Σοφία Αντωνοπούλου (Attica Lawyers): Ο πλέον διαβασμένος, επιμένων και επιμελής δικαιώνεται
«Όταν οι άλλοι βλέπουν σκοτάδι, εγώ και, συνακόλουθα, σύσσωμη η ομάδα των εξαιρετικών νομικών που με πλαισιώνουν εντοπίζουμε τη χαραμάδα με το φως». Με αυτήν τη φράση, η founder & developer του δικηγορικού γραφείου Attica Lawyers, Σοφία Αντωνοπούλου, αποτυπώνει με τον πιο εμπεριστατωμένο και σαφή τρόπο τη λειτουργία της ομάδας της στη συνέντευξή της στο Fortune Greece.
Η ίδια, με πολυετή πείρα σε υποθέσεις που άπτονται του εμπορικού δικαίου και του δικαίου επενδύσεων και ακινήτων, είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα δικηγόρου που πιστεύει ότι στη δικηγορία καλείσαι καθημερινά να δώσεις τον καλύτερό σου εαυτό σου, με ένα αξιακό και ηθικό υπόβαθρο που αποτελεί την ταυτότητά σου, επαγγελματική και προσωπική.
Κυρία Αντωνοπούλου, πείτε μας μερικές από τις υποθέσεις-σταθμούς στην επαγγελματική σας πορεία;
Υπάρχουν υποθέσεις που ξεχωρίζω λόγω της οικονομικής τους σημασίας και άλλες που νιώθω ότι με έχουν αγγίξει περισσότερο ως άνθρωπο. Το γραφείο μας, Attica Lawyers, διακρίνεται για την ποιοτική παροχή νομικών υπηρεσιών σε πληθώρα κλάδων δικαίου, με αποτέλεσμα να έχω εμπειρία από σημαντικές υποθέσεις σε επίπεδο corporate αλλά και δικαστηριακής δικηγορίας. Ως επίτευγμα με οικονομικό αντίκτυπο ξεχωρίζω την υποστήριξη χρηματοδοτικής συμφωνίας ύψους 195 εκατ. ευρώ το 2010, για την οποία εργάστηκα ένα διάστημα και στη Νέα Υόρκη, και το 2022 την επίτευξη και πλήρη υποστήριξη συμφωνίας 45 εκατ. ευρώ στον τομέα του real estate, που αφορά στη δημιουργία μιας υπερπολυτελούς τουριστικής μονάδας που ετοιμάζει η Grivalia στο νησί των Πεταλιών. Ωστόσο, δεν μπορώ να ξεχάσω τη συγκίνησή μου όταν μετά από νομικές ενέργειες που ανέλαβα ως πληρεξούσια δικηγόρος, σε χρονικό διάστημα μόλις τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που ξεκίνησα να χειρίζομαι την υπόθεση, βρέθηκε έπειτα από οκτώ ολόκληρα έτη ένα παιδάκι που είχε απαχθεί. Καθοριστική υπήρξε η συνεργασία της Ελληνικής Αστυνομίας. Ως περιστατικό είχε καταγγελθεί 8 έτη πριν αναλάβω. Εξίσου σημαντική ήταν η −έστω μετά από έπτα έτη δικαστικού αγώνα− δικαίωση εντολέως μας εταιρείας για απάτη που είχε στηθεί σε βάρος της και η συνακόλουθη είσπραξη σημαντικού χρηματικού ποσού που της επιδικάστηκε. Χρειάστηκε για την υπόθεση αυτή να αντιτεθώ σε πολύ ισχυρά συμφέροντα, και είναι από τις εμπειρίες που ενίσχυσαν την ακλόνητη πεποίθησή μου ότι ο πλέον διαβασμένος, επιμένων και επιμελής μπορεί να σταθεί όρθιος μέχρι το τέλος και να κερδίσει τον «πόλεμο».
«Συνεχώς επιδιώκω την εξέλιξη και σιχαίνομαι τη στατικότητα».
Θεωρείστε μία από τις πιο έμπειρες δικηγόρους στον τομέα του real estate. Πώς ορίζεται η εξειδίκευση στο δίκαιο των ακινήτων;
Ως νομική ομάδα χειριζόμαστε υποθέσεις κάθε βεληνεκούς, να πω αρχικά. Μπορεί να αναλάβουμε από υπόθεση αγοραπωλησίας διαμερίσματος μέχρι ολόκληρου νησιού. Οι έλεγχοί μας πηγαίνουν σε βάθος όχι μόνο χρόνου, αλλά και ουσιαστικής μελέτης των τίτλων κτήσεων και της εν γένει θεμελίωσης των δικαιωμάτων στα οποία θα βασιστεί μια αγοραπωλησία. Είναι ασύλληπτα τα λάθη που έχουμε εντοπίσει σε τίτλους προκατόχων ακινήτων και πώς αυτά έχουν στο παρελθόν παρακαμφθεί από εμπλεκόμενους νομικούς. Επίσης, μελετάμε τα ακίνητα πάντοτε και πιο σφαιρικά, ήτοι από το πώς αντιμετωπίζονται από το ελληνικό Δημόσιο, ενώ η επίλυση προβλημάτων με κτηματολογικές εγγραφές έχει καταστεί για εμάς ρουτίνα λόγω των πολυάριθμων ζητημάτων που έχουμε συναντήσει.
