης μια και χαρακτηρίζονται από τη διατήρηση των διαχρονικών τους αξιών, ενώ έχουν την «πολυτέλεια» να θυσιάσουν το βραχυπρόθεσμο κέρδος εις όφελος της εφαρμογής μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής.
Πώς εξελίσσεται ένα παραδοσιακό προϊόν όπως είναι τα ζυμαρικά και το ελαιόλαδο μέσα στο νέο διατροφικό τοπίο;
Τόσο τα ζυμαρικά όσο και το ελαιόλαδο βρίσκονται στη βάση της μεσογειακής διατροφής, η οποία θεωρείται διεθνώς ένα από τα πιο ισορροπημένα και υγιεινά διατροφικά πρότυπα. Αυτό από μόνο του αρκεί για να εξηγήσει γιατί, ακόμη και σε ώριμες κατηγορίες όπως αυτές, παραμένουν ισχυρές οι προοπτικές ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα ζυμαρικά, ειδικότερα, αποτελούν μια διαχρονική διατροφική επιλογή. Είναι υγιεινά, εύκολα στην προετοιμασία και προσιτά (comfort food).
Παράλληλα, η συνεχής καινοτομία στην κατηγορία, με νέους τύπους πρώτης ύλης, βελτιωμένα διατροφικά προφίλ και tailor-made λύσεις για διαφορετικές ανάγκες, κρατά το ενδιαφέρον των καταναλωτών ζωντανό.
Αντίστοιχα, το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, που στην Ελλάδα γνωρίζουμε καλά αλλά ο υπόλοιπος κόσμος ανακαλύπτει τα τελευταία χρόνια με αυξανόμενο ενδιαφέρον, αποτελεί τον ορισμό ενός φυσικού, ευεργετικού και ποιοτικού ελαίου. Ταυτίζεται απόλυτα με τις σύγχρονες διατροφικές τάσεις, και το βλέπουμε να κατακτά ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στο διεθνές τραπέζι. Οι προοπτικές του είναι πραγματικά μεγάλες, αρκεί να συνεχίσουμε να επενδύουμε στην ποιότητα, την εκπαίδευση του καταναλωτή και τη σωστή επικοινωνία της μοναδικότητάς του.
«Παρότι η πορεία μου φαινόταν προδιαγεγραμμένη, η αγάπη μου γι’ αυτήν τη δουλειά ήταν τέτοια, που ποτέ δεν σκέφτηκα να ακολουθήσω διαφορετικό δρόμο».
Υπάρχει κάποιος δείκτης, κάποιο μέγεθος, που παρακολουθείτε περισσότερο; Ποιος αριθμός λειτουργεί για εσάς ως βαρόμετρο του αν η εταιρεία σας επιταχύνει ή επιβραδύνει;
Παρακολουθούμε στενά την ανάπτυξη των πωλήσεών μας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις αγορές του εξωτερικού και στις δύο βασικές κατηγορίες προϊόντων μας. Η κερδοφορία αποτελεί επίσης έναν κρίσιμο δείκτη — όχι μόνο ως αποτέλεσμα, αλλά και ως προϋπόθεση, για να υποστηρίζουμε σταθερά τα επενδυτικά μας πλάνα και την ανάπτυξή μας με συνέπεια.
Πέρα από αυτά, ένας δείκτης που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι η συνολική πορεία της κατηγορίας του τυποποιημένου εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου. Επιδιώκουμε να έχουμε ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της αγοράς, μέσα από εκπαιδευτικές ενέργειες προς τον καταναλωτή και στρατηγικές παρεμβάσεις που στοχεύουν στη δημιουργία αξίας για ολόκληρη την κατηγορία.
Τέλος, παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά και έναν δείκτη που για εμάς έχει βαθιά σημασία: την ικανοποίηση των ανθρώπων μας.
Από την ίδρυση της εταιρείας έως σήμερα, ανεξάρτητα από τη μεγέθυνσή της, στόχος μας είναι να διατηρούμε ένα οικογενειακό κλίμα, που καλλιεργεί εμπιστοσύνη, υπερηφάνεια και προοπτική. Το γεγονός ότι έχουμε διακριθεί για έκτη συνεχή χρονιά στα Best Workplaces in Greece μάς επιβεβαιώνει ότι αυτή η προσπάθεια έχει πραγματικό αντίκτυπο.
Στην εποχή των υπερεταιρειών και των ομογενοποιημένων προϊόντων, πώς διατηρείτε την αυθεντικότητα του brand και παράλληλα χτίζετε μια φήμη που πηγαίνει πέρα από τα σύνορα της χώρας;
Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα και, για να είναι βιώσιμη μια επιχείρηση που παράγει προϊόντα με πραγματική αξία, οφείλει να είναι εξωστρεφής και να διεκδικεί τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη. Σήμερα, το 50% του κύκλου εργασιών της εταιρείας προέρχεται από διεθνείς αγορές, με βασικές χώρες τις ΗΠΑ, την Πολωνία, τη Γερμανία, το Βέλγιο και την Κίνα.