Ωστόσο υπάρχει εμπειρία και στις corporate υποθέσεις. Τι απόχρωση έχει η αποτίμηση αυτών;
Οι corporate υποθέσεις έχουν τη γοητεία του ποιος σε εμπιστεύεται. Συνήθως πίσω από τέτοιες αναθέσεις κρύβονται άνθρωποι που έχουν ξεχωρίσει στο επιχειρηματικό στερέωμα, όμιλοι επιχειρήσεων ή εμπνευσμένοι ηγέτες, όπως χαρακτηρίζω κάποιους ανθρώπους που έχω ξεχωρίσει στην καριέρα μου. Είναι, λοιπόν, τιμή να σου εμπιστεύονται το όραμά τους, πρόκληση να τους ικανοποιήσεις και, ταυτόχρονα, αισθάνεται κανείς ότι εργάζεται σε ένα πολιτισμένο επίπεδο, κάπως πιο απομονωμένο από τις παθογένειες της ελληνικής γραφειοκρατίας και της μαχόμενης δικηγορίας.
Τι είναι αυτό που σας ξεχωρίζει ως δικηγορική εταιρεία;
Σε δύο πυλώνες θα εστίαζα: Αφενός ως άτομο που ηγείται μίας ομάδας σκέφτομαι απολύτως ανοιχτόμυαλα, «out of the box», και βρίσκω σχεδόν πάντα τον τρόπο να γίνει η δουλειά μας, να επιτευχθεί ο στόχος. Πολλές φορές, όταν οι άλλοι βλέπουν σκοτάδι, εγώ και σύσσωμη η ομάδα των εξαιρετικών νομικών που με πλαισιώνουν εντοπίζουμε τη χαραμάδα με το φως. Αφετέρου, σε εμάς θα βρει κανείς ποιοτική παροχή υπηρεσιών, με συναδέλφους εξειδικευμένους ο καθένας στον δικό του τομέα, καθώς σκοπίμως δεν έχουμε επιλέξει την ανάπτυξη του πελατολογίου μας με τρόπο μη διαχειρίσιμο. Μπορεί κανείς, ακούγοντας κάτι τέτοιο, να θεωρήσει ότι λέω το αυτονόητο, όμως εκεί έξω στον τομέα μας αυτό είναι, δυστυχώς, η εξαίρεση.
Η υιοθέτηση κανόνων δεοντολογίας (code of ethics) βρίσκεται υψηλά στις δεσμεύσεις του γραφείου σας. Πείτε μας δύο λόγια για το τι ακριβώς διατυπώνει αυτός ο «κώδικας» και πώς εφαρμόζεται στην πράξη στο δικό σας πεδίο;
Η κατά γράμμα και κατά ratio τήρηση του κώδικα δεοντολογίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην εχεμύθεια, την αφοσίωση στους ανθρώπους που μας εμπιστεύονται, αλλά και στον σεβασμό προς όλους τους παράγοντες μίας δίκης/διαδικασίας είναι για εμάς αυτονόητες αρχές. Καθημερινά θα συζητήσουμε μεταξύ μας για το πώς θα αντιμετωπιστεί μια υπόθεση, και μάλιστα σε open space, οπότε οι συνεργάτες μας γίνονται κοινωνοί των πεποιθήσεων και των αρχών του γραφείου. Στην πράξη, στα 15 έτη που υφίσταται το γραφείο, το 90% των ανθρώπων που μας έχουν εμπιστευθεί νιώθουν και πράττουν σαν να έχουν βρει «τον δικηγόρο τους», και όχι έναν νομικό που θα τους επικουρήσει ευκαιριακά στην επίλυση ενός προβλήματος. Αυτό θεωρώ ότι συνιστά δείγμα ορθής εφαρμογής.
Πώς, λοιπόν, δημιουργείται ένα θετικό εργασιακό περιβάλλον και πόσο σημαντική θεωρείται την έννοια της ομαδικότητας και της συνεργασίας στον δικό σας τομέα;
Όμοιος ομοίω αεί πελάζει, και πραγματικά δεν μπορώ να αποτυπώσω πιο συνοπτικά και περιεκτικά τη θέση μου πάνω στο κλίμα του γραφείου. Όποιος δεν αντιμετωπίζει τις καθημερινές προκλήσεις του λειτουργήματός μας ως ευκαιρία για γνωσιακό κέρδος και εξέλιξη, όποιος δεν γοητεύεται από τη διαφορετικότητα κάθε ημέρας, από τη συναναστροφή με κόσμο κάθε λογής και κουλτούρας, όποιος δεν συγκινείται από το θετικό αποτύπωμα που έχουν οι επιτυχίες που καταφέρνουμε, δεν μπορεί να ταιριάξει μαζί μας, και αργά ή γρήγορα αποχωρεί από την ομάδα. Όσοι ανήκουμε στο δυναμικό του γραφείου είμαστε υποστηρικτικοί ο ένας απέναντι στον άλλον, και η θετικότητα είναι στη φύση μας. Είναι αδύνατον, όσο όμορφο και εύρυθμο και αν είναι το περιβάλλον, έναν τοξικό άνθρωπο να τον μεταμορφώσουν. Η δικηγορία έχει απαιτήσεις και ένταση. Εργαζόμαστε με ωράριο, το περιβάλλον είναι έξοχο, η οργάνωσή μας δεν συναντάται σε πολλά γραφεία στην αγορά, αλλά αυτά από μόνα τους, χωρίς ανθρώπινη μαγιά, δεν επαρκούν.
«Στις corporate υποθέσεις είναι τιμή που επιχειρηματίες σου εμπιστεύονται την υλοποίηση του οράματος τους».
Ο δικός σας ρόλος ως ιδρύτριας ενός δικηγορικού γραφείου με πείρα 15 ετών αλλά και ως γυναίκα business lawyer τι προϋποθέτει και ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητές σας;
Είμαι ένας άνθρωπος που συνεχώς επιδιώκει την εξέλιξη. Απεχθάνομαι τη στατικότητα και είμαι ως πνεύμα ανήσυχη. Αυτά είναι χαρακτηριστικά που πάνε το γραφείο μπροστά. Προτεραιότητά μου είναι η σύνδεσή μας με την αγορά των ακινήτων ακόμα περισσότερο, η στόχευση πελατών από το εξωτερικό και η ενίσχυση της απομακρυσμένης απασχόλησης. Θέλω τους συναδέλφους και τους συνεργάτες μου ισορροπημένους και σε προσωπικό επίπεδο, και αυτό απαιτεί ευελιξία.
Τι ήταν αυτό που σας εξέπληξε περισσότερο από τότε που ασκείται τη δικηγορία σε έναν χώρο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανδροκρατούμενος;
Η διαπίστωση ότι σε ένα επάγγελμα θεωρητικά κορεσμένο, με τους άνδρες να πρωταγωνιστούν και τους καθηγητές στο πανεπιστήμιο να μας κατευθύνουν να γίνουμε δικαστές, μπορεί εντούτοις και μια γυναίκα να σημειώσει μια αξιόλογη πορεία και συνάμα να δημιουργήσει οικογένεια. Στην ηλικία των 33 ετών ηγούμην του γραφείου και ήμουν μητέρα δύο υπέροχων κοριτσιών. Παρότι δεν μου αρέσουν οι γενικεύσεις, αρνητική έκπληξη ήταν να παρατηρώ αριστούχους μαθητές να αποφοιτούν από τις νομικές σχολές και να μη διαθέτουν αυτονόητες για εμένα γνώσεις, να μην έχουν παρακολουθήσει καθόλου τις διαλέξεις, να μην έχουν διαμορφώσει νομική αντίληψη σε έναν εύλογο βαθμό.
Κλείνοντας, δεν θα μπορούσαμε να μη ρωτήσουμε ποιες είναι οι προκλήσεις που καλείστε να αντιμετωπίσετε σήμερα και, υπό αυτό το πρίσμα, τι θα αλλάζατε στο ελληνικό δικαστικό σύστημα αν μπορούσατε;
Χωρίς δεύτερη σκέψη, θα περιόριζα την εκτελεστότητα των πράξεων των Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών. Η άσκηση από αυτές μέρους του σκληρού πυρήνα της δημόσιας εξουσίας έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη θεμελιώδη για εμένα Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών και αποτελεί ομολογία της παθογένειας του συστήματος. Επίσης, διαρκώς παραβιάζεται, με τον τρόπο που λειτουργούν, το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου. Ακόμα, στον τομέα του real estate, θα άλλαζα ριζικά τις ακολουθούμενες από το Ελληνικό Κτηματολόγιο διαδικασίες και θα εξέλισσα τη βάση δεδομένων που χρησιμοποιείται.
*Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Τετάρτη 14/05 στα περίπτερα.
**Φωτογραφίες: Σύλβια Διαμαντοπούλου