Αυτό που μας διαφοροποιεί είναι ότι παραμένουμε αυθεντικοί. Οι πρώτες μας ύλες προέρχονται από την ελληνική γη: σιτάρι και ελιές από καλλιεργητές με τους οποίους έχουμε αναπτύξει μακροχρόνιες σχέσεις εμπιστοσύνης. Η ποιότητα δεν είναι για εμάς ένα χαρακτηριστικό του τελικού προϊόντος, αλλά μια αξία που διαπερνά κάθε στάδιο της παραγωγής. Από το χωράφι μέχρι το ράφι. Την ίδια στιγμή, επενδύουμε διαρκώς στην καινοτομία, αναπτύσσοντας προϊόντα που απαντούν σε σύγχρονες διατροφικές ανάγκες στοχεύοντας τόσο στους Έλληνες καταναλωτές όσο και σε αυτούς που βρίσκονται εκτός συνόρων.
«Ως μέλος της τρίτης γενιάς της οικογενειακής μας επιχείρησης, αισθάνομαι μια βαθιά και έντονη ευθύνη να διαφυλάξω και να παραδώσω στις επόμενες γενιές αυτό που μου ανατέθηκε από τους προγόνους μας».
Η Melissa Kikizas είναι ήδη μια ώριμη και καθετοποιημένη βιομηχανία τροφίμων. Υπάρχει στον ορίζοντα κάποια επένδυση που σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο για την εταιρεία είτε στην παραγωγή είτε στη γεωγραφική ή επιχειρησιακή της επέκταση; Εξετάζετε μήπως το ενδεχόμενο μιας εξαγοράς, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό που θα σας επιτρέψει να ενισχύσετε τη θέση σας ή να εισέλθετε σε μια νέα αγορά με τους δικούς σας όρους;
Τα τελευταία οκτώ χρόνια έχουμε επενδύσει πάνω από 80 εκατομμύρια ευρώ, κυρίως για την κατασκευή του νέου μας μύλου και την αύξηση της δυναμικότητας των εργοστασίων μας. Η Melissa Kikizas έχει εδραιωθεί ως η πρώτη εταιρεία στην ελληνική αγορά ζυμαρικών, ενώ οι εξαγωγές μας έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία έξι χρόνια. Με την εξαγορά της Terra Creta, πριν από τρία χρόνια, εισήλθαμε στην κατηγορία του ελαιολάδου, με το όραμα να δώσουμε στο εθνικό μας προϊόν τη θέση που του αξίζει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο από το λανσάρισμα στην εγχώρια αγορά καταφέραμε να βρεθούμε στην πρώτη τριάδα της κατηγορίας, ενώ οι εξαγωγές μας συνεχίζουν την εντυπωσιακή τους πορεία.
Όπως προανέφερα, το όραμά μας είναι μεγάλο και έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε: από την εκπαίδευση των Ελλήνων καταναλωτών γύρω από το ελαιόλαδο έως την ανάπτυξη των εξαγωγών και την υποστήριξη των Ελλήνων παραγωγών ελιάς. Για να το πετύχουμε αυτό, είναι προφανές ότι θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στην ενίσχυση των παραγωγικών μας δυνατοτήτων και στη βελτίωση των καλλιεργειών.
Η ανάπτυξη των εξαγωγών αποτελεί βασικό πυλώνα της στρατηγικής μας, που θα στηρίζεται πάντα στις παραγωγικές μας μονάδες στη Λάρισα και στα Χανιά. Η παραγωγή μας παραμένει στην Ελλάδα, καθώς πιστεύουμε ότι η σύνδεση με τη γη και τους παραγωγούς είναι θεμελιώδης για την ποιότητα και την αυθεντικότητα των προϊόντων μας. Όσον αφορά την επέκταση σε νέες κατηγορίες, αυτή αποτελεί μέρος των μακροπρόθεσμων πλάνων μας, χωρίς όμως να υπάρχει αυτήν τη στιγμή συγκεκριμένο σχέδιο ή στόχος.
Αν είχατε απέναντί σας τον ιδρυτή της εταιρείας και σας ζητούσε να περιγράψετε με μία φράση τη στρατηγική που την οδηγεί σήμερα, τι θα του λέγατε;
Συνεχής ανάπτυξη, πρόοδος και δημιουργία με σεβασμό, συνέπεια και ήθος.
*Η συνέντευξη δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Παρασκευή 18/07 στα περίπτερα.
**Φωτογραφίες: Προσωπικό Αρχείο
***Η Μelissa Κikizas βρέθηκε στην 13η θέση της λίστας των Most Admired Companies για το 2025
